«Στα πρώιμα κείμενα για την εφηβεία διατυπωνόταν η υπόθεση ότι η συναισθηματική αποδέσμευση από τους γονείς ήταν θεμελιώδες στοιχείο της πορείας προς την ανεξαρτησία και ότι, χωρίς αποχωρισμό και απομάκρυνση, δεν μπορούσε το άτομο να γίνει ώριμος ενήλικας. Η άποψη αυτή έφερε έντονες τις επιδράσεις της ψυχαναλυτικής θεωρίας. Πιο πρόσφατα, ωστόσο, εμπειρικές έρευνες έδειξαν διαφορετικά στοιχεία για το ζήτημα αυτό. Πρώτον, από τη δεκαετία του 1960 και μετά, οι ερευνητές ανέφεραν θετικότερες σχέσεις μεταξύ γονέων και εφήβων σε σύγκριση με ότι αναμενόταν.
Ως αποτέλεσμα αυτής της εμπειρικής έρευνας, οι ειδικοί οδηγήθηκαν στην υπόθεση ότι ήταν δυνατόν να επιτευχθεί αυτονομία χωρίς τον αποχωρισμό και την αποδέσμευση που προβλέπονταν στα πρώιμα κείμενα. Οι Youniss & Smillar (1985), για παράδειγμα, μίλησαν για αλληλεξάρτηση, ένα στάδιο κατά το οποίο γονείς και έφηβοι συνεργάζονται για να επαναπροσδιορίσουν τη σχέση τους. Στην κατάσταση αυτή, διατηρούνται οι στενοί δεσμοί, χωρίς να απειλείται η αυξανόμενη ατομικότητα του εφήβου» (σελ. 141).
Σε ένα άρθρο των Grotevant & Cooper (1986), περιγράφεται η έννοια της συνδεσιμότητας, σύμφωνα με την οποία, «ο νέος μπορεί να προχωρήσει προς την εξατομίκευση, ενώ ταυτόχρονα διατηρεί δεσμούς με την οικογένεια». Επιπλέον, η έννοια της συνδεσιμότητας αρχικά παρατηρήθηκε ότι ισχύει για τις έφηβες περιγράφοντας τη σχέση μητέρας και κόρης (σελ. 142).
Τέσσερις πλευρές της συναισθηματικής αυτονομίας, με βάση μια κλίμακα που δημιουργήθηκε από τους Steinberg & Silverberg (1986) είναι οι εξής:
«Από-εξιδανίκευση: βαθμός στον οποίο ο έφηβος βλέπει ότι ο γονέας μπορεί να σφάλλει, όπως όλοι οι άνθρωποι.
Μη εξάρτηση: η απουσία ανώριμων εξαρτήσεων από τους γονείς.
Εξατομίκευση: η αντίληψη του εφήβου ότι οι γονείς δεν γνωρίζουν και δεν κατανοούν ούτε αυτόν ούτε τη ζωή του.
Γονείς ως άνθρωποι: η συνειδητοποίηση ότι οι γονείς είναι συνηθισμένοι άνθρωποι, που έχουν τη δική τους ζωή και ζουν σε έναν κόσμο που δεν γνωρίζει ο έφηβος» (σελ. 142).
Επίσης, υπάρχουν διάφοροι τύποι αυτονομίας, όπως:
Συμπεριφορική αυτονομία: ενεργές, φανερές εκδηλώσεις ανεξάρτητης λειτουργίας, που περιλαμβάνουν τη ρύθμιση της συμπεριφοράς και τη λήψη αποφάσεων.
Συναισθηματική αυτονομία: εσωτερικές αναπαραστάσεις των γονέων.
Αυτονομία αξιών/ αξιακή αυτονομία: ανάπτυξη ενός προσωπικού συστήματος αξιών και ηθικής» (σελ. 143).
Πηγή:
Coleman, J.C. 2013. Ψυχολογία της εφηβικής ηλικίας. Εκδόσεις Gutenberg.
Νίκος Κουραβάνας & Ελένη Παπαδοπούλου, Ψυχολόγοι, MSc, MA.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου