Ίσως, εδώ στην Ελλάδα να είναι λίγοι οι άνθρωποι που γνωρίζουν ποια είναι η Rosa Parks. Ας πάμε λίγο πίσω στο χρόνο για να δούμε τι έκανε και γιατί η Αμερικανική Ένωση Δημόσιων Μεταφορών είχε ζητήσει η 1η Δεκεμβρίου να αφιερωθεί προς Τιμή της Rosa Parks.
H Rosa Parks ήταν μια Αφροαμερικανή μοδίστρα που ζούσε στο Montgomery, στην Alabama. Μια μέρα του Δεκεμβρίου, του 1955, είχε επιβιβαστεί σε κάποιο λεωφορείο και αρνήθηκε σε έναν λευκό άνδρα να σηκωθεί από τη θέση της και να του την παραχωρήσει. Η Parks γι’ αυτή την πράξη ανυπακοής της καταδικάστηκε με πρόστιμο για παραβίαση των νόμων περί φυλετικού διαχωρισμού, και λίγο αργότερα έχασε τη δουλειά της (μάλλον όχι και τόσο τυχαία). Αργότερα, η Parks δήλωσε: «οι άνθρωποι πάντα λένε ότι δεν έδωσα τη θέση μου επειδή ήμουν κουρασμένη, αλλά αυτό δεν ήταν αλήθεια. Δεν ήμουν σωματικά κουρασμένη… το μόνο που με είχε κουράσει ήταν οι υποχωρήσεις…».
Την εποχή εκείνη, οι νόμοι φυλετικού διαχωρισμού με την επωνυμία «Jim Crow», υποβίβαζαν τους Αφροαμερικανούς, σε πολίτες δεύτερης κατηγορίας σε όλες τις πτυχές της καθημερινής ζωής. Εν προκειμένω, επιτρεπόταν να καθίσουν στο μεσαίο τμήμα του λεωφορείου, αν ήταν άδειο, αλλά αν ήταν γεμάτο, θα έπρεπε να παραχωρήσουν τις θέσεις τους στους λευκούς, ενώ οι 10 μπροστινές σειρές προορίζονταν αποκλειστικά για τους λευκούς.
Η Rosa Parks, με την πράξη ανυπακοής της, βοήθησε στην έναρξη του κινήματος για τα πολιτικά δικαιώματα στις Ηνωμένες Πολιτείες ακριβώς επειδή έκανε το αυτονόητο, που ως τότε όμως κανείς δεν τολμούσε να κάνει: αρνήθηκε να παραχωρήσει τη θέση της σε έναν λευκό άνδρα. Οι ενέργειές της ενέπνευσαν τους ηγέτες της τοπικής Αφροαμερικανικής κοινότητας να οργανώσουν το μποϊκοτάζ των λεωφορείων του Μοντγκόμερι. Με επικεφαλής τον νεαρό αιδεσιμότατο, Δρ Μάρτιν Λούθερ Κινγκ Τζούνιορ, το μποϊκοτάζ διήρκεσε περισσότερο από ένα χρόνο, και έληξε μόνο όταν το Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ έκρινε ότι ο διαχωρισμός των επιβατών στα λεωφορεία ήταν αντισυνταγματικός. Στις μέρες μας η Parks αποτελεί ένα αναγνωρισμένο σύμβολο για την αξιοπρέπεια και τη δύναμη στον αγώνα για τον τερματισμό του παγιωμένου φυλετικού διαχωρισμού στις ΗΠΑ, αλλά και σε ολόκληρο τον κόσμο. Η Parks, απεβίωσε το 2005, στα 92 της χρόνια.
Ίσως, αυτό που θα έπρεπε να μας απασχολήσει διαβάζοντας αυτή την ιστορία, είναι το γεγονός ότι ο αγώνας για τα ανθρώπινα δικαιώματα έχει ένα κόστος, όπως αυτό που πλήρωσε η ίδια η Parks. Όμως, όταν ο αγώνας είναι δίκαιος, δεν αργεί να έρθει η υποστήριξη και τελικά η δικαίωση. Άραγε σήμερα πόσο αγωνιζόμαστε σε συλλογικό ή και σε προσωπικό επίπεδο για τα δικαιώματά μας; Γιατί περιμένουμε χρόνια μέχρι κάποιος να εκφράσει τη δυσαρέσκεια και την αγανάκτησή του; Πόσο ικανοποίηση μας προσφέρει ο συμβιβασμός στον οποίο έχουμε υποκύψει; Όλη αυτή η σιωπή και τελικά η υποταγή στις όποιες αυθεντίες της εποχής μας, μας βοηθάει να αναπτυχθούμε, να πάμε μπροστά; Μήπως ζούμε μια ζωή που μας ορίζουν οι άλλοι κι αποφασίζουν για εμάς χωρίς εμάς; Τελικά, θα φτάσουμε να πούμε ποτέ: «το μόνο που με είχε κουράσει ήταν οι υποχωρήσεις», όπως ακριβώς δήλωσε η Parks;
Άγαλμα της Rosa Parks η οποία κάθεται σε ένα λεωφορείο του Μοντγκόμερι, στο Birmingham (Civil Rights Institute, Birmingham, Alabama).
Πηγές:
E.Aronson, T.D. Wilson, S.R.Sommers, Κοινωνική Ψυχολογία, Τζιόλα, 2022.
Rosa Parks: Bus Boycott, Civil Rights & Facts (history.com), retrieved at 10:00 am, 6/14/23.
Κουραβάνας Νικόλαος & Παπαδοπούλου Ελένη, Ψυχολόγοι, MSc.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου