Το σύμπλεγμα του Ιωνά

Ο φόβος της επιτυχίας, που συμβάλλει στην αυτοπραγμάτωση...

Ο Αμερικανός ψυχολόγος Abraham Maslow, ο οποίος μελέτησε την πυραμίδα των αναγκών του ατόμου και την ύπαρξη εσωτερικών κινήτρων για την ανάπτυξή του, παρατήρησε ότι ορισμένα άτομα φοβούνται πως αν μεγιστοποιήσουν το δυναμικό τους τότε θα έρθουν σε μια κατάσταση την οποία θα είναι ανίκανοι να διαχειριστούν. 

Πρόκειται για το σύμπλεγμα του Ιωνά (Jonah complex), που προέρχεται από το βιβλικό πρόσωπο. Ο Ιωνάς κλήθηκε από τον Θεό να κηρύξει τον λόγο του και να καταφέρει να πείσει τους αμαρτωλούς να μετανοήσουν. Επειδή όμως φοβήθηκε να αναλάβει αυτό το καθήκον, προσπάθησε να το αποφύγει. Όσο κι αν προσπαθούσε να αποφύγει το βλέμμα του Θεού, δεν μπόρεσε να βρει μέρος να κρυφτεί και τελικά κατάλαβε ότι αυτή ήταν η μοίρα του και έπρεπε να την αποδεχτεί. Στην προσπάθειά του να κρυφτεί από τον Θεό πήρε το πλοίο να φύγει μακριά, αλλά ο Θεός σήκωσε μεγάλη φουρτούνα και όσοι βρίσκονταν μέσα στο καράβι αποφάσισαν να ρίξουν κλήρο για να δουν ποιος ευθύνεται για αυτή τη συμφορά που τους βρήκε. Ο κλήρος έπεσε στον Ιωνά, ο οποίος εξομολογήθηκε ότι προσπάθησε να αποφύγει το θέλημα του Θεού, τότε τον έριξαν στη θάλασσα και ο Θεός διέταξε ένα κήτος να τον καταπιεί. Ο Ιωνάς έμεινε στην κοιλιά του κήτους τρεις μέρες και τρεις νύχτες. Μετά από αυτή την περιπέτεια, Ο Ιωνάς μετάνιωσε και ζήτησε τον Θεό να τον συγχωρέσει…

 

Με βάση το συγκεκριμένο σύμπλεγμα, το άτομο αντί να επιλέξει να χρησιμοποιήσει στο μέγιστο τις εγγενείς δυνατότητες που φέρει ώστε να μπορέσει να φτάσει στην αυτοπραγμάτωση (ένα ανώτερο επίπεδο συναισθηματικής, γνωστικής, πνευματικής, σωματικής και ψυχολογικής κατάστασης) επιλέγει την παραίτηση. Είναι γεμάτο αμφιβολίες σχετικά με τις ατομικές του ικανότητες, φοβάται την ανάληψη δράσης, καθώς θα πρέπει να χρησιμοποιήσει στο μέγιστο και να αξιοποιήσει το δυναμικό που διαθέτει.

Επομένως, ενθουσιαζόμαστε και θέλουμε να αντιμετωπίσουμε νέες προκλήσεις και να ακολουθήσουμε νέα μονοπάτια, αλλά τελικά επικρατεί ο φόβος… κατά πόσο θα μπορέσουμε να αντιμετωπίσουμε τη νέα πρόκληση και πόσο ικανοί είμαστε για να τα καταφέρουμε; 

 

Ουσιαστικά, φοβόμαστε τις υψηλότερες δυνατότητές μας, αυτό που μπορούμε να εκφράσουμε στις πιο τέλειες στιγμές μας, κάτω από τις πιο τέλειες  συνθήκες. Μας ενθουσιάζει το πόσο μπορούμε να ανταποκριθούμε αλλά ταυτόχρονα τρέμουμε από αδυναμία και φόβο μήπως αποδειχθούμε λίγοι και ανεπαρκείς.

 

Πηγές:

https://www.psychologytoday.com/intl/blog/stronger-the-broken-places/202002/the-jonah-complex.

Schultz, D.P. & Schultz, S.E. (2021). Ψυχολογικές Θεωρίες Προσωπικότητας. Πεδίο.

 

 

 Κουραβάνας Νικόλαος- Παπαδοπούλου Ελένη, Ψυχολόγος, MSc.