Η Δομική Θεραπεία Οικογένειας ήταν ένα από τα πρώτα μοντέλα οικογενειακής θεραπείας, με κύριο εκπρόσωπο τον Minuchin. Αναπτύχθηκε στις αρχές της δεκαετίας του 1960 μέσα από ένα πρότζεκτ που εξέταζε τη δομή και τα δυναμικά των μη παραγωγικών και δυσλειτουργικών οικογενειών και θεωρητικών προσεγγίσεων σχετικά με τη δομή και λειτουργία των οικογενειών. Ο Minuchin ασχολήθηκε με οικογένειες ανορεξικών, στις οποίες παρατήρησε ότι υπήρχε σε μεγάλο βαθμό υπερεμπλοκή. Στο πλαίσιο της θεραπείας διέκρινε τις οικογένειες σε λειτουργικές και δυσλειτουργικές, ενώ στόχος της θεραπείας είναι η δημιουργία μικρών ενοτήτων αλλαγής, που οδηγούν σε αναδιαμόρφωση ή αναδιοργάνωση. Πρόκειται για μια προσέγγιση που δεν στοχεύει στην αναζήτηση αλληλεπιδράσεων ανάμεσα στα μέλη της οικογένειας, ούτε διερεύνηση των συναισθημάτων τους.
Η θεραπεία επικεντρώνεται στη λειτουργικότητα της υγιούς οικογένειας, ενώ τα προβλήματα εμφανίζονται όταν οι οικογένειες έχουν υποσυστήματα, που δεν εμπλέκονται ή εμπλέκονται εχθρικά και τα όρια είναι ασαφή. Η οικογένεια θεωρείται ένα σύστημα που κυβερνάται από κανόνες, που αποτελείται από υποσυστήματα που αλληλεπιδρούν και το ένα επηρεάζει το άλλο. Η λειτουργικότητα του κάθε μέλους εξαρτάται από τη δομή της οικογένειας και τη θέση του κάθε μέλους. Οι κανόνες υποδεικνύουν τι θα κάνεις ο καθένας και με ποιον, ενώ τα όρια θα πρέπει να είναι σαφή και λειτουργικά. Οι λειτουργικές οικογένειες έχουν σαφή και ξεκάθαρα όρια, ενώ επιτρέπουν στα υποσυστήματα να έχουν μια αυτονομία. Οι δομικοί θεραπευτές υποστηρίζουν ότι οι δυσλειτουργικές οικογένειες χαρακτηρίζονται από δύσκαμπτα ή ασαφή όρια, ενώ η λειτουργικότητα των υποσυστημάτων μπορεί να υπονομευθεί από την ύπαρξη συμμαχιών ανάμεσα στα μέλη της οικογένειας.
Σε πρακτικό επίπεδο η δομική θεραπεία οικογένειας επικεντρώνεται στη διεργασία, παρά στη λεκτική αναφορά και δομείται σε συνεδρίες. Οι θεραπευτές θεωρούν ότι η διαδικασία των συναλλαγών που είναι ίδιες στη μορφή ως προς τη δομή της οικογένειας και στοχεύουν στην αλλαγή της λειτουργικότητας των υποσυστημάτων με την αλλαγή των ορίων και των ιεραρχιών μέσα στην οικογένεια. Τα στάδια της θεραπείας ξεκινούν με τη συνέντευξη, η οποία αποτελεί μια ευκαιρία για δημιουργία αλλαγών στην οικογένεια μέσα από τη διεργασία της συμμετοχής, της αξιολόγησης των δομικών ρυθμίσεων εντός του οικογενειακού συστήματος (θέτουν ερωτήσεις, προκαλούν κανόνες και λαμβάνουν πληροφορίες σχετικά με το πρόβλημα που παρουσιάζεται) και τη θέσπιση δυσλειτουργικών συναλλαγών (παρουσίαση ενός διαφορετικού τρόπου για κατανόηση του προβλήματος). Βοηθητικό ρόλο για την ιεραρχία και τα υποσυστήματα της οικογένειας παίζει η δημιουργία του γενεογράμματος της οικογένειας.
Η οικογενειακή θεραπεία προσεγγίζει τα συμπτώματα μέσα από την αλληλεπίδραση των ατόμων στο οικογενειακό σύστημα και όχι μέσα από το κάθε άτομο ξεχωριστά. Η οικογένεια αποτελεί ένα ευρύτερο οικοδόμημα μέσα στο οποίο είναι σημαντικό να εξεταστούν οι αλληλεπιδράσεις. Η λειτουργικότητα της οικογένειας μπορεί να γίνει κατανοητή μέσα από όλους τους τύπους πληθυσμού και μέσα από τη μελέτη διαφόρων προβλημάτων. Οι οικογενειακοί θεραπευτές χρησιμοποιούν και την αφήγηση, ως ένα μέσο που επιτρέπει την αποφυγή της επιβολής του προσωπικού πλαισίου του θεραπευτή για την κατανόηση της πραγματικότητας του ατόμου. Η αφήγηση βοηθάει ώστε να αναδυθεί η κατάχρηση της εξουσίας στις αλληλεπιδράσεις και η επικέντρωση στη διαδικασία που οι κυρίαρχοι κοινωνικοί λόγοι ελέγχουν τον τρόπο με τον οποίο οι άνθρωποι αντιλαμβάνονται την πραγματικότητα. Το ενδιαφέρον επικεντρώνεται στα πρότυπα αλληλεπίδρασης που παίζουν τα μέλη της οικογένειας.
Minuchin, S. (1998). Where is the family in narrative family therapy? Journal of Marital and Family Therapy, 24 (4), 397-403.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου