Πόσο απελευθερωμένοι μπορούμε να
ζήσουμε από τον φόβο μέσα σε μια κοινωνία που βιώνει πολλαπλές και διαρκείς
κρίσεις;
Πόσο αλληλένδετες είναι οι
κοινωνικές συνθήκες με τις ψυχολογικές καταστάσεις;
Πόσο συνδέεται η διάλυση των
ανθρώπινων δεσμών και η εξαφάνιση των αξιών με τη διάλυση της κοινωνίας;
Ζούμε μέσα σε μια κοινωνία που η
κρίση της οικογένειας, της ανθρωπιάς και όλων των αξιών ξεκίνησε πολύ πριν αρχίσει
να μας απασχολεί η οικονομική κρίση. Ωστόσο, τώρα αρχίζουμε να αναρωτιόμαστε:
που πήγε ο σεβασμός και η ανθρωπιά, που χάθηκαν οι σχέσεις και η επικοινωνία;
Τώρα ξαφνικά ανακαλύψαμε ότι δεν σεβόμαστε τίποτα και κανέναν; Η οικονομική
κρίση μπορεί να εντείνει τα προβλήματα και να βγάζει πιο έντονα τον πραγματικό
μας εαυτό, ωστόσο, δεν γίναμε ξαφνικά άνθρωποι χωρίς ευγένεια και ανθρωπιά. Ο
σεβασμός, η ευγένεια, η ειλικρίνεια, το πραγματικό και ουσιαστικό ενδιαφέρον,
όλες οι αξίες και ότι ο καθένας μας ονομάζει ηθική είναι στοιχεία που θα πρέπει
να αναζητήσουμε στο μακρινό μας παρελθόν, αν τα είχαμε και πόσο τα είχαμε.
Η κρίση της κοινωνίας εντείνει
την ανάδυση των αρνητικών και πιο σκοτεινών πλευρών του εαυτού μας, τις οποίες
όμως για χρόνια καλλιεργούσαμε και επιμελώς τρέφαμε… χωρίς να προβληματιζόμαστε
και χωρίς να το συνειδητοποιούμε. Φτάνοντας, λοιπόν, στη σημερινή κατάσταση,
όπου ο καθένας βιώνει ατομικούς και κοινωνικούς φόβους, χωρίς όμως να τους ομολογεί
ή να τους συζητά, έχουμε καταλήξει να είμαστε πιο απομακρυσμένοι και αποξενωμένοι
από ποτέ. Σύμφωνα με τον Μπάουμαν, ο
φόβος πηγάζει από την αβεβαιότητα, την άγνοιά μας για την απειλή και για αυτά
που πρέπει να κάνουμε. Η αβεβαιότητα και το άγνωστο, η αίσθηση της ανασφάλειας
και η έλλειψη σταθερότητας αποτελούν βασικά χαρακτηριστικά της σημερινής
κοινωνίας.
Οι τρέχουσες κοινωνικές συνθήκες
χαρακτηρίζονται από έναν διάχυτο και απροσδιόριστο φόβο, που μας εγκλωβίζει
μέσα σε ένα «καταφύγιο», από το οποίο δεν μπορούμε να βγούμε ώστε να ζήσουμε.
Κάθε φορά που εγκαταλείπουμε την ψευδαίσθηση του καταφυγίου και βρισκόμαστε
μέσα στην πραγματική ζωή νιώθουμε ότι κινδυνεύουμε από παντού, νιώθουμε τον
φόβο να μας καταδιώκει, όλοι οι άνθρωποι γύρω μας είναι μια πιθανή απειλή. Όμως,
δεν μπορούμε να αντιμετωπίσουμε τον φόβο που μας κατακλύζει, γιατί υπάρχει
παντού γύρω μας και ταυτόχρονα δεν μπορούμε να τον προσδιορίσουμε, δεν μπορούμε
να τον εντοπίσουμε και να τον αντιμετωπίσουμε αποτελεσματικά. Παραμένουμε,
λοιπόν, εγκλωβισμένοι σε ένα διάχυτο, υπαρκτό- ανύπαρκτο φόβο, που μας υπενθυμίζει
διαρκώς πως κινδυνεύουμε για αυτό καλύτερα ας μη ζούμε, ας υπάρχουμε
προσπαθώντας να προφυλάξουμε τους εαυτούς μας από αυτό τον φόβο, που διαρκώς
είναι εδώ…
Και όσο εμείς είμαστε απασχολημένοι
με τον φόβο μας, δεν μπορούμε να αφιερώσουμε καθόλου χρόνο και ενέργεια στους συνανθρώπους
μας, στις σχέσεις μας, στην κοινωνία γύρω μας. Καταλήγουμε παρατηρητές της ζωής
μας, της κοινωνίας της οποίας είμαστε μέρος της, αλλά και του ίδιου του φόβου,
που δεν αντέχουμε ούτε να αντικρίσουμε, αν υπάρχει και αν μπορούμε να τον
εντοπίσουμε…
Όσο πιο πολύ απασχολούμαι τον
εαυτό μας με τον φόβο, τόσο πιο πολύ απομακρυνόμαστε από τους άλλους και από
τον ίδιο μας τον εαυτό. Εγκλωβιζόμαστε στον φόβο και τελικά καταλήγουμε να
ταυτιστούμε με αυτόν τον φόβο, που είναι το μόνο που έχουμε, το μόνο που μας καθορίζει
και το μόνο που μπορεί να μας περιγράψει. Είμαστε ο φόβος μας και ζούμε μόνο
για τον φόβο μας… εγκλωβισμένοι μέσα σε έναν φαύλο κύκλο, που δεν οδηγεί
πουθενά.
«Φόβος είναι το όνομα που δίνουμε
στην αβεβαιότητά μας μπροστά στους κινδύνους που χαρακτηρίζουν τη ρευστή
μοντέρνα εποχή μας, στην άγνοιά μας σχετικά με τη φύση της απειλής και στην
ανικανότητά μας να καθορίσουμε τι μπορεί και τι δεν μπορεί να γίνει για την
αντιμετώπισή της».
Μπάουμαν, Ζίγκμουντ. (2007).
Ρευστός φόβος. Εκδόσεις Πολύτροπον.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου