Υστερία και υστερική διαταραχή προσωπικότητας

Η υστερία ή διαταραχή μετατροπής είναι μια διαταραχή που ανήκει στις σωματοποιητικές διαταραχές, μεταξύ των οποίων είναι επίσης η υποχονδρίαση, η σωματοδυσμορφική διαταραχή, η διαταραχή του πόνου και άλλες. Κοινό χαρακτηριστικό αυτών των διαταραχών είναι η εμφάνιση συμπτωμάτων στο σώμα, που δίνουν την αίσθηση ότι πρόκειται για οργανικά συμπτώματα με οργανική αιτιολογία. Ωστόσο, πρόκειται για ανεξήγητα σωματικά συμπτώματα, που οφείλονται σε ψυχολογικά αίτια. 

 

Η διαταραχή μετατροπής (υστερία) περιλαμβάνει συμπτώματα εκούσιας κινητικής ή αισθητηριακής λειτουργίας. Το άτομο μπορεί ξαφνικά να εμφανίσει παράλυση σε κάποιο ή κάποια μέρη του σώματος ή και σε όλο το σώμα, παροδική τύφλωση ή κώφωση και μακάρια αδιαφορία, που συνδέεται με έλλειψη ανησυχίας και δυσαρέσκειας για τα συμπτώματα. Μεταξύ των πιο συχνών συμπτωμάτων είναι η δυσκολία στο περπάτημα, η απώλεια ισορροπίας, ο τρόμος του σώματος, η αδυναμία ή παράλυση, η δυσκολία ακοής, τα προβλήματα στην όραση ή η τύφλωση, η απώλεια της αίσθησης, η δυσκολία στην κατάποση, οι επιληπτικές κρίσεις και η μη ανταπόκριση.

Η διαταραχή μετατροπής μπορεί να εμφανιστεί ως επίμονη ή να έχει τη μορφή ενός οξέος επεισοδίου. Για να γίνει η διάγνωση θα πρέπει να αποκλειστούν πρώτα οργανικά αίτια και παθήσεις. Συνήθως, τα άτομα με υστερία εμφανίζουν και άλλες ψυχικές διαταραχές, όπως διαταραχή διάθεσης, διαταραχή πανικού, διαταραχή μετατραυματικού στρες, ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή, σωματοποιητικές διαταραχές, αγχώδης διαταραχή ή διαταραχές προσωπικότητας. Η κατάθλιψη είναι η πιο συχνή κοινή διάγνωση που συνυπάρχει με την υστερία. 

 

Τα άτομα με υστερική προσωπικότητα εμφανίζουν σε μικρότερο βαθμό τα παραπάνω συμπτώματα. Συνήθως, εκδηλώνουν πολύ άγχος, έντονα συναισθήματα  και υψηλή αντιδραστικότητα, κυρίως σε διαπροσωπικό επίπεδο. Πρόκειται για άτομα εγκάρδια, ενεργητικά και διαισθητικά, που νιώθουν έλξη από καταστάσεις προσωπικού δράματος και κινδύνου. Βιώνουν τη μία κρίση μετά την άλλη, καθώς νιώθουν έντονη ανάγκη για συνεχή διέγερση. Τα συναισθήματά τους αλλάζουν διαρκώς και ακαριαία, ενώ στους άλλους δίνουν την εντύπωση ότι έχουν μια προσωπική συναισθηματική κατάσταση που είναι επιφανειακή, ψεύτικη και υπερβολική.

Για την αντιμετώπιση της υστερίας δεν έχει βρεθεί κάποια αποτελεσματική θεραπεία, ώστε να εξαλειφθούν τα συμπτώματα, ωστόσο, είναι σημαντικό να υπάρξει όσο το δυνατόν πιο καλή διαχείριση των συμπτωμάτων. Η θεραπεία συμπεριφοράς μπορεί να βοηθήσει στη μείωση του στρες και να μάθει στο άτομο τεχνικές χαλάρωσης, ενώ διάφοροι τύποι ψυχοθεραπείας μπορεί να βοηθήσουν το άτομο ώστε να αναγνωρίσει τα αρνητικά ή παράλογα μοτίβα σκέψης και να αποκτήσει καλύτερες δεξιότητες για να αντιμετωπίσει τους στρεσογόνους παράγοντες της ζωής.

 

Πηγή:

Somatoform Disorders - American Family Physician (aafp.org)

McWilliams, N. (2008). Ψυχαναλυτική διάγνωση. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.

 

 

Κουραβάνας Νικόλαος- Παπαδοπούλου Ελένη, Ψυχολόγος, MSc.

 

Το μαύρο πρόβατο της οικογένειας

Έχετε νιώσει ποτέ σαν να είστε το μαύρο πρόβατο της οικογένειας; Δηλαδή, εκείνο το άτομο που τα υπόλοιπα μέλη σας έχουν βάλει στο περιθώριο, σας έχουν αποκλείσει και σας αντιμετωπίζουν διαφορετικά, με ψυχρότητα, με περιφρόνηση, με αδιαφορία, αποστασιοποιημένα, δηκτικά, ειρωνικά, υποτιμητικά, με στάσεις και συμπεριφορές που αγγίζουν και/ή ξεπερνούν τα όρια της ψυχολογικής κακοποίησης; Αν ναι, καταρχάς μην ανησυχείτε ότι είστε μόνοι, καθώς πρόκειται για μια κατάσταση που συμβαίνει αρκετά συχνά. 

 

Η διαφορετικότητα δεν ήταν ποτέ ευπρόσδεκτη. Έτσι, το άτομο που έχει διαφορετικές πεποιθήσεις ή αξίες, ενδιαφέροντα κτλ είναι καταδικασμένο να απομονωθεί από τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειάς του. Η αναζήτηση κατανόησης κι αποδοχής της διαφορετικότητας ή  σωστότερα της μοναδικότητας αποτελεί ουτοπία και η παγίωση της κατάστασης έχει ψυχολογικές επιπτώσεις για το άτομο που υφίσταται την κακή μεταχείριση όπως συναισθήματα απογοήτευσης, μοναξιάς, ανεπάρκειας κ.α. Η απομόνωση και η μοναξιά χαρακτηρίζει τη ζωή του μαύρου προβάτου της οικογένειας, καθώς σπανίως προσκαλείται στις οικογενειακές συγκεντρώσεις, σε γιορτές, γενέθλια, επετείους και ακόμη και η τηλεφωνική επικοινωνία σπανίζει και συνήθως γίνεται για διεκπεραιωτικούς ή διαδικαστικούς σκοπούς.

Τις περισσότερες φορές το μαύρο πρόβατο δεν μπορεί να αντιληφθεί τι ακριβώς έχει κάνει και το τιμωρούν με αυτό τον σκληρό και άκαρδο τρόπο και η στάση που λαμβάνει από την οικογένειά του αποτελεί μια πολύ τραυματική εμπειρία καθώς σκέφτεται ότι όταν έχει αυτή την αντιμετώπιση από την ίδια του την οικογένεια τι αντιμετώπιση θα πρέπει να περιμένει ότι θα έχει από τους ξένους ανθρώπους; Η αλήθεια είναι ότι τα μέλη μιας οικογένειας επειδή ακριβώς γνωρίζονται πολύ καλά μεταξύ τους, δηλαδή επειδή γνωρίζουν την αχίλλειο πτέρνα του μαύρου προβάτου, μπορούν να γίνουν και περισσότερο σκληρά μαζί του, να σκαλίσουν παλιότερες πληγές και ψυχικά του τραύματα, να γίνουν περισσότερο χειριστικά απέναντί του κι ως εκ τούτου περισσότερο κακοποιητικά και κυνικά.   

 

Η τραυματική αυτή εμπειρία της απόρριψης από την ίδια σου την οικογένεια είναι μια πληγή που σαν αγκάθι βαθιά στην καρδιά πονά πολύ και δύσκολα θεραπεύεται. Για την πλειοψηφία των ανθρώπων οι αριθμοί διαδραματίζουν πρωταρχικό ρόλο στη ζωή τους. Έτσι, θέλουν να έχουν πολλούς φίλους, να είναι αποδεκτοί καθώς το ανθρώπινο γένος εξελικτικά είναι συνδεδεμένο αναζητώντας την κοινότητα και τη συντροφικότητα. Ας μη λησμονούμε ότι ιστορικά τα άτομα που είχαν δυνατούς στενούς κοινωνικούς κύκλους είχαν και περισσότερες πιθανότητες επιβίωσης. Σύμφωνα με τον γιατρό Vivek Murthy, ο οποίος έχει συγγράψει το βιβλίο με τίτλο: «Togetherness: The Healing Power of Human Connection in an Otherwise Lonely World»  (Μαζί: Η θεραπευτική δύναμη της ανθρώπινης σύνδεσης σε έναν κατά τα άλλα μοναχικό κόσμο), υποστηρίζει ότι η κοινωνικότητα αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους παράγοντες για τη σωματική και την ψυχική μας υγεία. Πώς όμως μπορεί κάποιο άτομο να καταλάβει αν είναι το μαύρο πρόβατο της οικογένειας; Ακολουθούν κάποια σημάδια που μας το φανερώνουν.

Ακόμη κι αν δεν το έχεις καταλάβει από μόνη/ος σου ότι διαφέρεις από τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειάς σου, εκείνα φροντίζουν να στο επισημάνουν. Θα έχεις ίσως κατά καιρούς ακούσει φράσεις του τύπου: «δεν είσαι δικό μου παιδί εσύ», «τα αδέλφια σου είναι συνεσταλμένα», «μάλλον στο μαιευτήριο μας έδωσαν λάθος μωρό» κοκ.

Αν αλλάξεις θρησκευτικές πεποιθήσεις, τότε το γεγονός αυτό είναι πιθανό να αποτελέσει πηγή συγκρούσεων που αρχικά θα σας φθείρουν κι έπειτα θα σας οδηγήσουν οι άλλοι ή θα οδηγηθείτε από μόνη/ος σας στο περιθώριο για να ηρεμήσουν ή για να ηρεμήσετε. 

Διαπιστώνετε ότι πραγματικά κοντά σας δεν είναι κανένας από την οικογένειά σας. Για παράδειγμα δε σας ρωτούν ποτέ για το τι κάνετε στη ζωή σας, για το πώς τα περνάτε, αν είστε ευτυχισμένη/ος, γενικά αδιαφορούν για το πώς αισθάνεστε και για το τι σκέφτεστε. 

 

Ακολουθείτε μια ασυνήθιστη επαγγελματική πορεία. Για παράδειγμα αποφασίζετε να εγκαταλείψετε τις σπουδές σας στο πανεπιστήμιο για να γίνεται ηθοποιός τη στιγμή που σχεδόν όλοι ακολουθούν επαγγέλματα όπως γιατρός, δικηγόρος κτλ. Τέτοιου είδους επιλογές δεν εγκρίνονται και συζητούνται εκτενώς σε κάθε συνάντηση μέχρις ότου σας κάνουν να αναθεωρήσετε.

Ενώ όλοι είναι εξωστρεφείς, εσείς είστε εσωστρεφής ή ντροπαλή/ος κι ως εκ τούτου διαφορετική/ος.

Η ακαδημαϊκή ή επαγγελματική σας πορεία έχει στεφθεί από μια εξαιρετική επιτυχία εν αντιθέσει με τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειάς σας που το μόνο που έχουν να απαριθμήσουν είναι μεγάλα ναυάγια κι απανωτές αποτυχίες. Η επιτυχία και η ευτυχία σας, κάνει όλους τους άλλους να σας ζηλεύουν και να σας γυρνούν την πλάτη για άλλη μια φορά επειδή διαφέρετε από εκείνους. Σας θυμούνται μονάχα όταν σας έχουν ανάγκη.

