Διαπροσωπικές σχέσεις και απιστία

Το κάθε άτομο έχει πολλαπλές ιστορίες για την αγάπη, ενώ η κάθε προσωπική σχέση που κάνει συμβάλλει σημαντικά στη μεταμόρφωση των ιστοριών που ήδη έχει για την αγάπη. Οι πολλαπλές ιστορίες για την αγάπη δείχνουν ότι η αγάπη όχι μόνο μπορεί να είναι διαφορετική για το κάθε άτομο αλλά δεν είναι ένα μόνο πράγμα για τον καθένα. Ωστόσο, το κάθε άτομο προτιμά περισσότερο κάποια από τις ιστορίες αγάπης σε σύγκριση με τις υπόλοιπες, ενώ ο σύντροφος που έχει απέναντί του αποτελεί το ερέθισμα που βγάζει από μέσα του διαφορετικές ιστορίες (Sternberg, 2000).

Αν και το άτομο σε μια δεδομένη στιγμή επιλέγει το σύντροφό του ως τον πλέον κατάλληλο, κάποια άλλη στιγμή μπορεί αυτός να του φαίνεται ανεπαρκής. Αυτό μπορεί να γίνει κυρίως όταν ένας νέος πιθανός σύντροφος θα αρχίσει να παίζει σημαντικό ρόλο σε μια άλλη ιστορία αγάπης του ατόμου που το άτομο την προτιμά περισσότερο. «Όταν γνωρίζουμε έναν καινούργιο πιθανό σύντροφο, που ταιριάζει σε μια ιστορία μας που βρίσκεται πιο ψηλά στις προτιμήσεις μας, ο παλιός σύντροφος μπορεί ξαφνικά να χάσει μεγάλο μέρος της γοητείας του. Είναι φοβερό το πόσο γρήγορα κάποιος, που μας φαίνεται γοητευτικός τη μια στιγμή, μπορεί να μας φανεί σχετικά αδιάφορος την επόμενη» (Sternberg, 2000, σ. 34). Αυτές οι αλλαγές μπορούν να παρατηρηθούν σε άτομα που δεν γνωρίζουν συνειδητά την κλίμακα προτίμησης των ιστοριών τους και την επίδραση που αυτές μπορούν να ασκήσουν επάνω τους. Αυτό μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα ένα άτομο να οδηγηθεί να του αρέσουν ταυτόχρονα δύο άτομα και να επιθυμεί ή να κάνει σχέση και με τα δύο. 

Η απιστία αφορά μια κατάσταση που δημιουργεί στους ανθρώπους ένα σύνολο αρνητικών συναισθημάτων. Οι περισσότεροι άνθρωποι αναφέρουν ότι θα ένιωθαν θυμό, απογοήτευση και προδοσία αν μάθαιναν ότι ο σύντροφός τους έχει απατήσει (Buunk & Bakker, 1995).

Τα άτομα που έχουν υποστεί απιστία νιώθουν συναισθηματικά συντετριμμένα, καθώς και ότι έχουν χάσει την εμπιστοσύνη και την πίστη τους προς το σύντροφό τους. Επίσης, συνειδητοποιούν τη μη αποκλειστικότητα που ένιωθαν ότι χαρακτήριζε τη σχέση τους και τη μη μοναδικότητα αυτής της σχέσης, ενώ είναι έντονη η επιθυμία τους να χωρίσουν από το συγκεκριμένο σύντροφο. Η απιστία έχει σημαντικό συναισθηματικό αντίκτυπο στο άτομο που την έχει υποστεί, με αποτέλεσμα να είναι ιδιαίτερα δύσκολος ο τρόπος διαχείρισης της συγκεκριμένης κατάστασης μέσα στο ζευγάρι. 

Η απιστία διακρίνεται σε συναισθηματική απιστία, όπου υπάρχει ή όχι σεξουαλική εμπλοκή και σε σεξουαλική απιστία, όπου υπάρχει ή όχι συναισθηματική εμπλοκή. Η συναισθηματική απιστία χαρακτηρίζεται από στενή συναισθηματική σχέση και οικειότητα ανάμεσα σε δύο άτομα, που το ένα ή και τα δύο έχουν παράλληλα και άλλη σχέση. Επίσης, η συναισθηματική απιστία χαρακτηρίζεται από μοίρασμα κατανόησης, συντροφιάς, επιβεβαίωσης, αφοσίωσης, αυτοεκτίμησης, τρυφερότητας, ενώ μπορεί να είναι μια προσπάθεια για επίλυση ενός συναισθηματικού προβλήματος ή αδιεξόδου.  

Σύμφωνα με την έρευνα των Shackelford & Buss (1997) υπάρχουν ορισμένα στοιχεία ενδείξεις σχετικά με την απιστία. Παράγοντες που σχετίζονται με την απιστία είναι ο θυμός και η εριστικότητα, η υπερβολική τρυφερότητα, η σεξουαλική ανία και η δυσαρέσκεια από τη σχέση. Επίσης, υπάρχουν ορισμένοι παράγοντες που διαφοροποιούν τη σεξουαλική από τη συναισθηματική απιστία. Η σεξουαλική ανία αποτελεί παράγοντα που σχετίζεται περισσότερο με τη σεξουαλική απιστία, ενώ η δυσαρέσκεια από τη σχέση σχετίζεται περισσότερο με τη συναισθηματική απιστία. Επιπλέον, οι γυναίκες μπορούσαν σε μεγαλύτερο βαθμό να κατανοήσουν τους παράγοντες που συνδέονται με την απιστία.

Η σεξουαλική απιστία συνδέεται με σχετικά καθαρούς σεξουαλικούς παράγοντες, όπως σωματικές ενδείξεις της σεξουαλικής απιστίας, έλλειψη σεξουαλικής αποκλειστικότητας αλλά και με περισσότερο διφορούμενες και καλυμμένες ενδείξεις, όπως αλλαγές στην καθημερινότητα και τη σεξουαλική συμπεριφορά με το σύντροφο, αυξημένο σεξουαλικό ενδιαφέρον και υπερβολική εκδήλωση τρυφερότητας. Η σεξουαλική απιστία είναι περισσότερο πιθανό να γίνει κατανοητή από τη συναισθηματική απιστία που περιλαμβάνει την αφιέρωση χρόνου, την προσοχή, τη στήριξη και την αγάπη (Shackelford & Buss, 1997).

Οι McAlister, Pachana & Jackson (2005) βρήκαν ότι προβλεπτικοί παράγοντες για την εμπλοκή σε σεξουαλικές δραστηριότητες έξω από τη σχέση του ατόμου σε ένα δείγμα νεαρών ατόμων ήταν η ικανοποίηση από την παρούσα σχέση, ο αριθμός των σεξουαλικών συντρόφων και η ποιότητα των εναλλακτικών σχέσεων. Τα άτομα που είχαν μεγαλύτερο αριθμό ερωτικών συντρόφων στη ζωή τους βρέθηκε ότι είχαν και περισσότερες περιπτώσεις εμπλοκής σε σεξουαλικές δραστηριότητες έξω από τη βασική τους σχέση. Επίσης, βρέθηκε ότι οι άνδρες της έρευνας είχαν μια πιο έντονη τάση για εμπλοκή σε σεξουαλικές δραστηριότητες έξω από τη βασική τους σχέση, ενώ δεν βρέθηκαν στατιστικά σημαντικές διαφορές ανάμεσα στα δύο φύλα ως προς την απιστία που δεν περιελάμβανε σεξουαλική επαφή.

 

Βιβλιογραφία

Buunk, B. P., & Bakker, A. B. (1995). Extradyadic sex: The role of descriptive and injunctive norms. Journal of Sex Research, 32, 313-318.

McAlister, A.R., Pachana, N., & Jackson, C.J. (2005). Predictors of young dating adults’ inclination to engage in extradyadic sexual activities: A multi- perspective study. British Journal of Psychology, 96, 331- 350.

Shackelford, T.K., & Buss, D.M. (1997). Cues to Infedility. Personality and Social Psychology Bulletin, 23 (10), 1034- 1045.

Stenberg, R.J. (2000). Η Αγάπη σαν Ιστορία: Μπορούμε να αλλάξουμε την ιστορία μας, που έχουμε για την αγάπη, και να βελτιώσουμε τη σχέση μας; Μετ. Μ Ταυρή. Αθήνα: Εκδόσεις Θυμάρι.