Διαβάζοντας το βιβλίο: Υπαρξιακή Ψυχοθεραπεία και Συμβουλευτική μετά τον μεταμοντερνισμό

Τα επιλεγμένα έργα του Del Loewenthal

 

«H επιστημονική και επαγγελματική πορεία του Del Loewenthal καλύπτει ένα ευρύ πεδίο που εκτείνεται στον υπαρξισμό, τον ανθρωπισμό, την ψυχανάλυση, την κριτική ψυχοθεραπεία, τον μεταμοντερνισμό και τη φωτοθεραπεία.

Το παρόν βιβλίο, Υπαρξιακή ψυχοθεραπεία και συμβουλευτική μετά τον μεταμοντερνισμό, περιλαμβάνει μια συλλογή κειμένων επιλεγμένων από τον ίδιο τον συγγραφέα, και απευθύνεται σε εκείνους που θέτουν την έννοια του νοήματος σε μια εξέχουσα θέση, εστιάζοντας στην ανθρώπινη εμπειρία όπως μπορεί να εξερευνηθεί μέσα από τους δυνητικά εκπληκτικούς και μεταβαλλόμενους τρόπους ύπαρξης σε έναν κόσμο μαζί με τους άλλους ανθρώπους. Η συγγραφική αυτή συλλογή θέτει καίρια ερωτήματα και περιλαμβάνει ενότητες για τις ψυχοθεραπευτικές πρακτικές στο πλαίσιο του μετα-μεταμοντερνισμού, τη σύνδεση των θεραπευτικών πρακτικών με τις ιδεολογίες και την πολιτική, την ψυχοθεραπευτική γνώση, καθώς και τη σχέση της έρευνας με την αναστοχαστική πρακτική.

 

Το έργο αυτό θα αποτελέσει ανάγνωσμα έμπνευσης για ψυχοθεραπευτές ψυχαναλυτές και, γενικότερα, για επαγγελματίες ψυχικής υγείας. Παράλληλα, όμως, αφορά και όσους τρέφουν ενδιαφέρον για τα πεδία της φιλοσοφίας, της κοινωνιολογίας, της πολιτικής επιστήμης, της έρευνας, καθώς και της εκπαίδευσης» (από το οπισθόφυλλο του βιβλίου).

Ένα βιβλίο με τις βασικές θεωρίες της υπαρξιακής ψυχοθεραπείας και τις αντίστοιχες υπαρξιακές προσεγγίσεις ψυχοθεραπείας και συμβουλευτικής, την επιμέλεια του οποίου πραγματοποίησαν η Φιλία Ίσαρη και ο Θεοφάνης Καραγιάννης. Το βιβλίο περιλαμβάνει την περιγραφή της υπαρξιακής ψυχοθεραπείας και συμβουλευτικής μετά τον μεταμοντερνισμό και τον R.D. Laing, τις ρίζες του νέου υπαρξισμού, εστιάζοντας στον Kierkagaard, τον Husserl, τον Heidegger, τον Merleau-Ponty, τον Hegel, τον Marx, τον Nietzsche, τον Freud και τον Saussure. Επίσης, αναφέρεται στον μεταμοντερνισμό και τον μετα-υπαρξισμό και σε εφαρμογές αυτών. Περιγράφει την εκπαίδευση στον μετα-υπαρξισμό, συνδυάζοντας τη θέση του Carl Rogers με την ψυχανάλυση και δίνοντας έμφαση στο σχεσιακό.

«Με διάφορους τρόπους, ο μεταμοντερνισμός προκαλεί, και μέσω αυτής της διαδικασίας, ενδεχομένως διεγείρει. Ουσιαστικά, επιτίθεται στις ‘’μοντέρνες’’, εγώ-κεντρικές/ προσωποκεντρικές προσεγγίσεις που ενυπάρχουν σε ένα μεγάλο τμήμα της ψυχανάλυσης, της συμβουλευτικής, της ψυχοθεραπείας και της ψυχολογίας. Οι μεταμοντέρνοι δυτικοί φιλόσοφοι εισηγούνται ότι ο άνθρωπος υπόκειται σε κάτι.

Για παράδειγμα, για τον Lacan υποκείμεθα στη γλώσσα, για τον Levinas υποκείμεθα στον άλλο και στη διαφορετικότητα, για τον Foucault υποκείμεθα σε σχέσεις εξουσίας/ γνώσης, για τον Deridda υποκείμεθα στην αναποφασιστικότητα και στην αποδόμηση του νοήματος, για την Kristeva υποκείμεθα σε παράξενες, αποδιοργανωτικές και ενδεχομένως δημιουργικές δυνάμεις. Ο ίδιος ο Freud, επιμένοντας ότι υποκείμεθα στο ασυνείδητο, συγκαταλέγεται και αυτός στους βασικούς μεταμοντέρνους στοχαστές» (σελ. 55).

 

Del Loewenthal. 2023. Υπαρξιακή Ψυχοθεραπεία και Συμβουλευτική μετά τον μεταμοντερνισμό. Εκδόσεις Gutenberg.

 

Νίκος Κουραβάνας & Ελένη Παπαδοπούλου, Ψυχολόγοι, MSc, MA.

Οι βάσεις της ατομικής ψυχολογίας

«Η οικογένεια λοιπόν που είναι η πρώτη κοινωνική ομάδα, την οποία γνωρίζει το άτομο και η προσαρμογή του προς αυτήν είναι συνάρτηση δύο μεταβλητών, δηλαδή της αναπτυσσόμενης προσωπικότητάς του και της μεταβαλλόμενης προσωπικότητας αυτής της ομάδας. […] το άτομο και η οικογένειά του είναι αλληλέγγυοι. 

[…] δεν πρέπει να λησμονούμε ποτέ ότι, όταν οι οικογενειακές συνθήκες είναι πολύ απότομες (σκληρές), η αρμονική ανάπτυξη είναι αδύνατη, όπως ακριβώς είναι αδύνατη η ανάβαση σε μια παγωμένη επιφάνεια, που δεν έχει στηρίγματα για τα πόδια. Όταν πάλι οι οικογενειακές συνθήκες είναι δίχως καμιά αντίσταση, η πρόοδος είναι τόσο δύσκολη, όσο και η διάβαση μέσα από το στοιβαγμένο χιόνι. Να λοιπόν, γιατί διακηρύσσει ο Άντλερ, ότι οι συνθήκες της ζωής και οι σχέσεις με τον πατέρα, τη μητέρα, τους αδερφούς και τις αδερφές –η θέση μέσα στην οικογένεια- παίζουν τόσο τεράστιο ρόλο στη διαμόρφωση του χαρακτήρα, κανονίζουν δηλαδή ποιου είδους απάντηση θα δώσει το άτομο κατά τη διάρκεια της ζωής σε αυτές ή σε εκείνες τις δυσκολίες, που θα συναντήσει. 

Αυτό κατά την έκφραση του Άντλερ είναι το πρόγραμμα της ζωής. Θεωρείται ότι σκέφτεται φυσιολογικά εκείνος, που από πολύ νωρίς κάνει ορθή αυτοεκτίμηση, πράγμα που κάνει πάντοτε κάθε άνθρωπος που είναι ορθά προσαρμοσμένος και επιζητεί ασφάλεια και ανακούφιση από εκείνους στους οποίους παρέχει ο ίδιος ασφάλεια και ανακούφιση. Ευτυχής υγιή ζωή λοιπόν δημιουργείται μόνον, όταν το συναίσθημα του εγώ και το κοινωνικό συναίσθημα, φαινομενικά αντίθετα, συμφιλιωθούν» (σελ. 31-32). 

Ο Άντλερ υποστηρίζει για τον νευρωτικό τα εξής: «ο νευρωτικός όμως αναπληρώνει το οξύτατο μειονεκτικό του συναίσθημα, με την υπεροπτική υψηλή του υπερεκτίμηση. Αντιδρά άσχημα στις πρώτες δοκιμασίες και απογοητεύσεις της ζωής, οπότε οι δοκιμασίες αυτές και απογοητεύσεις παίρνουν τη μορφή της επιτίμησης ή των χαδιών. Και οι δύο μορφές είναι κακές. Και οι δύο μορφές υπονομεύουν το αίσθημα της άμιλλας και της ανεξαρτησίας, που μόνο αυτό μας οπλίζει με θαρραλέα στάση απέναντι στις απαιτήσεις της ζωής» (σελ. 32).

Grookshank, F.G. Οι βάσεις της ατομικής ψυχολογίας.

 

Νίκος Κουραβάνας & Ελένη Παπαδοπούλου, Ψυχολόγοι, MSc, MA.

Διαβάζοντας το βιβλίο: Μυστικά γυναικών

Της Μπέρτραν Κράμερ

 

«Κάθε μητέρα ‘’ψιθυρίζει μυστικά’’ στο αυτί της κόρης της. Από τη στιγμή της γέννησης κιόλας, μέσα από τις απλές, καθημερινές της κινήσεις, μέσα από τον τρόπο που μιλά και φροντίζει το μωρό της, κάθε μητέρα μεταφέρει ασταμάτητα στην κόρη της τις απόψεις της για τον κόσμο. Κάθε συμπεριφορά της μητέρας επηρεάζεται από ένα βασικό παιδαγωγικό πρόγραμμα. 

 

Ο κύριος στόχος της είναι να κάνει το κοριτσάκι της γυναίκα τού αύριο – και προς αυτή την κατεύθυνση κινείται ευσυνείδητα. Στο Μυστικά γυναικών – από μητέρα σε κόρη, ο Μπερτράν Κραμέρ περιγράφει τις πρώιμες σχέσεις τριών μητέρων με τις κόρες τους. Μέσα από τις ψυχοθεραπείες, στις οποίες συμμετείχαν μητέρες και κόρες μαζί, ο συγγραφέας αποκαλύπτει με ποιους τρόπους οι μητέρες διακοινωνούν στις κόρες τους τις απόψεις τους για τη θηλυκότητα, τη μητρότητα, τις σχέσεις των δύο φύλων και πώς οι κόρες αφομοιώνουν αυτές τις επιδράσεις και προσαρμόζονται ή εναντιώνονται στα παιδαγωγικά προγράμματα των γονέων τους. Στην εποχή μας, όπου οι γυναίκες ταλαντεύονται ανάμεσα στις αντικρουόμενες απαιτήσεις της επαγγελματικής τους ζωής και της μητρότητας, ο συγγραφέας μάς βοηθά να θέσουμε τις βάσεις μιας περισσότερο αρμονικής μητρικής ταυτότητας, η οποία θα αποτελέσει την εγγύηση της αρμονικής εξέλιξης της κόρης» (από το οπισθόφυλλο του βιβλίου).

«Τα μυστικά που μοιράζονται μητέρα και κόρη αποκαλύπτουν την εικόνα που έχει η μητέρα για τη γυναίκα και την οποία εκφράζει στο παιδαγωγικό της σχέδιο, μέσα από το οποίο θα μεταμορφώσει την κόρη της σε γυναίκα του αύριο. Επιπλέον, μέσα από τις θεραπείες μου δημιουργήθηκε η εντύπωση ότι οι μητέρες αυτές βίωναν τη διαπαιδαγώγηση των θυγατέρων τους περισσότερο συγκρουσιακά από ότι οι πατέρες. Τα συμπτώματα που παρουσίασαν οι κόρες εξανάγκασαν τις μητέρες τους να φανερώσουν όσα περίμεναν από αυτές και να αποκαλύψουν τον τρόπο με τον οποίο φαντάζονταν ότι θα αποκτούσαν τη γυναικεία ταυτότητα» (σελ. 16).

 

Μπέρτραν Κράμερ. 1999. Μυστικά γυναικών. Εκδόσεις Καστανιώτη.

 

Νίκος Κουραβάνας & Ελένη Παπαδοπούλου, Ψυχολόγοι, MSc, MA.

Διαβάζοντας το βιβλίο: Αυτή η σκάλα δεν κατεβαίνει

Της Μάρως Βαμβουνάκη

 

«Έπεσε πάνω στο μαξιλάρι του και της γύρισε την πλάτη, κοιτώντας τον τοίχο απέναντι. Έμειναν έτσι όλη τη νύχτα και οι δύο, κοιτώντας τον τοίχο με γυρισμένες πλάτες. 

 

Εκείνη το δικό της απέραντο και κρύο. Σαν την παγωμένη νύχτα των πόλων. Να μην την ασφαλίζει πια, να μην την προστατεύει από τον άγριο καιρό του έξω κόσμου που τόσο φοβάται.

Εκείνος το δικό του απέραντο και κρύο. Σαν την παγωμένη νύχτα των πόλων. Να τον πλακώνει, να τον φυλακίζει και να τον κρατά μακριά από τον άγριο καιρό του έξω κόσμου που τόσο αποζητά» (από το οπισθόφυλλο του βιβλίου).

«Δε θέλω να τα πάρεις προσωπικά αυτά οπ θα σου πω. Δε θέλω να φανταστείς πως δε σ’ αγαπάω. Εγώ σ’ αγαπάω πάντα. Εγώ καταλαβαίνω πόσο αξίζεις. Πόσο είσαι καλή, γλυκιά, πιστή. Μη νομίζεις πως δεν τα καταλαβαίνω και δεν τα υπολογίζω αυτά… Να ‘ξερες άσχημα που νιώθω. Να ‘ξερες…

Νιώθει, της είπε, πόσο άδικα είναι για κείνη όλα αυτά, νιώθει πως δεν μπορεί να κάνει κάτι να αλλάξει την κατάσταση. Το πήρε πια απόφαση πως, όσο και να προσπαθήσει, δε γίνεται.

Θα ήθελε να την κάνει ευτυχισμένη, να της δώσει πράγματα που ζητά, όμως δεν μπορεί, γιατί αυτή η ζωή που εκείνη θέλει, η ζωή που συνήθιζαν να ζουν, πώς να την το πει… δεν του φτάνει.

Αν συνεχίσει να ζει έτσι, θα τρελαθεί. Είναι ήδη στα πρόθυρα της τρέλας, δεν το βλέπει;» (σελ. 18-19).

 

Μάρως Βαμβουνάκη. 2009. Αυτή η σκάλα δεν κατεβαίνει. Εκδόσεις Ψυχογιός.

 

Νίκος Κουραβάνας & Ελένη Παπαδοπούλου, Ψυχολόγοι, MSc, MA.