«Η επιστροφή του λαϊκισμού θέτει το ερώτημα τι είναι ένας ‘’λαός’’ και εξετάζει την κατασκευή και τους αμυντικούς μηχανισμούς αυτού του λαού με βάση τις ταυτοτικές αξίες που αυτός προασπίζεται.
Το βιβλίο προσφέρει μια ανάγνωση της έννοιας της ταυτότητας σε σχέση με εκείνη του πολιτικού υποκειμένου, ο ορισμός της οποίας στηρίζεται στο υποκείμενο της ψυχανάλυσης. Είναι αναμφίβολο ότι έχουμε έναν πόλεμο ταυτοτήτων. Η επιστροφή στην ψυχολογία των μαζών γίνεται απαραίτητη για να μπορέσουμε να συλλάβουμε το ζήτημα του πλήθους με ή χωρίς ηγέτη, πολλώ μάλλον σήμερα που γινόμαστε εκ νέου μάρτυρες της συμμαχίας του φιλελευθερισμού με αυταρχικά καθεστώτα ν την ώρα θα προσδοκούσαμε την ανάπτυξη μιας φιλοσοφίας, της ευτυχίας και της ατομικιστικής απόλαυσης» (από το οπισθόφυλλο του βιβλίου).
«Κάποιοι σύγχρονοι στοχαστές επιχείρησαν να διαμορφώσουν μια ανανεωμένη σκέψη πάνω στην πολιτική, έχοντας ως αφετηρία μια επιστροφή στην ψυχανάλυση. Μεταξύ αυτών συγκαταλέγονται ο Ερνέστο Λακλάου, ο Σλάβοϊ Ζίζεκ και η Τζούντιθ Μπάτλερ. Να θυμίσουμε ότι οι παραπάνω συγγραφείς συμμετείχαν σε μια πολύ πλούσια ανταλλαγή απόψεων σε ένα βιβλίο με τίτλο ‘Contingency, Hegemony, Universality: Contemporary Dialogues on the left’’, όπου μπορούμε να παρακολουθήσουμε τους διαφορετικούς τρόπους ανάγνωσης της Αριστεράς στις μέρες μας. Για τους παραπάνω συγγραφείς, το ζήτημα του υποκειμένου στην ψυχανάλυση είναι θεμελιώδες για τη μελέτη του πολιτικού υποκειμένου. Μπορούμε να πούμε ότι η ψυχανάλυση είναι ο προνομιακός συνομιλητής των στοχαστών αυτών, οι οποίοι βρίσκονται στο προσκήνιο της τρέχουσας πολιτικής σκέψης» (από τον πρόλογο του βιβλίου).
«Γιατί όλοι αυτοί οι λαϊκισμοί;
Το ερώτημα ‘γιατί όλοι αυτοί οι λαϊκισμοί;’ Εκφράζει τη σύγχυσή μας μπροστά στη λαϊκιστική ρητορική που έχει πλέον αρχίσει να διέπει όλους σχεδόν τους πολιτικούς λόγους, συμπεριλαμβανομένων κι εκείνων ακόμη που δεν εκφέρονται από λαϊκιστές ηγέτες. Όχι μόνο ο Ντόναλντ Τραμπ ή η Μαρίν Λε Πεν, ηγέτες ξεκάθαρα λαϊκιστές, αλλά επίσης, σε ότι αφορά τα γαλλικά συμφραζόμενα, ο Εμμανουέλ Μακρόν και ο Νικολά Σαρκοζύ, που δεν μπορούν να χαρακτηριστούν εξίσου λαϊκιστές, καταφεύγουν ενίοτε κι αυτοί σε λαϊκιστικές διατυπώσεις. Μιλώντας πάντα για τη Γαλλία, μπορούμε επιπλέον να προσθέσουμε τον Ζαν-Λυκ Μελανσόν από τον χώρο της αριστεράς. Οφείλουμε πράγματι να επισημάνουμε στην πολιτική θεωρία την προσπάθεια περιγραφής ενός φαινομένου αριστερού λαϊκισμού» (σελ. 60).
«Ποια θα μπορούσε να είναι μια μη παθολογική μορφή της δημοκρατίας; Στο Τοτέμ και ταμπού ο Φρόυντ μας δίνει μια ιδέα του τι μπορεί να είναι ένας λαός από δημοκρατική σκοπιά: αδερφοί συνένοχοι στον φόνο του πατέρα τους. Η εκδοχή της δημοκρατίας που μας παρουσιάζει δεν φαντάζει και τόσο αβίωτη, καθώς η ενοχή δεν είναι το χειρότερο μέσο για την εξημέρωση των ηθών. Άλλωστε μας επιτρέπει να ζούμε σε ισότητα. Ο Φρόυντ μας θυμίζει μάλιστα ότι πρόκειται για την αρχή του κοινωνικού συμβολαίου. Η ενοχή μας επιτρέπει να ζούμε σε ισότητα χωρίς να έχουμε ανάγκη μας κάθετη εξουσία, δεδομένου ότι αυτή έχει καταρριφθεί, δείχνοντας επομένως ταυτόχρονα σεβασμό στη συμβολική λειτουργία του ειρηνοποιού τρίτου μέρους» (σελ. 65).
Πηγή:
Christian Hoffmann & Joel Birman. 2020. Μια καινούργια ανάγνωση του λαϊκισμού. Ψυχανάλυση και Πολιτική. Εκδόσεις Πλέθρον.
Κουραβάνας Νικόλαος & Παπαδοπούλου Ελένη, Ψυχολόγοι, MSc.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου