Περιμένοντας «τα δώρα» του Άη Βασίλη…

Όλοι υπήρξαμε παιδιά και κατά την παιδική μας ηλικία πιστέψαμε στον μύθο ή στην αλήθεια του Άη Βασίλη για περισσότερα ή λιγότερα χρόνια. Μπορεί σήμερα να έχουμε μια κατασταλαγμένη απάντηση για το αν υπάρχει ή δεν υπάρχει, όμως τι σημασία έχει αυτό; Μπορεί στην πορεία να μάθαμε ποιο πρόσωπο έπαιζε αυτόν τον ρόλο και μπορεί να απογοητευτήκαμε που δεν ίσχυαν όλα εκείνα τα σενάρια που κάναμε στο μυαλό μας ή συζητούσαμε με τα αδέρφια μας λίγο πριν την αλλαγή του χρόνου, κι ενώ ήμασταν γεμάτοι περιέργεια και ανυπομονησία για τα δώρα μας. Ταυτόχρονα, όμως, προσπαθούσαμε να βρισκόμαστε σε εγρήγορση, ώστε να τον αντιληφθούμε σε ποιο σημείο θα επέλεγε να αφήσει τα δώρα μας και αν θα μας έκανε φέτος την τιμή, δηλαδή αν θα προλάβαινε, να μας δει ή όχι. 

Ε, δεν έπρεπε να είμαστε και άπληστοι… δεν μπορούσε κάθε χρόνο να επισκέπτεται τα ίδια παιδιά και φυσικά δεν προλάβαινε να πάει αυτοπροσώπως σε όλα τα παιδιά… λόγια και επιχειρήματα αρκετά πιστευτά για ένα παιδί που έχει ανάγκη να πιστέψει στη μαγεία των Χριστουγέννων και γενικότερα των γιορτών… και στην ύπαρξη ενός καλοκάγαθου γερούλη που πάει δώρα σε όλη τη γη, σε όλα τα παιδιά του κόσμου.

Και δεν είχε τόση σημασία το δώρο αυτό καθαυτό, αλλά η όλη μαγεία… της προσμονής, της αναμονής και της ξαφνικής εμφάνισης των δώρων σε διαφορετικό κάθε φορά σημείο, καθώς έπρεπε με κάποιο τρόπο να δικαιολογηθεί η μη εμφάνισή του μπροστά μας… 

Και τα ερωτήματα ήταν πάντα πολλά: μήπως δεν έρχεται γιατί δεν έριξε χιόνι φέτος και το έλκηθρο μπορεί να τσουλήσει μόνο πάνω στο χιόνι; Μήπως δεν ήμασταν και τόσο καλά παιδιά και δε θα μας φέρει τίποτα; Μήπως θα προτιμήσει τα υπόλοιπα παιδιά και όχι εμάς; Μήπως θα μας ξεχάσει; Τελικά, τίποτα από όλα αυτά δε συνέβαινε και πάντα «εμφανιζόταν» μέσα από τα δώρα του και μόνο κάποιες φορές προτίμησε να μας έρθει αυτοπροσώπως. 

Αξίζει να πιστεύουν τα παιδιά σε ένα τέτοιο παραμύθι ή θα πρέπει να είμαστε ειλικρινείς; Αν σκεφτούμε πώς το βλέπαμε εμείς ως παιδιά ίσως και να αξίζει… Στα μάτια του παιδιού είναι κάτι μαγικό… είναι πολύ γλυκιά η αναμονή του Άη Βασίλη και δημιουργεί ένα μυστήριο, οξύνοντας τη φαντασία των παιδιών. 

Ας αναλογιστούμε… τι κακό έχει συμβεί σε όλους εμάς που πιστεύαμε στον Άη Βασίλη και μετέπειτα μάθαμε την αλήθεια; Πόσο βλαπτικό ήταν που πιστέψαμε σε αυτόν τον μύθο και γίναμε για λίγο συμμέτοχοί του;  

Και αν μείνουμε στα συναισθήματα που μας προκαλούσε τότε… που ήμασταν παιδιά η αναμονή του δώρου από τον Άγιο Βασίλη και η πιθανή παρουσία του ή όχι… τότε θα μπορούσαμε να πούμε σήμερα ότι ίσως αξίζει να πιστεύουμε σε κάποια παραμύθια… ως παιδιά έχουμε ανάγκη από παραμύθια και ως ενήλικες έχουμε ανάγκη να έχουμε κρατημένες μέσα στο μυαλό μας τέτοιου είδους γλυκές αναμνήσεις... 

Σχέσεων… “απογραφή” και τελικά διαγραφή;

Σχέσεις που σταδιακά φθείρονται και χάνονται μέσα στη δίνη του χρόνου και στην αμείλικτη ένταση της καθημερινότητας. Σχέσεις που τις καταπίνει η διαρκής ροή της ρουτίνας και τις αλλοιώνει ο χρόνος ή απλά σχέσεις στις οποίες πλέον δε νιώθεις… Πόσες φορές αποφασίζουμε να τελειώσουμε μια φιλική σχέση λέγοντας «ξέρεις δεν μου είσαι αρκετός (μπορεί κι εγώ να μην σου είμαι, οπότε γιατί να το παλεύουμε;)» ή «ξέρεις δε νιώθω πλέον ότι έχουμε μια φιλική σχέση (και εν τέλει είχαμε ποτέ;)».

Είναι πιο βολικό να υποκρινόμαστε ότι ο χρόνος φθείρει τις «φιλικές» σχέσεις και όχι το ότι δεν υπάρχει νοιάξιμο, ενδιαφέρον, εγγύτητα και κοντινότητα, καλές προθέσεις, καλοσύνη και πολλά ακόμη.

Είναι πιο βολικό να μιλάμε Χριστούγεννα και Πάσχα και να λέμε «ναι, βρε θα κανονίσουμε σύντομα να τα πούμε» κι αυτό το σύντομα χάνεται μέσα στο ατελείωτο κάθε μέρα που περνά και ποτέ δεν τα λέμε… μέχρι να φτάσουν οι επόμενες γιορτές…  

  

Και τελικά μένεις να αναρωτιέσαι… ήταν μια σχέση που από την αρχή δεν είχε δυναμική εξέλιξης ή κάπου στην πορεία χάθηκε η επαφή; Μήπως ήταν διαφορετικά τα αρχικά ενδιαφέροντά μας, απλά δεν το είχαμε δει; Μήπως ποτέ δεν ταιριάζαμε και δεν είχαμε κοινά, αλλά είχαμε συμβιβαστεί σ’ αυτή τη σχέση; Μήπως ήταν μια ακόμη σχέση που κάλυπτε την αίσθηση της μοναξιάς που νιώθαμε ή την προσπάθειά μας να πείσουμε τον εαυτό μας ότι είμαστε κοινωνικοί και αγαπητοί; 

Και τελικά μένεις να αναρωτιέσαι… γιατί κάποιες σχέσεις χάνονται μέσα στον χρόνο; Γιατί κάποιοι άνθρωποι δεν είναι πλέον σημαντικοί Άλλοι για εμάς; Γιατί η ζωή αλλάζει και οι προτεραιότητες σου δείχνουν ποιοι άνθρωποι μπορούν να παραμείνουν στη ζωή σου και ποιοι δεν έχουν πλέον θέση στη ζωή σου; Γιατί σκέφτεσαι αν άξιζαν ή δεν άξιζαν όλα όσα έκανες για κάποιους ανθρώπους; Γιατί;;; Πολλά γιατί που δεν έχει και τόση σημασία πώς θα μπορούσαν να απαντηθούν και ίσως ποτέ δε θα πάρουν μια απάντηση, καθώς η ζωή είναι ένα διαρκές πάρε- δώσε… 

Και η ζωή συνεχίζεται… και θα συνεχίζεται, είτε με την παρουσία είτε με την απουσία αυτών των ανθρώπων στη ζωή μας… και εμείς μπορεί να παραμένουμε πάντα εδώ με την απορία: αυτές οι σχέσεις ήταν κάποτε σημαντικές και εξελίχθηκαν σε ασήμαντες ή όχι; Οι σχέσεις που κυρίως μας απασχολούν είναι οι σχέσεις αυτές για τις οποίες προσδοκούσαμε και προσδοκούμε να συνεχίσουν να υπάρχουν στη ζωή μας… και για αυτές τις σχέσεις αναρωτιόμαστε… πληγωνόμαστε και βιώνουμε το πένθος της απώλειας. Με αφορμή το τέλος κι αυτής της χρονιάς, για άλλη μια φορά ερχόμαστε αντιμέτωποι με έναν απολογισμό: ποιοι παρέμειναν κι αυτόν τον χρόνο στη ζωή μας και εμείς σε ποιων τη ζωή έχουμε παραμείνει; Και πόσους από αυτούς που έχουμε χάσει τους χάσαμε για πάντα; Και γιατί μας τρομάζει τόσο αυτό το πάντα και αφήνουμε σχέσεις σε αναμονή… σε αναμονή για μια επόμενη συνάντηση… σε αναμονή για βελτίωση… σε αναμονή να γίνουν τα πράγματα όπως παλιότερα ή και καλύτερα από παλιά… 

