Του Βίκτορ Φρανκλ
Το βιβλίο περιλαμβάνει τις επί χρόνια ανέκδοτες διαλέξεις του Βίκτορ Φρανκλ, οι οποίες προτείνουν μια αναζήτηση του νοήματος της ζωής που υπερβαίνει τις όποιες αισιόδοξες ή απαισιόδοξες προσεγγίσεις.
«Η ύπαρξη αυτού του βιβλίου είναι ένα μικρό θαύμα. Οι διαλέξεις που περιλαμβάνει δόθηκαν από τον Βίκτορ Φρανκλ το 1946, μόλις εννέα μήνες μετά την απελευθέρωσή του από το στρατόπεδο καταναγκαστικής εργασίας, όπου και είχε αντικρίσει κατάματα το φάσμα του θανάτου. Οι διαλέξεις του Φρανκλ δημοσιεύτηκαν τότε από έναν μικρό Γερμανό εκδότη. Ωστόσο, η έκδοση εξαντλήθηκε και εν πολλοίς ξεχάστηκε, έως ότου ο ίδιος εκείνος εκδότης, σχετικά πρόσφατα, την ανέσυρε από τα αρχεία του.
Στα χρόνια της ναζιστικής κυριαρχίας στην Αυστρία, το δυνάμει κοινό αυτών των διαλέξεων δεν είχε την ευκαιρία να έρθει σε επαφή με τις απόψεις του Φρανκλ, αντλώντας από αυτές ηθικά ερείσματα και πνευματικά ερεθίσματα. Στα εκατομμύρια θύματα του Ολοκαυτώματος περιλαμβάνονταν και οι γονείς του Φρανκλ, καθώς και η έγκυος σύζυγός του. Ωστόσο, παρά τις προσωπικές αυτές τραγωδίες και τη βαθιά του θλίψη για την απώλεια των πιο προσφιλών του προσώπων, ο Φρανκλ κατάφερε να εντάξει όλα όσα είχαν συμβεί, στους οικείους του και στον ίδιο, σε μια κοσμοαντίληψη κατάφασης στη ζωή, η οποία αποτυπώνεται τόσο στο πιο γνωστό βιβλίο του, Το νόημα της ζωής, όσο και σε αυτές τις διαλέξεις, λειτουργώντας παρηγορητικά αλλά και εμψυχωτικά για εκατομμύρια αναγνώστες» (από το οπισθόφυλλο).
Ο Φρανκλ πίστευε ότι ο τρόπος με τον οποίο αντιμετωπίζουμε τα συμβάντα της ζωής μας είναι εξίσου σημαντικός όσο και τα γεγονότα αυτά καθεαυτά. «Μπορεί η μοίρα μας να είναι κάτι που δεν μπορούμε να το καθορίσουμε ή να το ελέγξουμε, όμως κατά τα άλλα είμαστε υπεύθυνοι για το πώς τοποθετούμαστε απέναντι σε όσα συμβαίνουν» (Γκόλμαν, σελ. 31-32).
«Οι πράξεις μας και οι ενέργειές μας δεν είναι ο μόνος τρόπος να δίνουμε στη ζωή μας νόημα, έστω κι αν μέσω αυτών απαντάμε υπεύθυνα στα ερωτήματα που θέτει η ζωή. Μπορούμε επίσης να εκπληρώνουμε την ‘αποστολή’ μας ως ανθρώπινα όντα μέσω της αγάπης, και ειδικότερα μέσω της αγάπης για ότι είναι όμορφο, υψηλό, αγαθό» (σελ. 57).
«Η ζωή δεν αποκτά νόημα μέσω της μακροβιότητας, όπως και το αν είναι σύντομη δεν της στερεί το νόημά της. Άλλωστε, και το πόσο ‘γεμάτη’ ζωή έχει ζήσει κάποιος δεν εξαρτάται από το πόσες σελίδες περιλαμβάνει το βιογραφικό του, αλλά από το πόσο πλούσιες σε περιεχόμενο είναι αυτές» (σελ. 63).
«Ο πεπερασμένος χαρακτήρας της ύπαρξής μας, έστω κι αν ο θάνατος είναι για κάποιον κάτι μακρινό, δεν είναι ο μόνος λόγος για τον οποίο η ζωή μας αποκτά νόημα, νόημα στη ζωή μας μπορεί να δίνει και η σχέση μας με ένα άλλο πρόσωπο, ακόμη και οι ατέλειές μας ή οι εσωτερικοί περιορισμοί μας. Πριν, ωστόσο αναλογιστούμε το νόημα που δίνουν στη ζωή μας οι ατέλειές μας, πρέπει να αναρωτηθούμε αν είναι δικαιολογημένη η δυσφορία με την οποία οι άνθρωποι αντιμετωπίζουν την όποια ανεπάρκειά τους. Μπορεί, άραγε, ένας άνθρωπος που αξιολογεί την ύπαρξή του με μέτρο το ‘πώς θα όφειλε να ζει’, με μέτρο δηλαδή μια ιδεώδη κατάσταση, να είναι ποτέ εντελώς ασήμαντος και επομένως αναλώσιμος;» (σελ. 65).
Πηγή:
Βίκτορ Ε. Φρανκλ. 2022. Ναι στη ζωή ότι κι αν συμβεί. Εκδόσεις Ψυχογιός.
Κουραβάνας Νικόλαος & Παπαδοπούλου Ελένη, Ψυχολόγοι, MSc.
