Συμβίωση: εξέλιξη ή φθορά μιας σχέσης;

Ένα απαραίτητο βήμα πριν το γάμο, μια διαμάχη που οδηγεί στη σύγκρουση ή μια εξέλιξη της σχέσης;

Συμβίωση είναι η συγκατοίκηση ατόμων με ερωτική/ συντροφική σχέση χωρίς να έχουν παντρευτεί. 

Ποιοι είναι οι λόγοι που οδηγούν σε μια συμβίωση; Είναι ένας τρόπος το ζευγάρι να έρθει πιο κοντά, να δεθεί περισσότερο και να αυξηθούν τα επίπεδα συντροφικότητας της σχέσης, να μοιραστούν περισσότερες σεξουαλικές και συναισθηματικές εμπειρίες, να περνά περισσότερο χρόνο μαζί, γνωρίζοντας ο ένας τη νοοτροπία, τις ιδιοτροπίες και τις συνήθειες του άλλου. Ακόμη, η συμβίωση έχει οικονομικά πλεονεκτήματα και δίνει μια ευκαιρία στα άτομα να κάνουν υποχωρήσεις και να βρουν τρόπους για επίλυση των συγκρούσεων. Η συμβίωση είναι ένας τρόπος ελέγχου του πόσο ταιριάζουμε με τον άλλο, καθώς γνωρίζουμε καλύτερα τις συνήθειες και το χαρακτήρα του και βλέπουμε πως λειτουργεί μέσα στην καθημερινότητα. Μπορεί να είναι ένα στάδιο πριν το γάμο, ώστε να δουν τα άτομα κατά πόσο η σχέση τους μπορεί να εξελιχθεί και να προχωρήσουν στο γάμο. 

Υπάρχουν κι αυτοί που υποστηρίζουν ότι η συμβίωση δεν προσφέρει κάτι παραπάνω στη σχέση, καθώς η εμπιστοσύνη στη σχέση είτε υπάρχει είτε όχι. Επίσης, θεωρούν ότι τα άτομα με υψηλό αυτοεκτίμηση δεν έχουν ανάγκη από τη συμβίωση ώστε να μάθουν καλύτερα τον άλλο, καθώς ξέρουν από την αρχή αν θέλουν ή όχι να προχωρήσουν σε γάμο μαζί του. Επιπλέον, υποστηρίζουν ότι τα ζευγάρια που ζουν μαζί έχουν χαμηλότερα επίπεδα ικανοποίησης πριν το γάμο και λιγότερο ανεπτυγμένες δεξιότητες επικοινωνίας για τη συζήτηση των προβλημάτων. Η συμβίωση αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης κατάχρησης ουσιών και τον κίνδυνο για τη σωματική και ψυχική υγεία καθώς και για τη συναισθηματική κακοποίηση, ενώ τα άτομα που συμβιώνουν είναι πιθανό να διαμορφώσουν μια αρνητικά στάση απέναντι στο γάμο. Ακόμη, μια συμβίωση που δεν θα εξελιχθεί καλά και το ζευγάρι θα φτάσει στο χωρισμό δημιουργεί διάφορα νομικά και πρακτικά ζητήματα που χρειάζονται επίλυση, όπως διαχωρισμός των κοινών περιουσιακών στοιχείων και όλων των άλλων αντικειμένων που απέκτησαν από κοινού. 

Η συμβίωση αποτελεί μια κατάσταση που έχει θετικά και αρνητικά για τη σχέση κι εξαρτάται από τον τρόπο που ο καθένας ξεχωριστά αλλά και το κάθε ζευγάρι την προσεγγίζει και την αντιμετωπίζει. Συμβιώνω με τον άλλο σημαίνει πως επιλέγω να ζήσω μαζί του, να μοιραστούμε τη ζωή μας, το χρόνο μας και το χώρο μας. Δεν είναι μια εύκολη υπόθεση γιατί εξαρτάται από το πόσο έχω μάθει να μοιράζομαι, πόσο έχω μάθει να υποχωρώ, πόσο έχω μάθει να παίρνω αλλά και να παραχωρώ στον άλλο ορισμένες ευθύνες και υποχρεώσεις, πόσο έχω ξεπεράσει κάποιες προσωπικές μου ανασφάλειες και προηγούμενα τραύματα, πόσο έτοιμος νιώθω για να κάνω αυτό το βήμα, πόση ασφάλεια νιώθω στη συγκεκριμένη σχέση. Η συμβίωση προϋποθέτει ότι το άτομο θα θυσιάσει τον προσωπικό του χώρο και την αυτονομία του.

Ο τρόπος που άνδρες και γυναίκες βλέπουν τη συμβίωση διαφοροποιείται. Συγκεκριμένα, σε μια έρευνα βρέθηκε ότι τα θέματα που προβληματίζουν τους άνδρες όταν σκέφτονται τη συμβίωση είναι ο προσωπικός χώρος και η αυτονομία, οι κοινωνικές δραστηριότητες και η επιλογή φίλων και η σεξουαλική ελευθερία. Οι άνδρες περιέγραφαν τη συμβίωση ως ένα συμβιβασμό και δεν συνέδεαν άμεσα τη συμβίωση με το γάμο, ενώ οι γυναίκες το έβλεπαν περισσότερο ως μια εξέλιξη της σχέσης και συνέδεαν τη συμβίωση άμεσα με το γάμο. Για τους άνδρες το κύριο μειονέκτημα της συμβίωσης είναι η απώλεια της ελευθερίας τους, ενώ για τις γυναίκες το κύριο μειονέκτημα είναι ότι η συμβίωση είναι λιγότερο δεσμευτική και νόμιμη σε σύγκριση με το γάμο. Οι περισσότερες γυναίκες της έρευνας δεν ενδιαφέρονταν να παραμείνουν σε μια σχέση που θα υπήρχε μόνο η συμβίωση και δεν υπήρχε η πιθανότητα γάμου, ενώ είχαν ανησυχίες μήπως η συμβίωση καθυστερήσει το γάμο ή διαλύσει τη σχέση. Αντίθετα, οι περισσότεροι άνδρες θεωρούσαν ότι η συμβίωση είναι απώλεια της σεξουαλικής τους ελευθερίας και μειώνει τις ευκαιρίες για σεξουαλικές σχέσεις με άλλες γυναίκες (Huang et al., 2011).

Μια σχέση με ή χωρίς συμβίωση θα εξελιχθεί ανάλογα με τα υγιή στοιχεία που διαθέτει και προέρχονται και από τα δύο μέλη της σχέσης αυτής. Επομένως, βασικός μας στόχος θα πρέπει να είναι να βρισκόμαστε μέσα σε μια μόνιμη και υγιή σχέση, που διαρκώς εξελίσσεται και καταβάλλεται συνεχώς προσπάθεια και από τις δύο πλευρές, χωρίς όμως να αποτελεί πίεση, καταναγκασμό ή υποχρέωση για κανέναν από τους δύο. Θέλω να προσπαθήσω για αυτή τη σχέση, θέλω να την εξελίξω κι αυτό θα το κάνω μαζί με τον άλλο, θέλω να προχωρήσουμε είτε συμβιώνοντας, είτε προχωρώντας στο γάμο. Στο ερώτημα αν η συμβίωση είναι ένα στάδιο πριν το γάμο ή απλά μια εξέλιξη της σχέσης, αυτό εξαρτάται από τις απόψεις και τη στάση ζωής του καθενός. Ωστόσο, μια σχέση με ή χωρίς συμβίωση θα εξελιχθεί ανάλογα με την ποιότητα αυτής της σχέσης και τις κοινές προσδοκίες των δύο μελών της, την αλληλοκατανόηση, το σεβασμό, την αγάπη, το δέσιμο και τη διάθεση και των δύο για εξέλιξη… τους κοινούς στόχους και τα κοινά θέλω για την πορεία αυτής της σχέσης.

Huang, P.M., et al. (2011). He says, she says: Gender and cohabitation. Journal of Family Issues, 32 (7), 876- 905.