Στις οικογενειακές συγκεντρώσεις ή δεν είστε καλεσμένη/ος ή είστε ο τελευταίος που θυμούνται να καλέσουν. Μπροστά στους ξένους τα μέλη της οικογένειάς σας προσποιούνται ότι νοιάζονται για εσάς ή μιλούν με θαυμασμό και με επαίνους για εσάς, αλλά όταν οι συγγενείς και οι φίλοι φύγουν, τότε επανέρχονται στη συνήθη ψυχρότητα, δηλαδή στο πραγματικό τους πρόσωπο.

Η οικογένειά σας περιμένει το χειρότερο από εσάς. Χρησιμοποιούν τη διαφορετικότητά σας εναντίον σας. Τα αδέλφια σας είναι πολύ πιθανό να σας κουτσομπολεύουν, ενώ οι γονείς σας ίσως να σας αποκλείσουν από την καλή τους εύνοια ή την περιουσία τους δίνοντας τη μερίδα του λέοντος στα αδέλφια σας εμφανώς «ρίχνοντάς» σας.

Δεν εγκρίνουν τη σχέση σας, και προσπαθούν να σας το δείξουν με κάθε τρόπο. Αυτό δε σημαίνει απαραιτήτως ότι βλέπουν κάτι κακό σε αυτή τη νέα σας σχέση, αλλά αντιθέτως κάτι πολύ καλό κι επειδή αυτοί δεν είναι ευτυχισμένοι με τη σχέση τους δε θέλουν να είστε κι εσείς ευτυχισμένοι.

Το ζητούμενο ύστερα από όσα αναφέρθηκαν μέχρι εδώ είναι τι μπορεί κανείς να κάνει όταν του φέρονται σαν να είναι το μαύρο πρόβατο της οικογένειας. Πολλοί άνθρωποι μη μπορώντας να διαχειριστούν την τοξικότητα που προκύπτει από τη στάση και τη συμπεριφορά των υπόλοιπων μελών της οικογένειας παλεύουν για χρόνια προσπαθώντας να εκλογικεύσουν αυτό που τους συμβαίνει. Νιώθουν θλίψη, απογοήτευση, αμφίθυμα συναισθήματα όπως θυμό και ταυτόχρονα ελπίδα ότι η κατάσταση θα εξομαλυνθεί κι όλα θα γίνουν όπως παλιά. Αναπολούν εκείνες τις στιγμές του παρελθόντος που όλα έμοιαζαν πιο ήρεμα και πιο αθώα. Ζουν κοιτώντας στο παρελθόν, αλλά μη δυνάμενοι να γυρίσουν το χρόνο πίσω, απλώς επιτείνουν τον ψυχικό τους πόνο γιατί αρνούνται να δεχθούν ότι και οι οικογένειες ως συστήματα «ασθενούν» κι ότι η θεραπεία δε θα επέλθει με την προσκόλληση στο παρελθόν.

Το άτομο που παραγκωνίζεται θα πρέπει να γνωρίζει ότι δε χρειάζεται να προσδοκά να αλλάξουν τον τρόπο που το βλέπουν οι άλλοι, αλλά ότι μπορεί να αλλάξει το ίδιο σχετικά με το πώς βλέπει την κατάσταση. Με το να εξακολουθεί να ελπίζει ή να θλίβεται σίγουρα η κατάσταση δε θα βελτιωθεί, ακριβώς επειδή δεν μπορεί κανείς σε κανέναν να επιβάλλει το τι θα σκέφτεται και το πώς θα νιώθει. Μπορεί όμως το ίδιο το άτομο να διαχειριστεί τα δικά του τα συναισθήματα και τις δικές του σκέψεις και να συνεχίσει τη ζωή του προσηλωμένο στους στόχους του και στο μέλλον του, δηλαδή στη δική του ζωή κι όχι στη ζωή των άλλων. Αυτό δεν είναι πάντα εύκολο και χρειάζεται πολλή εργασία με τον ίδιο τον εαυτό του ατόμου. Οπωσδήποτε η συζήτηση με άλλα άτομα που βιώνουν παρόμοια κατάσταση θα ήταν ανακουφιστική, το ίδιο επίσης και η συζήτηση με ειδικούς της ψυχικής υγείας.

 

Πηγές:

What It Means To Be The Black Sheep Of The Family - Supportiv

 

5 Ways to Cope When You're the Black Sheep of Your Family | Psychology Today

 

The Black Sheep Of The Family - Meaning, Signs, And Ways To Cope | YourTango

 

Κουραβάνας Νικόλαος- Παπαδοπούλου Ελένη, Ψυχολόγος, MSc.

Ψυχική Ανθεκτικότητα

Τι είναι και πώς μπορούμε να την ενισχύσουμε

 

Το μόνο σίγουρο στη ζωή είναι ότι τίποτα δεν είναι σίγουρο ή αλλιώς η αβεβαιότητα είναι το μόνο βέβαιο που θα μας συμβεί. Αυτά και παρόμοια άλλα ευφυολογήματα αποσκοπούν στο να δώσουν έμφαση στο γεγονός ότι όλοι οι άνθρωποι σε κάποια φάση της ζωής τους θα βιώσουν αναπάντεχες κι απρόσμενες καταστάσεις και συμβάντα που μπορούν ενδεχομένως να αλλάξουν και να ανατρέψουν τη σταθερότητα και την καθημερινότητά τους σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό. Τα ανατρεπτικά αυτά συμβάντα μπορούν να έχουν θετική χροιά, αλλά δυστυχώς δεν σπανίζουν εκείνα τα συμβάντα που η έκβασή τους μπορεί να είναι τραυματική όπως λόγου χάρη κάποια ασθένεια, τραυματισμός, απώλεια αγαπημένου προσώπου κοκ. Ο αντίκτυπος και οι συνέπειες στην ψυχοσωματική υγεία του ατόμου ποικίλουν, καθώς εξαρτάται τόσο από τη σοβαρότητα του περιστατικού, όσο κι από τον τρόπο που το άτομο προσλαμβάνει αυτό που του συνέβη, δηλαδή σε τι βαθμό είναι ικανό να προσαρμοστεί στη νέα κατάσταση. 

Η προσαρμογή αποτελεί βασική έννοια για τον ορισμό της ψυχικής ανθεκτικότητας, καθώς η καλή προσαρμογή στις πηγές άγχους, σε αντιξοότητες, σε στρεσογόνους παράγοντες, όπως οικονομικές κι εργασιακές δυσκολίες, προβλήματα σχέσεων ή υγείας κτλ οδηγεί τελικά σε μια βαθιά προσωπική ανάπτυξη. Τα ανεπιθύμητα και ταυτοχρόνως επώδυνα συμβάντα δε θα καθορίσουν το υπόλοιπο της ζωής μας αν εμείς δεν τους το επιτρέψουμε. Ο ρόλος της ψυχικής ανθεκτικότητας είναι η επανάκτηση του ελέγχου της ζωής μας και η τροποποίηση συνθηκών που θα μας επιτρέψουν να συνεχίσουμε να αναπτυσσόμαστε. Δηλαδή η ψυχική ανθεκτικότητα δε σχετίζεται μονάχα με την αντιμετώπιση των αντιξοοτήτων και των δυσκολιών, αλλά και με την ικανότητα να ξαναβρούμε τον βηματισμό στην πορεία μας και να αναπτυχθούμε με τέτοιο τρόπο που θα μας επιτρέψει να πετύχουμε τους στόχους και τα όνειρά μας. 

Όταν, λοιπόν, τα πράγματα δεν πάνε όπως τα έχουμε σχεδιάσει, τότε η ψυχική ανθεκτικότητα αποτελεί εκείνη ακριβώς την ικανότητα που χρειαζόμαστε ώστε να προσαρμοστούμε και να ανακάμψουμε. Το μυστικό της επιτυχίας έγκειται στο να προσπεράσουμε μια καταστροφή ή μια αποτυχία μας και να μάθουμε μέσα από τα λάθη μας (αν υπήρξαν) προκειμένου να προχωρήσουμε και να μη «βαλτώσουμε». Σύμφωνα με την ψυχολόγο Susan Kobasa, τέσσερα είναι τα απαραίτητα στοιχεία για την ψυχική ανθεκτικότητα:

Α) Το να δεις ένα εμπόδιο ή μια δυσκολία ως πρόσκληση κι όχι σαν ένα γεγονός που θα σε παραλύσει.

Β) Να μπορούμε να βλέπουμε τις παραλήψεις και τα λάθη που μας οδήγησαν σε μια αποτυχία σαν διδάγματα που θα μας βοηθήσουν να μην επαναλάβουμε τα ίδια σφάλματα σε παρόμοιες καταστάσεις στο μέλλον. Τα λάθη θα πρέπει να ιδωθούν σαν ευκαιρίες για ανάπτυξη κι όχι ως έλλειψη ικανοτήτων που θα βλάπτει την αυτοεκτίμησή μας.

Γ) Είναι σημαντικό να μπορούμε να μείνουμε δεσμευμένοι και προσηλωμένοι στους στόχους που έχουμε θέσει για το μέλλον μας, τόσο σε προσωπικό, όσο κι επαγγελματικό επίπεδο.

Δ) Να έχουμε υπόψη ότι δεν μπορούμε πάντα να έχουμε τον έλεγχο για τα πάντα στη ζωή μας. Συνήθως, όταν χάνουμε τον έλεγχο σε καταστάσεις ή γεγονότα που μας αφορούν, τότε αισθανόμαστε σαν χαμένοι και μας καταλαμβάνει ένα αίσθημα αβοηθησίας ή αδυναμίας να αναλάβουμε ξανά δράση. 

Ένας άλλος κορυφαίος ψυχολόγος, ο Μάρτιν Σέλιγκμαν, υπογραμμίζει ότι ο τρόπος που εξηγούμε τις αποτυχίες μας είναι επίσης πολύ σημαντικός και μιλά με όρους αισιοδοξίας και απαισιοδοξίας, παρά με τον όρο ανθεκτικότητα, αν και το αποτέλεσμα είναι το ίδιο. Τρία είναι τα κύρια στοιχεία στο επεξηγηματικό του μοντέλο:

Α) Η μονιμότητα, όπου οι άνθρωποι ως κατά βάσιν αισιόδοξοι κι επομένως περισσότερο ψυχικά ανθεκτικοί, αντιμετωπίζουν τις επιπτώσεις των αρνητικών γεγονότων που βιώνουν ως προσωρινές κι όχι μόνιμες. Για παράδειγμα, αν χάσουν τη δουλειά τους, δεν χάνουν το κουράγιο τους, ούτε βλέπουν την απόλυση ως απόρριψη ή ως προσωπική αποτυχία, αλλά κάνουν τα αδύνατα δυνατά για να βρουν μια άλλη εργασία εξακολουθώντας να πιστεύουν στις δυνατότητές τους κι ότι η ανεργία τους είναι απλώς μια μη μόνιμη κατάσταση.

Β) Η διαπερατότητα, δηλαδή η ικανότητα να μην επιτρέπεις οι αναποδιές να επηρεάσουν όλους τους τομείς της ζωής σου. Ένα παράδειγμα είναι να πεις λόγου χάρη: «δεν είμαι καλός σε αυτό», αντί να πεις: «δεν είμαι καλός σε τίποτα».

Γ) Η εξατομίκευση, δηλαδή το να μην κατηγορείς τον εαυτό σου για πράγματα που δεν ευθύνεσαι, για παράδειγμα να αναγνωρίσεις και να πεις: «δεν έλαβα την απαραίτητη υποστήριξη που χρειαζόμουν για να ολοκληρώσω το τάδε έργο», αντί «απέτυχα σε αυτό το έργο επειδή δεν είμαι καλός στη δουλειά μου».

 

Κάποιες συμβουλές που θα μας βοηθούσαν να βελτιώσουμε την ψυχική μας ανθεκτικότητα είναι οι εξής παρακάτω:

Σύνδεση. Η οικοδόμηση ισχυρών και θετικών σχέσεων με αγαπημένα μας πρόσωπα και φίλους μπορεί να αποτελέσει ένα περιβάλλον που θα μας προσφέρει ασφάλεια και υποστήριξη τόσο στις καλές μας στιγμές, όσο και στις δύσκολες και δυσάρεστες που θα έχουμε και μεγαλύτερη ανάγκη από βοήθεια. Σε περίπτωση που ο κύκλος γνωριμιών μας δεν είναι και τόσο διευρυμένος, τότε θα μπορούσαμε να δημιουργήσουμε συνδέσεις με τη συμμετοχή μας σε εθελοντική εργασία ή σε διάφορες ομάδες όπως μέσω αθλητικών δραστηριοτήτων, ή εκμάθηση νέων δεξιοτήτων όπως χορός, ζωγραφική, μουσική, μαγειρική κοκ.

Νοηματοδότηση. Κάντε κάθε μέρα που περνά να έχει νόημα εκτιμώντας όλα όσα μπορεί να σας δώσει μαθαίνοντας από τις εμπειρίες σας και θέστε νέους στόχους.

Αξιολόγηση. Αξιολογείστε ποιες ήταν εκείνες οι δεξιότητες και στρατηγικές που είχατε χρησιμοποιήσει στο παρελθόν και που σας είχαν βοηθήσει να ξεπεράσετε τις δύσκολες στιγμές. Γράψτε για αυτές σας τις δεξιότητες και στρατηγικές σε ένα ημερολόγιο, ώστε να είστε σε θέση να τις επαναφέρετε ανά πάσα στιγμή δίχως να κουραστείτε κι επίσης προσπαθήστε να εντοπίσετε τα θετικά και αρνητικά πρότυπα συμπεριφοράς σας, καταγράφοντάς τα. 

 

Αποδοχή. Αποδεχτείτε τα λάθη σας, γιατί αν δεν το κάνετε απλώς θα τα επαναλάβετε. Φροντίστε τον εαυτό σας και προσπαθήστε να έρθετε σε επαφή με τα συναισθήματά σας και με τις ανάγκες σας.

Διαχείριση άγχους. Εξασκηθείτε σε τεχνικές διαχείρισης άγχους όπως αυτές που προτείνει η Mindfulness (ενσυνειδητότητα), δηλαδή διαλογισμό, χαλάρωση μέσω του ελέγχου της αναπνοής κ.α, ώστε να έρθετε σε επαφή με το εδώ και τώρα.

Προνοητικότητα. Προνοείστε και ιεραρχήστε τις δουλειές που πρέπει να ολοκληρώσετε και μην τις αναβάλλετε για αργότερα αγνοώντας τες και κρύβοντάς τες «κάτω από το χαλάκι». Κάντε σχέδιο και αναλάβετε δράση.

Ύπνος/γυμναστική/διατροφή. Οι λέξεις κλειδιά που είναι κοινές και για τις τρεις αυτές απαραίτητες λειτουργίες ώστε να αποκτήσετε το ευ ζην είναι η ισορροπία και η έλλειψη. Για κάθε άνθρωπο οι ανάγκες είναι διαφορετικές, ως εκ τούτου αφιερώστε το χρόνο που καλύπτει τις δικές σας ανάγκες και βρείτε την ισορροπία ανάμεσα στην επαγγελματική σας δραστηριότητα και σε αυτές, καθώς η έλλειψη ισορροπίας θα σας επηρεάσει αρνητικά .   

Χρόνος. Δώστε χρόνο στον εαυτό σας, ώστε να ανακάμψει ύστερα από μια κρίση ή ένα τραυματικό συμβάν κι αν δεν μπορείτε να ανακάμψετε μόνος/η σας, τότε ζητήστε τη βοήθεια από κάποιον ειδικό ψυχικής υγείας που θα σας βοηθήσει να δουλέψετε μαζί και να ανακαλύψετε τα αποθέματα δύναμης που κρύβετε, ώστε να τα χρησιμοποιήσετε.

 

Πηγές:

 

Building your resilience (apa.org).

Developing Resilience - Bounce Back from Setbacks with MindTools.com.

Resilience: Build skills to endure hardship - Mayo Clinic.

 

 

Κουραβάνας Νικόλαος- Παπαδοπούλου Ελένη, Ψυχολόγος, MSc.