Το σύνδρομο της "καλής" μαμάς

«Μα θέλω μόνο το καλό σου!»

 

Πόσα παιδιά… πόσα μεγάλα παιδιά παγιδεύτηκαν σε αυτή τη φράση και παρέμειναν παιδιά παίζοντας τον ρόλο που η αγαπημένη μητέρα τους είχε αναθέσει. Πόσοι άνθρωποι έχασαν ολόκληρη τη ζωή τους ή το μεγαλύτερο μέρος της ενήλικης ζωής τους παραμένοντας δέσμιοι στη μητέρα και υπηρετώντας τη σε έναν ρόλο που αναγκαστικά ακολούθησαν;

 

Όταν μια γυναίκα νιώσει πως ο ρόλος της μέσα στην οικογένεια την περιορίζει, σύντομα θα αντιμετωπίσει εσωτερικές συγκρούσεις, τις οποίες στη συνέχεια θα μεταφέρει στο παιδί της.

Τα περισσότερα από τα παιδιά που παρουσιάζουν ψυχικές διαταραχές έχουν μητέρες, που βίωσαν σημαντικές εσωτερικές συγκρούσεις αναφορικά με τον ρόλο τους ως γυναίκες, αλλά και εξωτερικές συγκρούσεις με άνδρες.  

Ο Έρικσον που μελέτησε το ‘σύνδρομο της καλής μαμάς’ υποστήριξε ότι η υπερ-μητέρα δεν είναι ένα ευτυχισμένο άτομο. Αναφέρει: «η δική της αδυναμία έγκειται στο γεγονός ότι απαιτεί μια αμοιβή για το επίτευγμά της, πως δηλαδή, γέννησε και μεγάλωσε ένα παιδί. Είναι και η ίδια θύμα της άσχημης διάθεσής της και των έμμονων ιδεών της, όπως και το παιδί που χειραγωγεί. Ως γυναίκα και μητέρα δεν είναι σίγουρη για τα αισθήματά της και ακόμη ούτε και η φροντίδα για το παιδί της, που πασχίζει να την επιδεικνύει συνεχώς, της δίνει σιγουριά και αυτοπεποίθηση. Η μαμά… είναι δυστυχισμένη, … διακατέχεται από τον φόβο ότι η ζωή της είναι κενή, ότι την σπαταλάει ανώφελα. Και παρά τη… γιορτή της μητέρας, βλέπει πως τα παιδιά της δεν την αγαπούν πραγματικά» (σελ. 66).

 

Η μητέρα επισημαίνει συνέχεια στο παιδί της πως της χρωστά ευγνωμοσύνη για την αγάπη και τη φροντίδα της και για αυτό δεν πρέπει να τη στεναχωρεί.  Σε περίπτωση που ο πατέρας είναι απών, είτε ως φυσική παρουσία είτε συναισθηματικά, η μητέρα μετατρέπει το παιδί σε δέκτη της υπέρμετρης αγάπης της. Πολλές φορές με το πρόσχημα ότι θέλει να προστατέψει το παιδί από τον κακό κόσμο το κρατάει δέσμιο και προσκολλημένο πάνω της, καταπνίγοντας κάθε αυτόνομη ανάπτυξή του. Η μητέρα βλέπει το παιδί της «σαν τη μοναδική σανίδα σωτηρίας από την υπαρξιακή της δυστυχία» (σελ. 137).

Το σύνδρομο της καλής μητέρας δημιουργεί στο παιδί μια επαναλαμβανόμενη απειλή αποστέρησης της αγάπης και όχι έλλειψη της πραγματικής γονεϊκής της αγάπης. Μέσα από την απειλή καταφέρνει να καθοδηγήσει το παιδί στον δρόμο που η ίδια επιθυμεί. Το παιδί ζει διαρκώς με τον φόβο ότι θα χάσει την αγάπη της μητέρας του, εξαιτίας της συμπεριφοράς του. Προσπαθεί συνεχώς να συμπεριφέρεται με τρόπο που να λαμβάνει επιδοκιμασία και εκπαιδεύεται να εξαρτάται από την επικρότηση των άλλων. Μεγαλώνοντας αυτό το παιδί θα έχει ανάγκη την αναγνώριση των άλλων και να το κατευθύνουν οι άλλοι. Επίσης, οι άνθρωποι που έχουν πληγεί από το σύνδρομο της μαμάς φοβούνται τη μοναξιά και την απομόνωση πολύ περισσότερο από ό,τι την κριτική. Το άτομο νιώθει ότι θα πρέπει να στραφεί στους άλλους για να αναζητήσει σιγουριά γεμάτο φόβο και δεν πρόκειται να μάθει να βρίσκει σιγουριά μέσα του.

 

Πηγή:

Ζεμπάλντ/ Κράουτ. «Μα θέλω μόνο το καλό σου». Το Σύνδρομο της Μαμάς. Εκδόσεις Δωρικός.

 

Κουραβάνας Νικόλαος- Παπαδοπούλου Ελένη, Ψυχολόγοι, MSc.