Η διαταραχή αποπροσωποποίησης ανήκει στις διασχιστικές διαταραχές, όπου η διάσχιση αφορά τον αποκλεισμό από τη συνείδηση ορισμένων όψεων της σκέψης, δηλαδή την αποτυχία της συνείδησης να επιτελέσει τη συνηθισμένη λειτουργία. Η διαταραχή αποπροσωποποίησης αναφέρεται στη μεταβολή ως προς τον τρόπο που βιώνει το άτομο τον εαυτό του. Το άτομο αντιλαμβάνεται ή βιώνει τον εαυτό του με τέτοιο τρόπο που του δημιουργεί σύγχυση και ταραχή. Το επεισόδιο της αποπροσωποποίησης ξεκινάει λόγω του στρες, ενώ το άτομο βιώνει μια απώλεια της οικείας αίσθησης του εαυτού του με αιφνίδιο τρόπο. Το άτομο εμφανίζει ασυνήθιστα αισθητηριακά βιώματα, όπως το να νιώθει ότι μεγάλωσαν υπερβολικά τα άκρα του ή ότι βρίσκεται έξω από το σώμα, ότι παρατηρεί τον εαυτό του από απόσταση και το να ακούει τη φωνή του ως ξένη. Επίσης, μπορεί να νιώθει ότι οι άλλοι είναι ρομπότ, ότι ο ίδιος είναι σαν μηχανή ή ότι κινείται σαν να παρακολουθεί μια ταινία, σαν να μην είναι πραγματικός ο κόσμος.
Η διαταραχή της αποπροσωποποίησης ξεκινά στην εφηβεία και διαρκεί για μεγάλο χρονικό διάστημα. Μπορεί να εμφανίσει συννοσηρότητα με διαταραχές της προσωπικότητας, με τις αγχώδεις διαταραχές και την κατάθλιψη. Πολλές φορές συνδέεται με τραύματα στην παιδική ηλικία.
Η αποπροσωποποίηση είναι μια κατάσταση όπου το άτομο αποσυνδέεται από τον ίδιο του τον εαυτό, δεν μπορεί να αναγνωρίσει τον εαυτό του και να νιώσει σε επαφή μαζί του. Πρόκειται για μια κατάσταση που αποτελεί σύμπτωμα και σε άλλες διαταραχές, όπως στη σχιζοφρένεια, στις κρίσεις πανικού, στην οριακή ή μεταιχμιακή διαταραχή της προσωπικότητας και στη διαταραχή μετά από ψυχοτραυματικό στρες. Στη διαταραχή πανικού το άτομο συχνά νιώθει ότι «τρελαίνεται», ότι βιώνει τον εαυτό του με διαφορετικό τρόπο. Επίσης, η αποπροσωποποίηση οδηγεί σε συναισθηματικές αλλαγές, σε μια απουσία επαφής από τις αισθήσεις και το περιβάλλον γύρω από το άτομο. Το άτομο βιώνει αλλαγές στον εαυτό και αλλαγές στο περιβάλλον, στον τρόπο που αντιλαμβάνεται τόσο τον εαυτό του όσο και τους άλλους γύρω του. Η αποπροσωποποίηση αποτελεί βασικό σύμπτωμα και στην επαγγελματική εξουθένωση (burnout), όπου εκδηλώνεται κυρίως μέσα από την ανάπτυξη μιας απάνθρωπης και κυνικής στάσης προς τους ανθρώπους που παρέχει υπηρεσίες.
Η αποπροσωποποίηση οφείλεται στην καθαρότητα και στο εύρος της συνείδησης. Το άτομο νιώθει σαν να παρακολουθεί ένα όνειρο, σαν να βρίσκεται σε ένα όνειρο. Το άτομο νιώθει σαν να χάνει τα συναισθήματά του, να απομακρύνεται από τις εμπειρίες και τις αισθήσεις μέσα από τις οποίες μπορεί να βιώσει τον κόσμο.
Ποια είναι η διαφορά της αποπροσωποποίησης από την αποπραγματοποίηση; Η αποπροσωποποίηση αναφέρεται στην αποσύνδεση από τις σκέψεις, τα συναισθήματα και το σώμα. Το άτομο νιώθει ότι δεν μπορεί να έρθει σε επαφή με τον εαυτό του. Η αποπραγματοποίηση αναφέρεται στην αποσύνδεση του ατόμου από το περιβάλλον του. Το άτομο δεν χάνει την επαφή με την πραγματικότητα, απλά συνειδητοποιεί ότι αυτά που αντιλαμβάνεται δεν είναι πραγματικά.
Πηγές:
Kring et al. (2010). Ψυχοπαθολογία. Εκδόσεις Gutenberg.
Vercambre, M.N., Brosselin, P. et al. (2009). Individual and contextual covariates of burnout: A cross-sectional nationwide study of French teacher. BMC Public Health, 9, 333.
https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/9791-depersonalizationderealization-disorder.
Κουραβάνας Νικόλαος- Παπαδοπούλου Ελένη, Ψυχολόγοι, MSc.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου