Η γεωγραφία του προσώπου: Βλέμματα

Το βλέμμα παίζει καθοριστικό ρόλο σε μια συνάντηση. Ορισμένοι βασικοί τύποι βλέμματος που συμβάλλουν στις επικοινωνιακές μας δεξιότητες είναι οι εξής:

Το πλάγιο βλέμμα: χρησιμοποιείται για να δείξει ενδιαφέρον, αβεβαιότητα ή εχθρότητα. Όταν συνδυάζεται με ανασηκωμένα φρύδια ή χαμόγελο δηλώνει ενδιαφέρον και συχνά χρησιμοποιείται ως μια ένδειξη ερωτοτροπίας από τις γυναίκες. Αν συνδυάζεται με χαμηλωμένα φρύδια, αυλακωμένο μέτωπο ή άκρες χειλιών στραμμένες προς τα κάτω, δηλώνει καχύποπτη, εχθρική ή επικριτική στάση.  

Το κοινωνικό βλέμμα: στη διάρκεια μιας κοινωνικής συνάντησης τα μάτια του παρατηρητή κοιτάζουν σε μια τριγωνική περιοχή πάνω στο πρόσωπο του συνομιλητή, ανάμεσα στα μάτια και το στόμα, για περίπου το 90% του συνολικού χρόνου κοιτάγματος.

Το βλέμμα οικειότητας: όταν οι άνθρωποι πλησιάζουν ο ένας τον άλλο από απόσταση, κοιτάζουν γρήγορα ανάμεσα στο πρόσωπο και στο υπόλοιπο σώμα του άλλου ώστε να αντιληφθούν σε ποιο φύλο ανήκει το πρόσωπο και στη συνέχεια μια δεύτερη φορά για να καθορίσουν πόσο πολύ ή λίγο τους ενδιαφέρει. Το βλέμμα ξεκινάει από τα μάτια μέχρι το σαγόνι και προχωρά σε χαμηλότερα σημεία του σώματος του άλλου. Στις στενές επαφές, η τριγωνική περιοχή του βλέμματος τοποθετείται ανάμεσα στα μάτια και το στήθος, ενώ όταν τα άτομα βρίσκονται σε μεγαλύτερη απόσταση το βλέμμα αφορά την περιοχή ανάμεσα στα μάτια και το υπογάστριο ή ακόμη πιο χαμηλά.

Το βλέμμα χρησιμοποιείται και από τα δύο φύλα ως ένδειξη ενδιαφέροντος, ενώ η ανταπόκριση του άλλου στο βλέμμα μας είναι μια απόδειξη για το ενδιαφέρον του. Συνήθως, ρίχνουμε δύο γρήγορες ματιές και στη συνέχεια κοιτάζουμε το πρόσωπο του άλλου. Η ευρύτερη περιφερική όραση μιας γυναίκας της επιτρέπει να ελέγξει ολόκληρο το σώμα ενός άνδρα χωρίς να γίνει αντιληπτή. Η γραμμική όραση του άνδρα είναι ο λόγος για τον οποίο ένας άνδρας ανεβοκατεβάζει το βλέμμα πάνω στο κορμί μιας γυναίκας με πιο φανερό και απροκάλυπτο τρόπο. Αν και οι γυναίκες χρησιμοποιούν συχνότερα την περιφερική όραση για να κοιτάξουν έναν άνδρα δεν γίνονται εύκολα αντιληπτές από τους άλλους, όπως οι άνδρες που χρησιμοποιούν τη γραμμική όραση.

Το κοίταγμα προς το έδαφος κατά τη διάρκεια μιας συζήτησης παίζει διαφορετικό ρόλο στα δύο φύλα: σε έναν άνδρα δίνει τη δυνατότητα να κοιτάξει μια γυναίκα από πάνω μέχρι κάτω, ενώ σε μια γυναίκα δίνει τη δυνατότητα να τον ελέγξει, αλλά ταυτόχρονα να του στείλει ένα μήνυμα υποταγής.   

Το εξουσιαστικό βλέμμα: επικέντρωση του βλέμματος πάνω από το επίπεδο των ματιών, μέσα στο τρίγωνο που δημιουργείται ανάμεσα στα τρία μάτια του (μάτια και το μέσο του μετώπου). Το βλέμμα αυτό δημιουργεί πίεση στο συνομιλητή και είναι μια μέθοδος εκφοβισμού ή προσπάθειας να σταματήσει να μιλά ο συνομιλητής. Το εξουσιαστικό βλέμμα μπορεί να προσδώσει μεγαλύτερο κύρος, ενώ θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί και ως ένας τρόπος απάντησης σε μια κατάσταση επιθετικότητας που αντιμετωπίζουμε. Όταν αντιμετωπίζουμε την επιθετικότητα κάποιου, θα πρέπει να διατηρούμε την οπτική επαφή, χωρίς να ανοιγοκλείνουμε τα μάτια. Όταν μεταθέτουμε το βλέμμα από ένα άτομο σε κάποιο άλλο, χωρίς να ανοιγοκλείνουμε τα βλέφαρα, μπορούμε να εκφοβίσουμε τον άλλο που μας βλέπει. 

Το βλέμμα της υποταγής: όταν μια γυναίκα κοιτάζει για λίγο τον άνδρα και μετά κοιτάζει κάτω ή όταν χαμηλώνει το κεφάλι και κοιτάζει προς τα πάνω είναι ένδειξη ενδιαφέροντος και υποταγής. Αυτό προκαλεί μια προστατευτική αντίδραση στους άνδρες και τους ελκύει, ενώ κάνει λίγο τη γυναίκα να μοιάζει με παιδί.

Βιβλιογραφία: Allan & Barbara Pease. Γλώσσα του σώματος. Εκδόσεις Έσοπτρον.