Το εν λόγω βιβλίο του Ίρβιν Γιάλομ, είναι ένα δοκίμιο το οποίο γράφτηκε με αφορμή την ομιλία του για τη βράβευσή του με το βραβείο Όσκαρ Πφίστερ, από την Ψυχιατρική Εταιρεία. Ο Γιάλομ όταν κλήθηκε από τον Δρ. Χάρντινγκ για να βραβευτεί τον Μάιο του 2000, είχε ξαφνιαστεί και του απάντησε: «Είστε βέβαιος; Το ξέρετε ότι εγώ θεωρώ τον εαυτό μου άθεο;». Οπότε, τα λόγια της διάλεξής του περιλαμβάνουν την επιστημονική προσέγγιση για το θέμα. Στο σημείο αυτό θα παραθέσουμε κάποια αποσπάσματα που μας έκαναν εντύπωση.
«…οι κεντρικές πεποιθήσεις και οι βασικές πρακτικές προσεγγίσεις της ψυχοθεραπείας και της θρησκευτικής παρηγοριάς βρίσκονται συχνά στους αντίποδες».
«Ο Σοπενάουερ μας υπενθυμίζει ότι η θρησκευτική πίστη, αν πρόκειται να ανθίσει, πρέπει να φυτευτεί και να ριζώσει στην παιδική ηλικία. Επί λέξει: Η δυνατότητα για πίστη είναι ισχυρότερη στην παιδική ηλικία. Γι’ αυτό και οι θρησκείες καταβάλλουν μεγάλη προσπάθεια, πριν από οτιδήποτε άλλο, στο να περιλάβουν στην κυριότητά τους αυτές τις τρυφερές ηλικίες».
«Μεγάλωσα πιστεύοντας ότι η θρησκευτική και η επιστημονική κοσμοθεωρία είναι ασύμβατες – με έβρισκε σύμφωνο η μεταφορά του Σοπενάουερ ότι η θρησκεία είναι μια πυγολαμπίδα που φαίνεται μόνο τη νύχτα».
«Ήμουν και παραμένω – αχόρταγος αναγνώστης μυθιστορημάτων. Η εφηβεία μου σημαδεύτηκε από τους μυθιστοριογράφους που διερεύνησαν θεμελιώδη ζητήματα γύρω από το θάνατο, το νόημα, την ελευθερία και τις σχέσεις – ιδίως από τους μεγάλους Ρώσους και Γάλλους υπαρξιστές συγγραφείς».
«Με γοήτευσαν ιδιαίτερα οι προσωκρατικοί, οι στωικοί, ο Λουκρήτιος, ο Σοπενάουερ, ο Σάρτρ, ο Καμύ, ο Χάιντεγκερ, ο Νίτσε, ο Κορλί Λαμόν και ο Σανταγιάνα».
«Η υπαρξιακή ψυχοθεραπευτική προσέγγιση υποστηρίζει ότι η εσωτερική σύγκρουση που μας καταδυναστεύει δεν προέρχεται μόνο από την πάλη μας με καταπιεσμένες ενστικτώδεις ορμές ή με εσωτερικευμένες αναπαραστάσεις σημαντικών ενηλίκων της παιδικής μας ηλικίας ή με θραύσματα από λησμονημένες τραυματικές αναμνήσεις, αλλά επίσης από την αναμέτρησή μας με τα «δεδομένα» της ύπαρξης».
«Τέσσερις έσχατες έγνοιες, όπως τις βλέπω εγώ, σχετίζονται πολύ στενά με την ψυχοθεραπεία: ο θάνατος, η μοναξιά, η ανάγκη νοήματος και η ελευθερία. Αυτά είναι τα τέσσερα ζητήματα που σχηματίζουν τη ραχοκοκαλιά του βιβλίου μου στα οποία θα αναφερθώ διεξοδικά στη συνέχεια».
«…τόσο οι θεραπευτές, όσο και οι θεραπευόμενοι – είναι μοιραίο να βιώσουμε όχι μόνο τη χαρά της ζωής, αλλά και το αναπόφευκτο σκοτάδι της: την απομυθοποίηση, τα γηρατειά, την αρρώστια, τη μοναξιά, την απώλεια, την έλλειψη νοήματος, τις οδυνηρές αποφάσεις και το θάνατο».
«Όπως έγραψε πριν από δυόμισι χιλιάδες χρόνια ο προσωκρατικός φιλόσοφος Ξενοφάνης, αν τα λιοντάρια μπορούσαν να ζωγραφίσουν, ο θεός τους θα είχε τη δική τους μορφή».
«Οι περισσότερες κλινικές και θεωρητικές αναζητήσεις που προσπαθούν να δώσουν στέρεες και ικανοποιητικές απαντήσεις στο νόημα της ζωής καταλήγουν στον ηδονισμό, τον αλτρουισμό, την αφοσίωση σε κάποιο αγώνα, την παραγωγικότητα, τη δημιουργικότητα, την αυτοπραγμάτωση».
«Ο Φρόυντ περιγράφει τον αμυντικό μηχανισμό της ‘μόνωσης’ σαν μια διαδικασία διαχωρισμού του συναισθήματος από την ανάμνηση κάποιου δυσάρεστου γεγονότος και τη διακοπή των συνειρμών που συνδέονται με το γεγονός αυτό, έτσι που να απομονώνεται από τις φυσιολογικές διαδικασίες της σκέψης».
«Οι ψυχοθεραπευτές έχουν να μάθουν πολλά από τον Νίκο Καζαντζάκη, τον συγγραφέα τόσων δοξαστικών για τη ζωή έργων, όπως ο Ζορμπάς και ο Χριστός ξανασταυρώνεται. Ο Καζαντζάκης ήταν, όπως ο Νίτσε, ένας αντι – θρησκευτικός θρησκευόμενος και ο τάφος του φέρει την επιγραφή ‘Δεν ελπίζω τίποτα, δεν φοβάμαι τίποτα, είμαι λεύτερος’. Μ’ αρέσει πολύ η φράση του στην Αναφορά στον Γκρέκο: ‘Να μην αφήσω στο Χάρο τίποτα να μου πάρει – μονάχα λίγα κόκαλα’. Είναι ένας καλός οδηγός για τη ζωή μας – και για το έργο μας στην ψυχοθεραπεία». –
Βεβαίως, τα παραπάνω αποσπάσματα μπορούν να δώσουν μια ιδέα για το ύφος και το περιεχόμενο της διάλεξης του Γιάλομ, όμως ως αποσπάσματα δεν επιτρέπουν να απολαύσει κανείς τη νοηματική σύνδεση όσων αναφέρει και βεβαίως υπάρχουν άλλα τόσα που λόγω οικονομίας χώρου δεν αναφέραμε. Σίγουρα πρόκειται για ένα βιβλίο που μας δίνει αρκετές πληροφορίες για τη σκέψη του Γιάλομ, την υπαρξιακή προσέγγιση και οπωσδήποτε τις διαφοροποιήσεις, αλλά και τα σημεία επαφής της θρησκείας και της ψυχιατρικής. Θα λέγαμε ότι είναι ένα βιβλίο που αξίζει να διαβάσετε. Σας ευχόμαστε καλή ανάγνωση!
Θρησκεία και Ψυχιατρική, Irvin D. Yalom, μτφρ. Ε. Ανδριτσάνου – Γ. Ζέρβας, Εκδόσεις Άγρα, 2003.
Κουραβάνας Νικόλαος, Παπαδοπούλου Ελένη, Ψυχολόγος, MSc.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου