Προσωπικότητα και διατροφικές διαταραχές

Το φαινόμενο των διατροφικών διαταραχών είναι πολυδιάστατο και επηρεάζεται από διάφορους παράγοντες. Ωστόσο, οι ψυχολογικοί παράγοντες φαίνεται πως βρίσκονται στο επίκεντρο των παραγόντων που επιδρούν στην εμφάνιση και διατήρηση των διατροφικών διαταραχών. Ένας από τους βασικούς τομείς των ψυχολογικών παραγόντων που σχετίζονται με τις διατροφικές διαταραχές είναι η προσωπικότητα του ατόμου και τα χαρακτηριστικά της. Συγκεκριμένα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας που σχετίζονται με ψυχαναγκαστικές συμπεριφορές, όπως είναι η ακαμψία ως προς τις απόψεις τους, η έντονη ενασχόληση με κανόνες και αρχές, η έντονη τάση για τάξη των πραγμάτων και η υπερβολική ευσυνειδησία φαίνεται πως αποτελούν κοινά χαρακτηριστικά των ατόμων με διατροφικές διαταραχές (Serpell & Troop, 2003).

Τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας φαίνεται πως εμπλέκονται σε σημαντικό βαθμό στην εμφάνιση και διατήρηση συμπτωμάτων των διατροφικών διαταραχών. Οι Cassin και von Ranson (2005) πραγματοποίησαν μία βιβλιογραφική ανασκόπηση σχετικά με την προσωπικότητα και τις διατροφικές διαταραχές και βρήκαν ότι η ψυχογενής ανορεξία και η ψυχογενής βουλιμία χαρακτηρίζονται από αναζήτηση της τελειότητας, ψυχαναγκαστική συμπεριφορά, νευρωτισμό, αρνητικά συναισθήματα, βλαπτική αποφυγή, καθώς και χαρακτηριστικά που συνδέονται με διαταραχές της προσωπικότητας και την αποφυγή. Η μετα- ανάλυση που πραγματοποίησαν οι συγκεκριμένοι ερευνητές έδειξε ότι οι διαταραχές της προσωπικότητας κυμαίνονταν από 0 έως 58% όσον αφορά τα άτομα με ψυχογενή ανορεξία και ψυχογενή βουλιμία. Επιπλέον, από την ανασκόπηση ερευνών που έκαναν συμπέραναν ότι η συμπτωματολογία των διατροφικών διαταραχών σχετίζεται με υψηλά επίπεδα νευρωτισμού και ανοίγματος στις εμπειρίες και χαμηλά επίπεδα ευσυνειδησίας και προσήνειας.

Σύμφωνα με τους Serpell και Troop (2003), τα βασικά χαρακτηριστικά της προσωπικότητας των ατόμων με διατροφικές διαταραχές συνήθως είναι η τάση για την τελειότητα, οι ψυχαναγκασμοί, ενώ σε πολλές περιπτώσεις τα άτομα με διατροφικές διαταραχές παρουσιάζουν ταυτόχρονα και διαταραχές της προσωπικότητας, με κυριότερες την ψυχαναγκαστική διαταραχή προσωπικότητας και την οριακή προσωπικότητα. Συχνά παρατηρούνται στα άτομα στοιχεία της προσωπικότητας που προέρχονται από την οριακή διαταραχή προσωπικότητας καθώς και στοιχεία παρορμητισμού. 

 Δύο είναι οι βασικές διαταραχές προσωπικότητας που έχουν συνδεθεί και συσχετιστεί με τις διατροφικές διαταραχές, καθώς έχουν διαγνωστεί άτομα με διατροφικές διαταραχές τα οποία παρουσίαζαν μία από αυτές τις διαταραχές προσωπικότητας ή το αντίθετο. Πρόκειται για τη διαταραχή της οριακής προσωπικότητας, όπου τα άτομα με προεξέχοντα τα χαρακτηριστικά της εξάρτησης και του μελοδραματισμού είναι πιθανό να παρουσιάσουν σωματικά συμπτώματα, και τη διαταραχή της εξαρτητικής προσωπικότητας, όπου το άτομο χαρακτηρίζεται από διαπροσωπική εξάρτηση, ενώ εμφανίζει υποταγή, προσκόλληση και άγχος αποχωρισμού (Millon et al., 2004).

Η διαταραχή της οριακής προσωπικότητας χαρακτηρίζεται από αστάθεια των διαπροσωπικών σχέσεων, της εικόνας του εαυτού, των συναισθημάτων και μία έκδηλη παρορμητικότητα (DSM- IV, 1996). Σε μια έρευνα των Selby et al. (2010) εξετάστηκαν οι διατροφικές διαταραχές σε άτομα με οριακή διαταραχή προσωπικότητας. Κύριο χαρακτηριστικό των ατόμων ήταν η συναισθηματική δυσλειτουργία και τα προβλήματα στη διαχείριση των συναισθημάτων των ατόμων. Τα άτομα με οριακή διαταραχή προσωπικότητας και διατροφικές διαταραχές ήταν αρκετά ευαίσθητα στην απόρριψη και είχαν αρκετούς φόβους απόρριψης λόγω της εμφάνισής τους, με αποτέλεσμα να υιοθετούν διαταραγμένες διατροφικές συμπεριφορές.

                            

Βιβλιογραφία

Cassin, S.E., & von Ranson, K.M. (2005). Personality and eating disorders: A decade in review. Clinical Psychology Review, 25, 895- 916.

DSM- IV. (1996). Διαγνωστικά Κριτήρια. Αθήνα: Ιατρικές Εκδόσεις Λίτσας.

Millon, T., Grossman, S., Millon, C., Meagher, S., & Ramnath, R. (2004). Personality Disorders in Modern Life (2^nd edit.). New Jersey: John Wiley & Sons.

Selby, E.A., Ward, A.C., & Joiner, T.E. (2010). Dysregulated eating behaviors in borderline personality disorder: Are rejection sensitivity and emotion dysregulation linking mechanisms? International Journal of Eating Disorders, 43 (7), 667- 670.

Serpell, L., & Troop, N. (2003). Psychological factors. In J. Treasure, U. Schmidt & E. Van Furth (Eds), The Handbook of Eating Disorders (p.p. 151- 167). England: John Wiley & Sons.