Γιατί επιλέγω να γίνω ο σωτήρας του άλλου μέσα σε μια σχέση;

«Ήμουν ακόμα μικρή για να ξέρω πως κάποιοι πληγωμένοι είναι επικίνδυνοι, και πως την ώρα που εσύ προσπαθείς να δέσεις τις πληγές τους , αυτοί λιμάρουν τα νύχια τους για να στα καρφώσουν...»
...Αλκυόνη Παπαδάκη...

Γιατί κάποιοι άνθρωποι επιλέγουν άτομα για να κάνουν σχέση τα οποία αντιμετωπίζουν προβλήματα; Γιατί νιώθουν την ανάγκη ότι μέσα από τη σχέση τους με τον άλλο –ερωτική ή και φιλική- θα μπορέσουν να τον σώσουν από εξαρτήσεις, κακές παρέες, κακές ή παραβατικές συμπεριφορές; Γιατί νιώθουν έλξη από βασανισμένα και ταλαιπωρημένα άτομα, από άτομα που έχουν τραύματα και εκδηλώνουν μη φυσιολογικές συμπεριφορές; Μπορεί να είναι σωτήρια μια τέτοια σχέση; Τι συνέπειες έχει για το άτομο που κάνει μια τέτοια επιλογή; 

Επιλέγουμε να κάνουμε μια σχέση με κάποιον που θεωρούμε ότι θα τον αλλάξουμε, θα τον βοηθήσουμε, θα τον σώσουμε. Όμως, πρώτα ας αναρωτηθούμε κατά πόσο αυτός ο άνθρωπος είναι πρόθυμος να αλλάξει και θέλει να δεχθεί τη βοήθειά μας. Μας το έχει ζητήσει; Αναγνωρίζει ότι υπάρχουν κάποια θέματα προς συζήτηση και αλλαγή; Κι ακόμα κι αν υπάρχουν αυτά τα θέματα μέσα από μια συναισθηματική εμπλοκή που κάνει ακόμη πιο πολύπλοκα τα πράγματα πόσο καθαρά μπορούμε να σταθούμε απέναντί του και να τον βοηθήσουμε; Και τι θα γίνει όταν ο καιρός περνάει και οι στόχοι αλλαγής που από την αρχή είχαμε στο μυαλό μας δεν βλέπουμε να επιτυγχάνονται; Πώς θα μπορέσουμε να ελέγξουμε το θυμό και τη ματαίωση που μας προκαλεί αυτή η κατάσταση; Και όταν τα πράγματα γίνονται ακόμη πιο δύσκολα πώς θα προστατεύσουμε τον ίδιο μας τον εαυτό;

 

Το κύριο ερώτημα που πρέπει να απαντήσουμε στον εαυτό μας είναι γιατί τον ταλαιπωρούμε με τέτοιου είδους επιλογές…

Μήπως αντλούμε ευχαρίστηση από την κακομεταχείριση που δεχόμαστε από τον άλλο (μαζοχιστικές τάσεις);

Μήπως είμαστε αρκετά ανασφαλείς και επιλέγοντας κάποιον που πιστεύουμε πως είναι σε χειρότερη κατάσταση από εμάς νιώθουμε μεγαλύτερη σιγουριά ή νιώθουμε ότι έχουμε εμείς τον έλεγχο της κατάστασης;

Μήπως αναγνωρίζουμε στον άλλο άνθρωπο απέναντί μας βιώματα και εμπειρίες που έχουμε ζήσει στο παρελθόν;

Μήπως νιώθουμε ότι θα βελτιώσουμε τον εαυτό μας μέσα από μια δοκιμασία στην οποία θα πρέπει να βοηθήσουμε τον άλλο;

Μήπως έτσι μεγάλωσα και μου είναι πιο οικείο το μοντέλο των σχέσεων όπου έχω το ρόλο του «σωτήρα»;

Μήπως μέσα από το ρόλο του σωτήρα του άλλου προσπαθώ να γίνω ο σωτήρας του ίδιου μου του εαυτού;

Μήπως πάντα έχω την προσδοκία ότι τα πράγματα θα αλλάξουν ή ότι εγώ έχω την ικανότητα να τα αλλάξω, υπερεκτιμώντας τις δυνάμεις μου;

Σε όλα όσα βιώνουμε δεν πρέπει να αναζητήσουμε τις απαντήσεις και τα αίτια της συμπεριφοράς μας και των επιλογών μας στους άλλους, πρέπει να τα αναζητήσουμε στον ίδιο μας τον εαυτό. Μέσα από αυτή την επιλογή μας ή μέσα από διαδοχικές τέτοιου τύπου επιλογές προσπαθούμε να καλύψουμε ή να κρύψουμε τα δικά μας συναισθηματικά κενά, τις δικές μας ανάγκες και φοβίες, τα δικά μας συμπλέγματα κατωτερότητας και τις δικές μας προσδοκίες από τον ίδιο μας τον εαυτό.

Οι επιπτώσεις μιας τέτοιας επιλογής μπορεί να είναι επίπονες και συναισθηματικά καταστροφικές και για το άτομο που έχει το ρόλο του σωτήρα μέσα σε αυτή τη σχέση. Είναι δηλαδή μια αυτοκαταστροφική επιλογή με άγνωστες συνέπειες σε εμάς τους ίδιους. Όμως, πολλές φορές μπορεί να έχουμε μια τάση να επιλέγουμε τέτοιους ανθρώπους για να κάνουμε σχέση σε όλη μας τη ζωή ή να είμαστε με ένα τέτοιο άτομο σε όλη μας τη ζωή. Συνήθως, όταν βρισκόμαστε μέσα σε μια τέτοια κατάσταση, είναι αρκετά έντονες οι τύψεις και οι ενοχές που βιώνουμε, αλλά και η λύπηση και ο οίχτος που μας κρατούν κοντά σε αυτό το άτομο. Επίσης, η ανάγκη να το βοηθήσουμε μπορεί να μας κάνει να πιστεύουμε ότι υπόσχεση μας δίνει για αλλαγή, μια χειριστική συμπεριφορά που δεν οδηγεί σε επίλυση των προβλημάτων.  

Παπαδοπούλου Ελένη- Ψυχολόγος, MSc.