Πόσο ψυχοθεραπευτική μπορεί να είναι η επίσκεψη σε μουσεία;
Τα τελευταία χρόνια τα μουσεία έχουν κάνει μια σημαντική μεταστροφή και από χώρους εκθέσεων έχουν μετατραπεί σε εκπαιδευτικούς και κοινωνικούς φορείς, διοργανώνοντας ένα σύνολο από βιωματικές δραστηριότητες, περιλαμβάνοντας εργαστήρια, θεατρικό παιχνίδι, αλληλεπίδραση και μαθήματα σεμιναριακού τύπου.
Στο πλαίσιο της θεραπείας μέσω τέχνης (art therapy) πραγματοποιείται μια σύνδεση ανάμεσα στο λεκτικό και στο μη λεκτικό, στο συνειδητό και στο ασυνείδητο, στον εσωτερικό κόσμο και στην εξωτερική πραγματικότητα. Μέσω της τέχνης και χρησιμοποιώντας διάφορες τέχνες και υλικά (ζωγραφική, μουσική, κολάζ, φωτογραφία, γλυπτική, άμμο, χορός, μουσεία), το άτομο μπορεί να εκφράσει, να επεξεργαστεί και να αναγνωρίσει σκέψεις, συναισθήματα και διάφορα ζητήματα που συνδέονται με δυσκολίες που αντιμετωπίζει.
Σε χώρους μουσείων μπορούν οι ψυχοθεραπευτές να διοργανώσουν ομάδες ψυχοθεραπείας δίνοντας τη δυνατότητα μιας δυναμικής αλληλεπίδρασης ανάμεσα στους θεραπευτές και τους θεραπευόμενους και την ευρύτερη κοινότητα που πλαισιώνει το μουσείο. Οι θεραπευόμενοι έχουν την ευκαιρία να αλληλεπιδράσουν με τα αντικείμενα του μουσείου, τα οποία μπορεί να διευκολύνουν τη θεραπευτική διαδικασία. Τα μουσεία παρέχουν στους ανθρώπους επιλογές σχετικά με το πώς θέλουν να αλληλεπιδράσουν με τις συλλογές και να κινηθούν μέσα στον χώρο με τα εκθέματα. Μέσα στην ομάδα μπορούν να συζητηθούν και να επεξεργαστούν διάφορες απόψεις και απαντήσεις που θα εκφραστούν. Τα μουσεία αποτελούν μέρος της κοινότητας, για αυτό οι ψυχοθεραπευτές μέσω τέχνης μπορούν να δημιουργήσουν στους θεραπευόμενους την αίσθηση ότι ανήκουν στην κοινότητα και αλληλεπιδρούν με διάφορους τρόπους μαζί της. Οι θεραπευόμενοι γίνονται αντικείμενο σεβασμού και νιώθουν σημαντικοί και ξεχωριστοί, ενώ βρίσκονται σε μια σχέση όπου μπορούν να έχουν έναν ενεργό ρόλο.
Τα εκθέματα έχουν κάποια νοήματα και οι άνθρωποι που έρχονται σε επαφή μαζί τους μπορούν να τα αναγνωρίσουν, να μάθουν την ιστορία τους και την ιστορία των καλλιτεχνών. Μέσα από τις ιστορίες των εκθεμάτων, οι θεραπευόμενοι μπορούν να αντλήσουν κάποια πρότυπα, κάποια παραδείγματα για τους ίδιους ή και ένα νέο αφήγημα για τη δική τους ζωή. Μέσα από αυτή την αλληλεπίδραση μπορούν να εμπνευστούν, να σκεφθούν, να ονειρευθούν… να πουν πράγματα που σκέφτονται και συναισθήματα που βιώνουν. Μέσα από νέες ιστορίες και νοήματα, ορισμένοι θεραπευόμενοι μπορεί να αλλάξουν τον τρόπο που βλέπουν τα πράγματα και αντιμετωπίζουν διάφορες καταστάσεις. Επίσης, μέσα από εικόνες και εκθέματα που βλέπουν οι θεραπευόμενοι συνειδητοποιούν ότι όλοι βλέπουν το ίδιο αλλά έχουν μια διαφορετική εμπειρία και οπτική. Η ενασχόληση των ατόμων με ένα κοινό θέμα στο πλαίσιο της ομάδας, στον χώρο του μουσείου, τους δίνει την αίσθηση του ανήκειν, της συνεργασίας, της αλληλεπίδρασης… αυξάνοντας την προσωπική αυτονομία και ταυτόχρονα την κοινωνική συμμετοχή.
Πηγή:
Watson, E., Coles, A. & Jury, H. (2021). ‘A space that worked for them’: museum-based art psychotherapy, power dynamics, social inclusion and autonomy. International Journal of Art Therapy, 26 (4), https://doi.org/10.1080/17454832.2020.1866046.
Κουραβάνας Νικόλαος- Παπαδοπούλου Ελένη, Ψυχολόγοι, MSc.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου