Παρακολουθώντας θέατρο: «Τρομεροί γονείς»

Ένα θεατρικό έργο του Jean Cocteau, που απεικονίζει τις οικογενειακές σχέσεις, όπου η αγάπη είναι αναμεμειγμένη με τον εγωισμό και οδηγεί σε αλλοίωση. Ο Cocteau παρουσιάζει μια υπερευαίσθητη μητέρα, η οποία είναι φιλάσθενη και έχει εξαρτητική σχέση με τον γιο της. Είναι προσκολλημένη σε αυτή τη σχέση και είναι το βασικό πρόσωπο με το οποίο ασχολείται. Βρίσκεται μέσα σε έναν γάμο, όπου υπάρχει απόσταση με τον σύζυγό της, αλλά και πολλά μυστικά που δυσχεραίνουν τις σχέσεις και την αλληλεπίδραση μεταξύ όλων των μελών της οικογένειας που συνυπάρχουν στο ίδιο σπίτι: οι δύο γονείς, ο γιος και η θεία, που είναι αδερφή της μητέρας. 

 

Οι γονείς είναι υπερπροστατευτικοί με τον 22χρονο γιο τους και όταν μαθαίνουν ότι αυτός έχει μια σχέση με μια 25χρονη αρχίζουν οι έντονες αντιδράσεις από την πλευρά της μητέρας, η οποία έχει έντονα υστερικά και ιστριονικά χαρακτηριστικά και χρησιμοποιεί την υγεία της για να βρίσκεται στο επίκεντρο της προσοχής. Με τον γιο της έχει διατηρήσει μια Οιδιπόδεια σχέση, από την οποία αναζητά τρυφερότητα, αποδοχή και αγάπη, δημιουργώντας μια «ερωτική» ατμόσφαιρα. Θέλει να καταστρέψει τη σχέση του γιου της, γιατί δεν επιθυμεί καμία γυναίκα να τον έχει. Προτιμά να τον βλέπει σαν νεκρό- ζωντανό λόγω της στεναχώριας που χάλασε η σχέση του με την κοπέλα του παρά να τον αφήσει να γυρίσει πίσω σε αυτή.

Το έργο μέσα από την περιγραφή των οικογενειακών σχέσεων παρουσιάζει το πόσο καταστροφική μπορεί να είναι η συμπεριφορά των γονέων και πώς οι αποτυχίες των γονέων και τα δικά τους λάθη μπορούν να καταστρέψουν τη ζωή των παιδιών τους. Μέσα σε αυτή την οικογένεια, υπάρχουν πολλά μυστικά, πολλές κρυφές συζητήσεις και πολλές συμμαχίες, που πάντα ο άμεσα ενδιαφερόμενος μένει απέξω. Τελικά, όλα κάποια στιγμή έρχονται στην επιφάνεια, αλλά υπάρχουν και μυστικά που κάποιοι μέσα στην οικογένεια κάνουν τα πάντα να μην αποκαλυφθούν.

Τι ρόλο μπορεί να παίξει μια οικογένεια στην ανατροφή και γενικότερα στη ζωή του παιδιού; Πόσα μυστικά μπορεί να κρύβονται σε μια οικογένεια; Πόσο μπορεί τα λάθη και τα απωθημένα των γονέων να επηρεάσουν την επόμενη γενιά; Πόση ζήλεια και πόσος ανταγωνισμός υπάρχει ανάμεσα στα αδέρφια; Πόσο αθώες είναι οι οικογενειακές σχέσεις; Μέχρι που μπορεί να φτάσει η αγάπη της μητέρας για τον γιο της; Ποιος είναι τελικά πιο χειριστικός από τους άλλους; Ποια είναι η δυναμική αλληλεπίδραση αυτών των μελών;

Μια ναυαγισμένη οικογένεια, με συμβιωτικές σχέσεις και πολλά οικογενειακά μυστικά που επηρεάζουν τις συμμαχίες και δημιουργούν μια δυναμική, όπου ο καθένας προσπαθεί να ελέγξει και να χειραγωγήσει τους άλλους. Ίσως η βάση είναι η σχέση ανάμεσα στις δύο αδερφές… που οι επιλογές τους έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση αυτής της οικογένειας.

 

Cocteau, Jean. ‘Les Parents Terribles’. 1938.

 

Κουραβάνας Νικόλαος & Παπαδοπούλου Ελένη, Ψυχολόγοι, MSc.

Παρακολουθώντας θέατρο: «Τα τελευταία φεγγάρια»

Ένα θεατρικό έργο του Furio Bordon, που σκιαγραφεί τις δυσκολίες που βιώνει ένα άτομο στην τρίτη ηλικία, όταν χρειάζεται να απομακρυνθεί από το σπίτι του γιου του. Πρόκειται για ένα ογδοντάχρονο καθηγητή, που είναι πατέρας και παππούς και έχει πεθάνει η σύζυγός του. Ο ίδιος συνομιλεί με το φάντασμα της γυναίκας του και μέσα από τον διάλογο προσπαθεί να επεξεργαστεί και να αποδεχθεί τη νέα κατάσταση που επικρατεί στη ζωή του, καθώς θα πρέπει να μετακομίσει σε έναν οίκο ευγηρίας. Τον διάλογο αυτό διακόπτει ο γιος του, ο οποίος τον βοηθάει ώστε να μαζέψει τα αντικείμενα που θα πάρει μαζί του: μια βαλίτσα με τα βασικά του αντικείμενα και ένα άλμπουμ με φωτογραφίες, γεμάτο αναμνήσεις. 

 

Ο ηλικιωμένος περιγράφει τα συναισθήματα και τις σκέψεις του, σε αυτή τη φάση της ζωής, όπου νιώθει ότι πλέον αποτελεί βάρος και βιώνει την απόρριψη από την οικογένειά του. Θα πρέπει να μεταφερθεί στον οίκο ευγηρίας γιατί πλέον δεν χωράει στο σπίτι. Ένα έργο γεμάτο συναισθήματα και προβληματισμούς… πώς νιώθει από την απόφαση του παιδιού του; Πώς βιώνει αυτή την απόρριψη; Πόσο μόνος νιώθει; Πόσο διαφορετικά είχε ζήσει μέχρι τώρα; Πώς αντιμετωπίζει το πόσο αδύναμος είναι πλέον;

Πλέον δεν μπορεί να μοιραστεί με κανέναν όσα νιώθει… Ποιος θα μπορούσε να τον καταλάβει; Αναπολεί αναμνήσεις, όσα έγιναν, λόγια που ειπώθηκαν ή έπρεπε να ειπωθούν…  Αξιολόγηση ολόκληρης της ζωής του ακούγοντας τον Bach, που είναι ο αγαπημένος του συνθέτης.

Όταν ήταν μικρός είχε επισκεφθεί τον παππού του σε έναν οίκο ευγηρίας που τον είχε πάει ο πατέρας του. Στη συνέχεια περιγράφει όλη του τη ζωή, τον γάμο με τη σύζυγό του, την απόκτηση του γιου του, τις σπουδές και την καριέρα του, τη σχέση με τους άλλους γύρω του. Μετά τον θάνατο της συζύγου του, ο ίδιος κλείστηκε στον εαυτό του και απέφυγε επαφές με φίλους και γενικά κάθε μορφή κοινωνικής ζωής.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον στο έργο έχει η έννοια του θανάτου. Ένα άτομο που βρίσκεται στο τελευταίο στάδιο της ζωής του και φοβάται πολύ τον θάνατο. Βιώνει τον φόβο του θανάτου λόγω της εγκατάλειψης που έχει βιώσει εξαιτίας της συναισθηματικά απούσας μητέρας και του πραγματικά απόντος πατέρα. Η εγκατάλειψη είναι ένα από τα τραύματα του παρελθόντος που τον ακολουθούν σε όλη του τη ζωή και ακόμη και σε αυτό το τελευταίο  στάδιο της ζωής του καλείται να αντιμετωπίσει μια ακόμη εγκατάλειψη, που φαίνεται σαν μια απόρριψη από σημαντικά για αυτόν πρόσωπα.

Το κεντρικό πρόσωπο στο έργο είναι ο ηλικιωμένος άνθρωπος και τα συναισθήματα που βιώνει κατά την απομάκρυνσή του από το σπίτι του γιου του. Όμως, το ενδιαφέρον θα πρέπει να επικεντρωθεί και στον γιο, ο οποίος αναγκάζεται να πάρει αυτή την απόφαση: ο ίδιος πώς μεγάλωσε, πόσο κοντά ένιωθε τους γονείς του και τι ρόλο έπαιξε η δική τους σχέση…

 

Πηγή:

Bordon Furio. 2011. Τα τελευταία φεγγάρια. Εκδόσεις Αιώρα.

 

Κουραβάνας Νικόλαος & Παπαδοπούλου Ελένη, Ψυχολόγοι, MSc.

Παρακολουθώντας θέατρο: «Ο γυάλινος κόσμος»

Ένα έργο του Τενεσί Ουίλιαμς, που επικεντρώνεται στην οικογένεια και κυρίως στην ψυχοπαθολογία που μπορεί να υπάρχει και να διατηρείται μέσα στην οικογένεια, οδηγώντας όλα τα μέλη σε ακραίες καταστάσεις, ενώ δεν μπορούν να ξεφύγουν και να λυτρωθούν από τα πρέπει των άλλων γύρω τους. 

 

«Η μητέρ Αμάντα, με τη δήθεν τελειομανία και τη φλυαρία της, ταιριάζει αρκετά με τη μητέρα του συγγραφέα, Εντουίνα. Η κόρη Λώρα, εκ γενετής χωλή, ενδοστρεφής και μόνιμα θλιμμένη, είναι αντίγραφο της αδελφής του Ουίλιαμς, Ρόουζ, η οποία παρουσίασε από νωρίς σχιζοφρένεια και αργότερα υπεβλήθη σε μετωπιαία λοβοτομή. Ο γιος Τομ, υπάλληλος σε αποθήκη υποδημάτων, με κρυφή νυχτερινή ζωή και αδιαφορία για την οικογένειά του, είναι αναμφισβήτητα ο ίδιος ο συγγραφέας την εποχή που η οικογένεια έζησε στο Σαιντ Λούις και ο νεαρός Ουίλιαμς εργάστηκε ως υπάλληλος σε αποθήκη υποδημάτων, παράλληλα ανακαλύπτοντας τις ομοφυλοφιλικές προτιμήσεις του. Τέλος, ο επισκέπτης Τζιμ Ο’ Κόννορ είναι πρόσωπο υπαρκτό και υπήρξε φίλος του νεαρού Τενεσί» (από το οπισθόφυλλο).

Ο Ουίλιαμς περιγράφει μέσα από αυτό το έργο την προβληματική του οικογένεια, ο πατέρας του ήταν απών, η μητέρα του νευρική, πιεστική και αποκομμένη από την πραγματικότητα και η αδερφή του με πολλά ψυχολογικά προβλήματα, που την οδήγησαν στη λοβοτομή, με αποτέλεσμα να είναι ένας άβουλος ενήλικας με παιδικό μυαλό σε όλη της τη ζωή.

«Το έργο είναι αναπόληση. Και αφού είναι αναπόληση, φωτίζεται θαμπά, εμπεριέχει συναισθηματισμούς, και δεν είναι ρεαλιστικό. Στην αναπόληση κάθε τι ανάγεται σε μουσική» (σελ. 13).

Ο επισκέπτης είναι το πιο ρεαλιστικό πρόσωπο του έργου, καθώς προέρχεται από τον κόσμο της πραγματικότητας, από το οποίο έχουν απομακρυνθεί όλοι οι υπόλοιποι, που ζουν μέσα στην «πραγματικότητα» αυτού του σπιτιού, μέσα στον γυάλινο κόσμο.

«Είναι αυτό το κάτι που αργεί να έρθει και πάντα το περιμένουμε γιατί για αυτό ζούμε».

Ένα έργο στο οποίο ο ένας καταπιέζει τον άλλο, ο καθένας ζει με όνειρα για το μέλλον ή με τα περασμένα μεγαλεία που είχε. Μια μητέρα η οποία προσπαθεί να ζήσουν τα παιδιά της όσα η ίδια δεν κατάφερε αλλά και να ζήσει μέσα από τα παιδιά της. Μια μητέρα με έντονα ναρκισσιστικά στοιχεία, που αναπολεί την επιτυχία που είχε στους υποψήφιους γαμπρούς. Μια μητέρα που για να μην δει τα προβλήματα της κόρης της προσπαθεί να την παντρέψει.

Ο επισκέπτης έρχεται στο σπίτι φέρνοντας την ελπίδα… Η μητέρα χαίρεται και ξαναζεί τη δική της νιότη, η κόρη αγχώνεται και προσπαθεί να κρυφτεί… Όταν έρχεται σε επαφή με τον επισκέπτη καταλαβαίνει ότι ήταν ο κρυφός έρωτάς της από το σχολείο… διστακτικά αρχίζει να συναναστρέφεται μαζί του και αυτός προσπαθεί να της δώσει αυτοπεποίθηση για να ξεπεράσει την ντροπή που ένιωθε και την κατωτερότητα που βίωνε λόγω της αναπηρίας της. Η Λώρα αρχίζει να νιώθει χαρούμενη και να πιστεύει πως τα πράγματα μπορούν να αλλάξουν στη ζωή της… όμως, αυτό διαρκεί πολύ λίγο, καθώς όλα χάνονται όταν ο επισκέπτης φεύγει γρήγορα για να προλάβει να πάει στην αρραβωνιαστικιά του.

Πρόσωπα παγιδευμένα μέσα σε ανεκπλήρωτα όνειρα και σε προσωπικούς εφιάλτες. Πρόσωπα που εξαρτώνται το ένα από το άλλο και δεν μπορούν να ζήσουν τα δικά τους όνειρα ο καθένας και να βάλει τους δικούς του στόχους. Ο αδερφός δέχεται πιέσεις από τη μητέρα να αφήσει τα όνειρά του και να μείνει εκεί να τις φροντίσει, ενώ ο ίδιος επιθυμεί να μιμηθεί τον πατέρα που τους παράτησε και έφυγε. Προς το παρόν, ο Τομ ξεφεύγει μόνο κάθε βράδυ στα ξενύχτια και στο αλκοόλ για να μπορέσει να αντέξει την κυριαρχική και καταπιεστική μητέρα του. Η Λώρα λέει ψέματα για να αποφύγει τις φωνές και τους καβγάδες με τη μητέρα της, καθώς δεν παρακολουθούσε τα μαθήματα στενογραφίας. Η Λώρα δεν μπορεί να συνυπάρξει με τους άλλους ανθρώπους γύρω της, παρά μόνο με τα μικρά γυάλινα ζωάκια…

Στο έργο κυριαρχούν τα έντονα συναισθήματα των τριών πρωταγωνιστών και κυρίως η ματαίωση και η απελπισία…  που συνδέεται άμεσα με τις κατεστραμμένες και ανούσιες ζωές τους. Ένα έργο που αναδεικνύει έναν προβληματισμό σχετικά με την αλληλεπίδραση των μελών μιας οικογένειας με ένα μέλος με αναπηρία. Πώς συμπεριφέρονται τα υπόλοιπα μέλη; Πόσο έχουν αποδεχτεί την αναπηρία; Πόσο ελεύθερος είναι ο καθένας να ακολουθήσει τις δικές του επιλογές;   

 

Τεννεσσή Ουίλλαιμς. Ο γυάλινος κόσμος. Μτφρ. Ε. Μπελιές. Εκδόσεις Ηριδανός, 2014.

 

Κουραβάνας Νικόλαος & Παπαδοπούλου Ελένη, Ψυχολόγοι, MSc.

Θέατρο: παρακολουθώντας «Η Κυρία Κλάιν»

Το έργο αυτό γράφτηκε από τον Νίκολας Ράιτ το 1988 και ανέβηκε για πρώτη φορά στο Εθνικό Θέατρο της Αγγλίας. Μέσα από τη βιογραφία της κυρίας Κλάιν, γνωστή ψυχαναλύτρια, ο Ράιτ σκιαγραφεί την επαγγελματική και προσωπική της ζωή. Μια παράσταση όπου περιγράφονται με έντονες σκηνές και εκφράζονται με έντονα συναισθήματα οι κακές- ανταγωνιστικές- καταστροφικές σχέσεις μητέρας- παιδιού. Πώς γίνεται μια επιστήμονας που ασχολείται με τα τραύματα και τα προβλήματα των άλλων και κυρίως με την ψυχολογία του παιδιού να τα πάει τόσο άσχημα με τα δικά της τα παιδιά, τα οποία έκανε η ίδια ψυχανάλυση για χρόνια.

 

Η υπόθεση του έργου είναι η εξής:

Το έργο διαδραματίζεται στο Λονδίνο το 1934. Τρεις γυναίκες, η μάνα, η κυρία Κλάιν, η γνωστή ψυχαναλύτρια, η κόρη της και η γραμματέας της, και οι δύο ψυχαναλύτριες αλληλεπιδρούν. Στο επίκεντρο βρίσκεται ο ξαφνικός θάνατος του γιου και αδελφού, που δημιουργεί συγκρούσεις και εντάσεις και φέρνει στην επιφάνεια ανεπίλυτα συναισθήματα, ανταγωνισμούς και προβλήματα. Στο έργο παρουσιάζονται οι σχέσεις ανάμεσα στη μάνα και την κόρη, καθώς και ανάμεσα στη μάνα και τον γιο, αλλά και η συμπεριφορά της μάνας προς μια άγνωστη κοπέλα, προς τη φίλη της κόρης της.

