Από το άγγιγμα του δέρματος… στο άγγιγμα της ψυχής

Το όργανο με τη μεγαλύτερη έκταση στο σώμα μας είναι το δέρμα. Το άγγιγμα, το χάδι, η τρυφερή αγκαλιά, ως ανάγκες έχουν απασχολήσει αρκετές σημαίνουσες μορφές του χώρου της ψυχολογίας, όπως τους Harry Harlow, Ashley Montagu, Tiffani Field και άλλους. 

Κοινή συνισταμένη της πλειονότητας των επιστημόνων είναι ότι το άγγιγμα, τα χάδια και η αγκαλιά αποτελούν βασικές ανάγκες, οι οποίες διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο σε όλα τα στάδια ζωής του ανθρώπου, εφόσον συνεισφέρουν στη διαμόρφωση του συναισθηματικού δεσμού. Η έλλειψή τους μπορεί να προκαλέσει στα παιδιά καθυστερημένη ανάπτυξη του μυαλού, καθώς και της συναισθηματικής νοημοσύνης, δηλαδή της ικανότητας να οργανώνουν τα συναισθήματά τους, όπως επισημαίνει η Τ. Field. 

Η ίδια αναφέρθηκε στον όρο «πείνα αγγίγματος» (touch hunger) και υπογραμμίζει το πόσο εσφαλμένος είναι ο τρόπος γαλούχησης και ανατροφής των αγοριών, στα οποία πολλές φορές οι γονείς τους απαγορεύουν να εκφράζουν τα συναισθήματά τους. Η πιο χαρακτηριστική φράση που χρησιμοποιούν οι γονείς, λόγου χάρη, για να σταματήσουν το κλάμα των γιων τους είναι: «Τα αγόρια δεν κλαίνε». 

Επιπροσθέτως, τα αγόρια αγκαλιάζονται πολύ λιγότερο από τους γονείς σε σχέση με τα κορίτσια. Αυτό το είδος ανατροφής, όμως, απέναντι στα αγόρια από την πολύ πρώιμη και τρυφερή ηλικία, τους μεταδίδει το μήνυμα ότι πρέπει να γίνουν σκληρά και όχι ευαίσθητα, όπως τα κορίτσια και οι γυναίκες. Για να το επιτύχουν αυτό τα αγόρια δεν θα «πρέπει» να εξωτερικεύουν τα συναισθήματά τους, αλλά ούτε και να αγγίζουν, να χαϊδεύουν ή να αγκαλιάζουν. Επίσης, ούτε να επιζητούν την κάλυψη αυτών των αναγκών, παρά να τις απωθούν και να τις καταπιέζουν. 

Φαίνεται πως το κοινωνικό αυτό στερεότυπο της ανατροφής των αγοριών είναι τόσο ισχυρό που έχει αντίκτυπο και στην ερωτική και σεξουαλική ζωή του ζευγαριού. Μέσα στη σχέση, δηλαδή, οι άνδρες μοιάζουν να ανταποκρίνονται πολύ λιγότερο στα χάδια και την αγκαλιά, αφού οι ίδιοι δεν επιζητούν αγκαλιές και χάδια, είτε ως αποτέλεσμα κοινωνικής μάθησης, είτε λόγω έλλειψης δεξιοτήτων και εξοικείωσης. Δηλαδή, δεν γνωρίζουν πώς ακριβώς να τα ζητήσουν ή ακόμη χειρότερα δεν ξέρουν ούτε πώς να τα προσφέρουν. 

Τα αγγίγματα και τα χάδια αποτελούν τη σημαντικότατη προκαταρκτική φάση της συνουσίας, εμπλέκοντας αισθησιακά πολλά σημεία του σώματος εκτός των γεννητικών οργάνων, σημεία που μπορούν να προσφέρουν εξίσου ικανοποιητική απόλαυση, τις λεγόμενες ερωτογενείς ζώνες, ανεβάζοντας τους τόνους στον ερωτικό πρόλογο. Ένα αργό πέρασμα των ακροδακτύλων πάνω από τις ερωτογενείς ζώνες του συντρόφου, ένα απαλό χάδι στα μαλλιά, κ.ο.κ. διεγείρουν και αποτελούν στη γλώσσα του σώματος τα πρώτα σημάδια αποδοχής και ταυτόχρονα συμβάλλουν στη διατήρηση του σεξουαλικού πόθου που απαιτείται για να ακολουθήσει η συνουσία.

Τι συμβαίνει, όμως, όταν οι άνδρες δίνουν πολύ λίγο χρόνο στα προκαταρκτικά χάδια αλλά και στην αγκαλιά μετά τη συνουσία; Προφανώς, δημιουργείται η εντύπωση ότι για τους άνδρες που λειτουργούν με αυτό τον τρόπο, η συνουσία και κατ’ επέκταση ο οργασμός αποτελεί αυτοσκοπό. Έτσι, η συναισθηματική σύνδεση χαλαρώνει και δεν μειώνεται η απόσταση μεταξύ των συντρόφων αλλά αντιθέτως αυξάνεται. Αυτό συμβαίνει διότι το σεξ προσφέρει οικειότητα σε σωματικό επίπεδο αλλά όχι απαραίτητα σε συναισθηματικό. Για να προσδώσουμε μια συναισθηματική διάσταση στο σεξ μπορούμε να αφήσουμε τον εαυτό μας πιο ανοιχτό στις αγκαλιές και στα χάδια, αφιερώνοντας περισσότερο χρόνο σε αυτά, έτσι ώστε να εξοικειωθούμε με αυτούς τους παραγκωνισμένους τρόπους έκφρασης της τρυφερότητας, της ζεστασιάς και της αγάπης.     

Field, Tiffany. (2003). Touch. MIT Press.