Τι κρατάμε και τι αφήνουμε πίσω;

Τα βαρίδια που μας κρατούν βαλτωμένους στα ίδια… μακριά από τον ίδιο μας τον εαυτό…

 

Ένας ακόμη απολογισμός… ένας ακόμη χρόνος φεύγει και εμείς συνεχίζουμε να κουβαλάμε μαζί μας όλα όσα περάσαμε… και το βάρος χρόνο με τον χρόνο μεγαλώνει κι αυξάνεται…

Στο χέρι μας είναι να αφήσουμε πίσω πικρά λόγια και προσβολές, ματαιώσεις και κακίες που ακούσαμε και όλους αυτούς τους τοξικούς ανθρώπους που μας προκάλεσαν όλα αυτά τα δυσάρεστα συναισθήματα. Και όποιος θεωρεί ότι το φυσιολογικό ή η μαγκιά ή η δύναμη χαρακτήρα είναι να μείνεις και να τα υπομείνεις ή και να συγχωρέσεις, μάλλον αγνοεί ότι ως άνθρωποι έχουμε τουλάχιστον αξιοπρέπεια και σεβασμό προς τον εαυτό μας. Γιατί λοιπόν να μάθουμε να ανεχόμαστε και να υπομένουμε την αγένεια, την μνησικακία και τα κόμπλεξ του καθενός; Για να νιώσει ο άλλος καλά θα πρέπει εμείς να υποβιβάζουμε το επίπεδό μας στο χαμηλό επίπεδο του άλλου; 

Αν έχουμε κάτι να κρατήσουμε ως άνθρωποι αυτό είναι η αξιοπρέπεια και τουλάχιστον τη νέα χρονιά ας μην αφήσουμε κανέναν να μας την ποδοπατήσει… Για να έχουμε όμως συναίσθηση της αξιοπρέπειας μας θα πρέπει πρώτα να έχουμε διαμορφώσει και συνειδητοποιήσει τη δική μας ταυτότητα που διακατέχεται από αυτοεκτίμηση, αυτοσεβασμό και μια θετική αυτοεικόνα. Οι ‘’σημαντικοί Άλλοι’’ είναι οι κοντινοί μας άνθρωποι κατά τον George Mead των οποίων οι απόψεις για εμάς έχουν ιδιαίτερη θέση και αξία για τη διαμόρφωση της προσωπικής μας ταυτότητας.

Επιπροσθέτως, όπως συμπληρώνει ο Carl Rogers, εμείς ως ξεχωριστές οντότητες αλλά ταυτοχρόνως και ως άτομα που εξαρτιόμαστε από τις αλληλεπιδράσεις,  ενδοβάλλουμε τους πολλαπλούς όρους αξίας που αυτοί οι ‘’σημαντικοί Άλλοι’’ προσάπτουν σε εμάς. Οι ‘’πολλαπλοί όροι αξίας’’ είναι όλες εκείνες οι προϋποθέσεις που μας θέτει το περιβάλλον μας ώστε να γίνουμε αποδεκτοί και να διαμορφωθούμε σύμφωνα με αυτές τις προϋποθέσεις και κανόνες. Ο τρόπος που ο κάθε ένας μας αντιλαμβάνεται, επεξεργάζεται και νοηματοδοτεί αυτές τις προϋποθέσεις διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση του εαυτού μας, δηλαδή της ταυτότητάς μας και κατ’ επέκταση της αξιολογικής κλίμακας και την κατάταξη σε αυτήν της αξιοπρέπειάς μας. Πόσο χαμηλά σε αυτή την κλίμακα πέφτει η αξιοπρέπειά μας όταν κάποιος ‘’σημαντικός μας άλλος’’ όπως λ.χ. ένας κοντινός μας φίλος ή ένας κοντινός συγγενής κ.ο.κ. μας φέρεται με ασέβεια, με αγένεια και με ανάρμοστο τρόπο δήθεν στο όνομα του χιούμορ, της ειλικρίνειας ή ακόμη χειρότερα δήθεν για το καλό μας; Δεν το αξίζουμε και σίγουρα δεν είναι αυτοί οι άνθρωποι για εμάς… 

Στο όνομα της φιλίας, της συγγένειας, της αγάπης και του νοιαξίματος αφήνουμε τους άλλους να καθορίζουν τη ζωή μας, να μας υποτιμούν και να μας δείχνουν πόσο ‘’ασήμαντοι’’ είμαστε. Κάθε καλό που έρχεται στη ζωή μας μπορεί να συνοδεύεται από πολλά καλά ή ακόμη κι από άσχημα. Συνήθως τα άσχημα που συνοδεύουν ένα καλό που μας συμβαίνει είναι η ζήλεια κι ο φθόνος των άλλων. Από εμάς εξαρτάται που θα εστιάσουμε… θα δείχνουμε ευγνωμοσύνη για το καλό ή θα στεναχωριόμαστε για όλα τα άσχημα;

Η επιλογή είναι δική μας αν και δεν είναι καθόλου εύκολο να μείνουμε μόνο στα καλά και να απορρίψουμε, να διώξουμε ή να εξολοθρεύσουμε οτιδήποτε αρνητικό. Ας το δούμε τουλάχιστον ως έναν τρόπο εκπαίδευσης του εαυτού μας για τη νέα χρονιά. Μακριά από ότι μας τρώει την ψυχή όπως τρώει το σαράκι το ξύλο. Δεν αξίζει να παλεύουμε για αδιέξοδες ή περασμένες καταστάσεις, για άτομα που δεν αξίζουν να υπάρχουν στη ζωή μας και για όλα όσα μας κρατάνε πίσω…  

Κάποιοι άνθρωποι μπορεί να μην μας μάθουν ποτέ… όσες ευκαιρίες και αν τους δώσουμε… Ίσως, τελικά να μη χρειάζεται και να μας μάθουν… Όσο κι αν προσπαθήσουμε να μη τους χαλάσουμε τα χατίρια, όσο κι αν υποχωρήσουμε κι όσο κι αν ανεχτούμε την αγένειά τους, δεν πρόκειται να εκτιμήσουν τίποτα…

Καλή χρονιά, λοιπόν, με όσους αξίζει να είναι στη ζωή μας…

Προς μια μαγική σχέση

«Αυτό που συντηρεί πραγματικά τη μαγεία στη σχέση είναι το να παραμένουμε ασφαλείς ενώ τα πράγματα γύρω μας δεν είναι πάντα προβλέψιμα» (σελ. 21).

«Ως άνθρωποι έχουμε το δικαίωμα να ονειρευόμαστε πως ο σύντροφός μας θα εκπληρώσει κάποια κρυφή μας επιθυμία. Και είναι υπέροχο όταν αυτό συμβαίνει. Όμως δεν μπορεί να συμβαίνει πάντα. Είναι δική μας ευθύνη να εκφράσουμε τα θέλω μας. Αυτό δεν σημαίνει βέβαια πως ο άλλος θα ανταποκριθεί θετικά επειδή απλώς τα εκφράσαμε. Μπορεί να αρνηθεί, και αυτό δεν είναι λόγος για να μην εκφράσουμε ποτέ ξανά τα θέλω και τις επιθυμίες μας» (σελ. 23-24).

«Με την οικειότητα που γεννιέται μέσα σε μια μακρόχρονη σχέση, οι επιθυμίες γίνονται προσδοκίες που συχνά μεταμορφώνονται σε απαιτήσεις και τότε χάνεται ο σεβασμός. Όταν τα θέλω και οι επιθυμίες δεν εκφράζονται ανοιχτά και όταν η άλλη πλευρά δεν πιστεύει πως έχει το δικαίωμα να αρνηθεί, εισβάλλον από το παράθυρο, όπως το καλοκαίρι τα κουνούπια, οι προσδοκίες, και ακριβώς εκεί είναι που χάνεται η μαγεία. Οι προσδοκίες δημιουργούν μια τοξικότητα στο κλίμα της σχέσης» (σελ. 26).

«Μια καλή σχέση βασίζεται στις διαπραγματεύσεις που οδηγούν σε συμφωνίες και όχι στις συγκρούσεις» (σελ. 28).

«Η μαγεία στη σχέση γεννιέται μέσα από την εμπιστοσύνη και την καλή διάθεση» (σελ. 31).

«Τελικά…

Σε κάθε σχέση υπάρχει μια υπόσχεση.

Όταν κρατάμε τις υποσχέσεις, ο άλλος μας εμπιστεύεται.

Όταν ο άλλος μας εμπιστευτεί, νιώθει ασφαλής.

Όταν νιώθουμε και οι δύο ασφαλείς, είμαστε σε μια σχέση μαγική»

«Για αυτό ας αποφύγουμε την παγίδα…

Να θέλουμε να αλλάξουμε τον άλλο.

Να περιμένουμε πράγματα χωρίς ποτέ να τα ζητήσουμε.

Να θεωρούμε ότι, επειδή παλιά γινόταν έτσι, θα γίνεται πάντα έτσι.

Να θεωρούμε ότι, επειδή ζητήσαμε κάτι, ο άλλος θα το προσφέρει οπωσδήποτε.

Να συμφωνούμε στο καθετί.

Να περιμένουμε να υπάρχει πάντα δικαιοσύνη» (σελ.32).

Η μαγική σχέση στηρίζεται σε μια συμμαχία που τη χαρακτηρίζουν η αποδοχή του άλλου, η ευελιξία, η εναρμόνιση, η ενσυναίσθηση, η σύνδεση με το παρόν και η αγάπη (σελ. 67).

«Ένα από τα πιο σημαντικά προβλήματα που μπορεί να συναντήσουμε μέσα στις σχέσεις είναι ο αγώνας για υπεροχή. Μεγάλος εχθρός της μαγείας. Ποιος θα βγει πρώτος, ποιανού θα του περάσει, ποιος θα έχει το πάνω χέρι;» (σελ. 77).

«Με κόλπα δεν κρατιέται μια σχέση. Δεν μπορούμε να σώσουμε καμιά σχέση μέσα στην οποία εμείς θα υπερ-λειτουργούμε για να κρύψουμε αδυναμίες του άλλου, που πολλές φορές τις φανταζόμαστε. Αν παραπλανηθήκαμε από  τον παραμορφωτικό καθρέφτη του έρωτα και ερωτευτήκαμε κάποιον τον οποίο τελικά δεν μπορούμε να αγαπήσουμε, ας συγχωρέσουμε τον εαυτό μας και ας πάμε παρακάτω» (σελ. 122).

Η ΜΑΓΕΙΑ ΣΤΗ ΣΧΕΣΗ ΔΕΝ ΣΥΝΤΗΡΕΙΤΑΙ ΜΕ ΨΕΜΑΤΑ… (σελ. 122)

«Μεγαλώνοντας, γινόμαστε όλο και πιο σοβαροί και καθωσπρέπει. Αυτό μας απομακρύνει από την παιδικότητα μέσα στην οποία κατοικεί ο αυθορμητισμός, δηλαδή η πρώτη ύλη της δημιουργικότητας. Μην τρομάζετε στην ιδέα να γίνετε για λίγο παιδιά. Το χειρότερο που μπορεί να σας συμβεί είναι να έχετε κάποιες καλές ιδέες για το πώς να αντιμετωπίσετε ευκολότερα το στρες στη δουλειά ή πώς να τα βγάλετε πέρα με τα παιδιά το Σαββατοκύριακο (σελ. 145).

Αποσπάσματα από το βιβλίο της Σμαρούλα Παντελή: Ο δρόμος για μια μαγική σχέση. Αθήνα: Μίνωας, 2012. 

Ποιο είναι το αληθινό νόημα των γιορτών;

Γιατί μας πιάνει μελαγχολία και κατάθλιψη στις γιορτές;

Γιατί πολλοί καταλήγουν να μαλώνουν αυτές τις μέρες;

Χριστούγεννα… μια μελαγχολική και συναισθηματικά φορτισμένη γιορτή; 

Όλοι περιμένουμε και προσδοκούμε πολλά από αυτές τις μέρες… ουσιαστικά θεωρούμε ότι θα ζήσουμε ιδανικές και μοναδικές στιγμές, θα απαλλαγούμε από όλα μας τα προβλήματα και θα βιώσουμε όλα όσα δεν καταφέραμε να ζήσουμε όλο το χρόνο. Αυτό, όμως, καταλήγει στο να διαμορφώνουμε μεγάλες προσδοκίες, οι οποίες όταν δεν εκπληρώνονται μας οδηγούν σε μια μεγάλη ματαίωση, δηλαδή απογοήτευση, πίκρα, στεναχώρια και θλίψη. Αναμένουμε μια ουτοπική κατάσταση, η οποία θα μας βγάλει από τη ρουτίνα ή και από τη μιζέρια της καθημερινότητας. 

Η μουσική, τα λαμπιόνια, τα γλυκά και τα στολισμένα σπίτια και οι δρόμοι αποτελούν μια πρόσκαιρη φυγή, που αποσκοπεί στο να μας μεταδώσει ένα χαρμόσυνο μήνυμα. Όμως, αυτό το μήνυμα δεν είναι πάντα χαρμόσυνο ούτε έχει το ίδιο νόημα για όλους… Δυστυχώς, το νόημα που τα μέσα μαζικής ενημέρωσης προβάλλουν δεν είναι άλλο από τη μανία του υπερκαταναλωτισμού. Αγόρασε, ξόδεψε, κατανάλωσε για να γίνεις ευτυχισμένος! Κι αν δεν έχεις τα χρήματα δεν πειράζει, χρεώσου, βάλε άλλη μια θηλιά στο λαιμό σου προκειμένου να φανείς «επιτυχημένος», «χαρούμενος» και «ευτυχισμένος» για μια στιγμή, τη στιγμή της φωτογραφίας που θα αναρτήσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Μια φωτογραφία με τα ακριβά σου ρούχα, το καινούργιο σου πανάκριβο κινητό, το δείπνο στο εστιατόριο σε σαλέ κ.ο.κ.

Τι γίνεται, όμως, με όλες τις υπόλοιπες στιγμές; Κατάφεραν αυτά τα ακριβά αντικείμενα να καλύψουν το κενό στην ψυχή μας; Προφανώς όχι. Γιατί η ψυχή δε γεμίζει με υλικά αγαθά, αλλά με συναισθήματα αγάπης. Το κρύο του χειμώνα υποτίθεται ότι μας φέρνει πιο κοντά, αλλά τα ζεστά ρούχα, οι σόμπες και τα τζάκια δεν είναι ικανά να θερμάνουν το κρύο που υπάρχει στις καρδιές μας. Το εορταστικό κλίμα των γιορτών έρχεται σε αντίθεση με τις σκέψεις απολογισμού της χρονιάς που φεύγει. Πολλοί διαπιστώνουμε ότι κάποιοι από τους στόχους μας δεν επιτεύχθηκαν, ενώ άλλοι συνειδητοποιούν ότι συνεχίζουν να βρίσκονται εγκλωβισμένοι σε ψεύτικες σχέσεις, διαιωνίζοντας όμορφα ψέματα που όμως δεν είναι ικανά για να τους κάνουν πραγματικά ευτυχισμένους. 

Είμαστε πολλοί μαζί και όμως, στην ουσία, παραμένουμε μόνοι… Κάποιοι μη μπορώντας να υποφέρουν αυτού του είδους τις ψεύτικες σχέσεις επιλέγουν να παραμένουν τελείως μόνοι νοσταλγώντας τα Χριστούγεννα των παιδικών τους χρόνων που όλα έμοιαζαν ανέμελα και τέλεια. Όμως, κατά βάση τα Χριστούγεννα αποτελούν μια οικογενειακή γιορτή, που όλοι προσπαθούν να συσφίξουν τις σχέσεις τους να έρθουν πιο κοντά, να αφήσουν τυχόν έχθρες στην άκρη.

Λόγω του απολογισμού όλου του χρόνου, αλλά και της συνολικής συσσώρευσης αρνητικών συμβάντων αυτό δεν είναι πάντα εύκολο. Στο πλαίσιο της ενθύμησης, της αναπόλησης και της νοσταλγίας θυμούνται παλιές καταστάσεις και διαφωνίες, με αποτέλεσμα όλα τα αρνητικά δεδομένα να έρχονται στην επιφάνεια, και όχι μόνο δεν γίνεται σύσφιξη των σχέσεων, αλλά το αντίθετο, οδηγούμαστε σε απανωτές εκρήξεις θυμού. 

Κάποιοι στην αρχή θεωρούμε ότι θα μπορέσουμε να βάλουμε στην άκρη όλα αυτά τα αρνητικά που βιώσαμε (έχθρες, παλιές διαφωνίες, μισοτελειωμένες συζητήσεις ή παρεξηγήσεις) και διάφορα άσχετα οικογενειακά θέματα και φτάνουμε αρκετά φορτισμένοι στο οικογενειακό τραπέζι, που είναι ένα γεύμα χαράς, αγάπης και γαλήνης και καταλήγει σε ένα χριστουγεννιάτικο γεύμα- φιάσκο. Όλα όσα δε λύσαμε όλον τον χρόνο, τώρα θα τα λύσουμε; 

 

Μήπως θα έπρεπε να αναρωτηθούμε ο καθένας ξεχωριστά ποιο είναι το αληθινό νόημα των Χριστουγέννων;