Σχέσεις σε αναμονή… ή τελειωμένες σχέσεις που θα τις αποχαιρετήσουμε με τον αποχαιρετισμό αυτού του έτους;     

«Μια υπέροχη ζωή»: Χριστουγεννιάτικη ταινία

Μια καλή επιλογή για τις ημέρες των Χριστουγέννων

Η ταινία με τίτλο “It’ s a wonderful life” (Μια υπέροχη ζωή) είναι μια Χριστουγεννιάτικη δραματική παραγωγή του 1946, την οποία σκηνοθέτησε ο Frank Kapra. Η ταινία αποτελεί κινηματογραφική μεταφορά του μυθιστορήματος με τίτλο “The greatest gift”, του Phillip Van Doren Stern (1945). Η εν λόγω παραγωγή έχει καθιερωθεί ως μια από τις κλασσικότερες Χριστουγεννιάτικες ταινίες και προβάλλεται κάθε χρόνο στις ΗΠΑ κατά την περίοδο των εορτών. Σημειωτέον, ότι η ταινία είχε προταθεί για πέντε βραβεία όσκαρ και ότι το Αμερικανικό Ινστιτούτο Κινηματογράφου την κατέταξε στην πρώτη θέση ως την ταινία με τη μεγαλύτερη επιρροή και στην ενδέκατη θέση στη λίστα με τις 100 καλύτερες ταινίες όλων των εποχών. Επίσης, η ταινία έχει επιλεγεί από τη Βιβλιοθήκη του Αμερικανικού Κογκρέσου ως πολιτιστικά, ιστορικά και αισθητικά σημαντική. 

Πρωταγωνιστής είναι ο James Stuart, που ενσαρκώνει τον ρόλο του George Bailley, ο οποίος κάτω από την πίεση κάποιου προβλήματος που προκύπτει αποφασίζει να δώσει ένα τέλος στη ζωή του. Πάνω στην απελπισία του εύχεται να μην είχε ποτέ γεννηθεί και με ένα μαγικό τρόπο του φανερώνεται το πώς θα ήταν η ζωή, δίχως εκείνον.

Πρόκειται για μια συγκινητική και μελαγχολική ταινία, όπου έχει πολλά μηνύματα να περάσει, μιας και ακουμπά σε μείζονα κοινωνικά και ψυχολογικά προβλήματα που απασχολούν πολύ κόσμο, όπως αυτό του αυτοκτονικού ιδεασμού, που συνήθως είναι το αποτέλεσμα όλων των απογοητεύσεων, των ματαιώσεων και της απελπισίας που βιώνει ο σύγχρονος άνθρωπος. Μια ταινία που ακουμπάει στο έδαφος αναδεικνύοντας ζητήματα που καίνε και που συνήθως ασχολούμαστε, αφού αυτά έχουν πάρει την πιο άσχημη τροπή τους. Αυτό που αξίζει ίσως περισσότερο είναι το μήνυμα ότι τόσο η παραίτηση όσο και η προσπάθεια είναι επιλογές, όμως, το έξυπνο σενάριο απαντά στο «γιατί αξίζει να παλέψεις», μέσα από ένα επιδέξια  δοσμένο τρόπο. 

Επιθετικές και αδιάκριτες ερωτήσεις συγγενών προς τα παιδιά μας

Η περίοδος των εορτών αποτελεί μια ευκαιρία για σμίξιμο συγγενών και φίλων που έχουμε να δούμε καιρό. Πολλοί από αυτούς έχουν μια διάθεση για σύγκριση ανάμεσα στην τελευταία φορά που μας είδαν και στο σήμερα. Κάποιες φορές αυτή η σύγκριση λαμβάνει διαστάσεις επίκρισης, λόγου χάρη εκτός από τις αλλαγές που διαπιστώνουν στο σπίτι μας, υπογραμμίζουν και τις αλλαγές που βλέπουν στην εξωτερική μας εμφάνιση με προσβλητικό τρόπο. Οι επικρίσεις αυτές και τα αρνητικά, αδιάκριτα ή και προσβλητικά σχόλια, δεν είναι λίγες οι φορές που επεκτείνονται και προς τα παιδιά. 

Ένας ευρέως διαδεδομένος τρόπος που χρησιμοποιείται από συγγενείς και φίλους είναι να ξεκινήσουν συζητήσεις σχετικά με την επίδοση των παιδιών στο σχολείο, φτάνοντας στο σημείο μάλιστα να ζητούν από τα παιδιά να αποδείξουν τις γνώσεις τους μπροστά σε όλους. Τους κάνουν ερωτήσεις για τις γνώσεις τους στα αγγλικά, στην ιστορία, κτλ και δεν σπανίζουν οι περιπτώσεις που τους ζητούν ακόμη και να λύσουν μαθηματικές ασκήσεις ή να γράψουν κάποια έκθεση κ.ο.κ. 

Από την πλευρά των ενηλίκων, η συμπεριφορά αυτή φαίνεται αθώα και ακίνδυνη, ενίοτε διασκεδαστική, παρασύροντας ακόμη και τους γονείς σ’ αυτόν τον ιδιότυπο τρόπο εξέτασης. Το γιορτινό κλίμα και η αίσθηση χαλαρότητας που δίνουν οι διακοπές δεν προμηνύουν ούτε αποτελούν τον κατάλληλο χώρο και χρόνο για τέτοιου είδους ιδιότυπες εξετάσεις, με αποτέλεσμα τα παιδιά να αιφνιδιάζονται και να έρχονται σε αμηχανία,  αλλά και άγχος και ως εκ τούτου να απαντούν λανθασμένα. Μάλιστα, οι γονείς αισθάνονται ντροπή υπό το βάρος των λανθασμένων αυτών απαντήσεων των παιδιών τους και τα κοιτάζουν αγριεμένοι ή μαλώνουν τα παιδιά τους. Οι γονείς νιώθουν ότι οι λανθασμένες απαντήσεις των παιδιών τους, εκθέτουν τους ίδιους κι έτσι το γιορτινό κλίμα μετατρέπεται σε μια αρένα, όπου τα παιδιά κρίνονται και κατηγορούνται και καλούνται να απολογηθούν γιατί δεν ξέρουν. Δυστυχώς, πολλοί γονείς εκλαμβάνουν τα παιδιά τους ως προέκταση του εαυτού τους και όχι ως ξεχωριστές προσωπικότητες, προσδοκώντας από αυτά να κάνουν ότι δεν έκαναν εκείνοι ή να γίνουν ότι δεν έγιναν εκείνοι.   

Από την άλλη πλευρά, τα παιδιά βιώνουν αισθήματα ντροπής, ενοχής, αμηχανίας, ανεπάρκειας, αυτοαμφισβήτησης, απομόνωσης, ανασφάλειας και χαμηλής αυτοεκτίμησης. Η συμπεριφορά των ενηλίκων στερεί από το παιδί να αισθανθεί ικανό και χρήσιμο, οδηγώντας το σε δυσκολία ή αμφιθυμία στη λήψη των αποφάσεών του, με αποτέλεσμα να υψώνει τείχη άμυνας. Επιπροσθέτως, το παιδί νιώθει ότι υποτιμάται με τις παρατηρήσεις που δέχεται μπροστά σε όλους και συχνά εξαιτίας των απειλών και του φόβου της τιμωρίας καταφεύγει στα ψέματα. Πολλές φορές, το παιδί αισθάνεται αβοήθητο, λόγω της απόρριψης που έχει δεχτεί από τους ίδιους του τους γονείς. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι είναι πιο οδυνηρή η απόρριψη και η απουσία στήριξης από τους γονείς που βιώνεται ως εγκατάλειψη και προδοσία από το ίδιο το παιδί, παρά οι συμπεριφορές ελέγχου και επιθετικής κριτικής των συγγενών. 

Το παιδί αφέθηκε στο να γίνει στόχος των συγγενών για έναν πολύ απλό λόγο: γιατί δέχθηκε πλήγμα η εικόνα των γονιών απέναντι στους συγγενείς. Είναι πιο σημαντικό το τι θα πει ο «κόσμος» για το παιδί τους, και όχι το πώς θα νιώσει το παιδί τους. 

Οι γονείς είναι τα πιο κατάλληλα και ικανά πρόσωπα για να θέσουν όρια ως προς τη συμπεριφορά των συγγενών απέναντι στα παιδιά τους. Η οικογένεια θεωρείται το σημαντικότερο κύτταρο για την ψυχοκοινωνική και συναισθηματική ανάπτυξη του παιδιού, και αυτό που θα πρέπει να διδάξουν οι γονείς είναι η άνευ όρων αποδοχή. Δε θα πρέπει το παιδί να εκβιάζεται με διλήμματα όπως: θα σ’ αγαπώ μονάχα αν είσαι καλός μαθητής ή θα σ’ αγαπώ μονάχα αν είσαι καλό παιδί ή θα σ’ αγαπώ αν απαντάς σωστά στις ερωτήσεις των συγγενών. Το παιδί θα πρέπει να νιώθει διαρκώς τη στήριξη, την προστασία, την ασφάλεια, την αποδοχή και τη βοήθεια από τους γονείς του, ούτως ώστε να μην κλονίζεται η εμπιστοσύνη του προς τους γονείς και προς τον ίδιο του τον εαυτό.