Η αυτοκτονία

Η αυτοκτονία από την πλευρά της ψυχολογίας

Τι νιώθει ένα άτομο που φτάνει στην αυτοκτονία; Κρύβεται μια ψυχοπαθολογία ή ο καθένας μας είναι ένας εν δυνάμει αυτόχειρας;

 

Η  αυτοκτονία  αφορά  την  απόφαση  του  ατόμου  να  θέλει  να  βάλει  τέλος  στη  ζωή  του.  Σαν  πράξη  η  αυτοκτονία  εκφράζει  συναισθήματα  απόγνωσης,  απελπισίας,  αναξιότητας,  ενοχής  και  εσωτερικής  ανησυχίας  του  ατόμου.  Τα  άτομα  που  εμφανίζουν  περισσότερες  πιθανότητες  να  αυτοκτονήσουν  συνήθως  πριν  την  αυτοκτονία  ή  την  απόπειρα  αυτοκτονίας  εμφανίζουν  κάποιες  χαρακτηριστικά,  όπως  υψηλά  επίπεδα  παρορμητικότητας,  ευερεθιστότητα,  εχθρότητα,  τάσεις  επιθετικότητας  ή  ιστορικό  χρήσης  αλκοόλ  ή  ναρκωτικών  ουσιών.  Πολλές  φορές  πίσω  από  την  αυτοκτονία  μπορεί  να  κρύβεται  η  ύπαρξη  ψυχοπαθολογίας,  που  αφορά  διαταραχές  διάθεσης,  όπως  η  κατάθλιψη. 

Ωστόσο,  μόνο  τα  μισά  σχεδόν  από  τα  άτομα  που  κάνουν  απόπειρα  αυτοκτονίας  έχουν  ένα  διαγνωσμένο  πρόβλημα  ψυχικής  υγείας.  Τα  άτομα  με  βαριά  κατάθλιψη  δεν  αυτοκτονούν  εύκολα,  καθώς  έχουν  δυσκολία  στο  να  πάρουν  την  απόφαση  και  δεν  έχουν  τη  βούληση  να  πραγματοποιήσουν  αυτό  που  σκέφτονται.  Είναι  πιο  πιθανό  να  αυτοκτονήσει  ένα  άτομο  με  κατάθλιψη  όταν  φαινομενικά  αρχίζει  να  γίνεται  καλύτερα,  γιατί  έχει  πλέον  αυξημένα  επίπεδα  κινητοποίησης  και  παρορμητικότητας  χωρίς  όμως  να  έχει  σταματήσει  να  νιώθει  απελπισία.  Η  απελπισία  είναι  ο  βασικός  λόγος  που  κάποιος  οδηγείται  στην  αυτοκτονία.  Το  άτομο  δεν  μπορεί  να  δει  καμία  διέξοδο  μπροστά  του  και  θεωρεί  ότι  η  μόνη  λύση  είναι  ο  θάνατος.  Βλέπει  τον  θάνατο  ως  λύτρωση,  παραιτείται  από  τη  ζωή  και  σταματά  κάθε  προσπάθεια  να  προχωρήσει  ή  να  ξεπεράσει  το  πρόβλημα. 

Το  άτομο  που  έχει  τάσεις  αυτοκτονίας  μπορεί  να  βιώνει  ποικίλα  συναισθήματα,  όπως  θλίψη,  ενοχή  και  θυμό.  Ο  θυμός  προς  τον  ίδιο  τον  εαυτό  του  είναι  έντονος,  με  αποτέλεσμα  να  θέλει  ακόμη  και  την  καταστροφή  του  εαυτού  του.  Η  αυτοκτονία  μπορεί  να  είναι  ένας  τρόπος  τιμωρίας  του  εαυτού  του  για  όσα  δεν  έχει  καταφέρει.  Οι  σκέψεις  του  ατόμου  μπορεί  να  επικεντρώνονται  στην  εκδίκηση.  Οι  σκέψεις  και  τα  συναισθήματα  που  συνδέονται  με  την  αυτοκτονία  εμφανίζονται  ταυτόχρονα  με  υψηλά  επίπεδα  σωματικής  διέγερσης  και  αναστάτωσης.  Οι  συνθήκες  του  περιβάλλοντος  και  της  οικογένειας  μπορεί  να  είναι  ενισχυτικοί  στην  απόφαση  του  ατόμου.  Παράγοντες  που  λειτουργούν  ενισχυτικά  στην  απόπειρα  της  αυτοκτονίας  είναι  το  στρες,  η  συναισθηματική  σύγχυση,  η  ανεπάρκεια  στις  δεξιότητες  επίλυσης  προβλημάτων  και  η  ενεργοποίηση  και  κυριαρχία  των  αρνητικών  σχημάτων.

Το  άτομο  που  έχει  τάσεις  αυτοκτονίας  μπορεί  να  εμφανίζει  μειωμένη  ικανότητα  να  επιλύει  προβλήματα  που  αντιμετωπίζει  με  αποτελεσματικό  τρόπο,  ενώ  μπορεί  να  χαρακτηρίζεται  από  υψηλά  επίπεδα  παρορμητικότητας.  Η  αυτοκτονία  ενδέχεται  να  είναι  αποτέλεσμα  ενός  καλά  μελετημένου  σχεδίου  ή  μπορεί  να  είναι  απόφαση  της  στιγμής.  Αυτό  εξαρτάται  από  το  χαρακτήρα  του  κάθε  ατόμου. Ωστόσο, πριν φτάσουμε παρορμητικά ή μετά από πολύ σκέψη στην επιλογή της αυτοκτονίας ας σκεφτούμε ότι υπάρχουν πολλές εναλλακτικές λύσεις, αρκεί να δώσουμε στον εαυτό μας το χρόνο να τις βρει. Η αυτοκτονία δεν λύνει τα προβλήματα στη ζωή μας, καθώς μετά την αυτοκτονία δεν υπάρχει πλέον ζωή. 

Παπαδοπούλου  Ελένη-  Ψυχολόγος, MSc