Πόσα τραύματα κουβαλάει η κυρία Κλάιν από τη δική της ζωή και δεν μπορεί να τα ξεπεράσει ώστε να μην τα μεταφέρει στα παιδιά της; Πόσο δύσκολο είναι όσα γνωρίζει από την ψυχανάλυση να τα εφαρμόσει στις δικές της σχέσεις;

 

Μια γυναίκα που παρουσιάζεται ως συναισθηματικά απόμακρη και εξουσιαστικά, ως σκληρή και αδιάφορη, ως έμπειρη και πετυχημένη. Συγκρίνεται με την κόρη της, αρνείται το πένθος για τον γιο της και φτάνει στο να απορρίψει και τον ίδιο της τον γιο.

Μέσα σε ένα έντονο σκηνικό αλληλεπιδρούν τρεις γυναίκες, που η κάθε μια από την πλευρά της έχει βιώσει με διαφορετικό τρόπο και σε διαφορετικό βαθμό την αδιαφορία, τις ενοχές, την απουσία αγάπης, την απόρριψη και τη σκληρότητα. Μια ψυχρότητα χαρακτηρίζει τη σχέση ανάμεσα σε αυτές τις τρεις γυναίκες.

Η κυρία Κλάιν «χρησιμοποίησε» τα παιδιά της για ανάλυση, παρουσιάζοντάς τα ως τις πρώτες μελέτες περίπτωσης που διεξήγαγε. Ανέλυσε τις επιθυμίες και τις σκέψεις τους προσπαθώντας να καταλάβει τον ψυχισμό των παιδιών, ξεχνώντας ίσως τις ανάγκες των δικών της παιδιών. Ήταν εκεί ως μια επαγγελματίας ψυχαναλύτρια με ψυχρή φωνή και όχι ως μια ζεστή και στοργική μητέρα. Τα παιδιά είχαν ανάγκη από μια θερμή γονεϊκή σχέση και όχι από μια θεραπευτική σχέση. Και η σχέση αυτή δεν αποκαταστάθηκε ποτέ… Αντιθέτως, γινόταν όλο και πιο συγκρουσιακή και έντονη, ανταγωνιστική και σκληρή, απορριπτική και τραυματική…

 

«Το μεσαίο συρτάρι περιέχει τις δοσοληψίες μου με τον έξω κόσμο. Είναι το συρτάρι του Εγώ μου. Το πάνω συρτάρι είναι το συρτάρι του Υπερεγώ μου, λογαριασμοί, χαρτιά της εφορείας, όλες αυτές οι ανελέητες προσταγές που προέρχονται από πάνω ψηλά. Το κάτω- κάτω συρτάρι είναι σκοτεινό και γεμάτο απειλές»- «Το ασυνείδητό σου! Κι έβαλες το γράμμα μου εκεί;!» (σελ. 98).

 

Πηγή:

Νίκολας Ράιτ. (2002). Η κυρία Κλάιν. Θέατρο Εξαρχείων.

 

Κουραβάνας Νικόλαος- Παπαδοπούλου Ελένη, Ψυχολόγοι, MSc.

Θέατρο: παρακολουθώντας «Αρτώ»

Αρτώ: τρεις παραστάσεις που σε φέρνουν σε επαφή με την ψυχική ασθένεια

Πόσο εύκολο είναι να νιώσεις πως βιώνει την κατάσταση της «τρέλας» ένας ψυχικά ασθενής; Και τι σημαίνει ψυχικά ασθενής; Πώς αντιμετωπίζει η κοινωνία την ψυχική ασθένεια; Και πως αντιμετωπίζονταν η ψυχική ασθένεια κατά τον 20^ο αιώνα; Ηλεκτροσόκ, απομόνωση και εγκλεισμός στα άσυλα, περιθωριοποίηση και απουσία κάθε ανθρώπινης υπόστασης.

Σε τρεις θεατρικές παραστάσεις που σκηνοθετούνται από την Ιόλη Ανδρεάδη και τα κείμενα έχουν γραφτεί από την Ιόλη Ανδρεάδη και τον Άρη Ασπρούλη, παρουσιάζεται η ζωή και το έργο του Αρτώ.

 

«Νομίζω για όλα φταίει η γιαγιά μου η Σμυρνιά που με φώναζε Νανάκι αντί για Αντωνάκη…

Κάπου εκεί κλείδωσαν όλες οι εκδοχές λατρείας που θα άντεχε η καρδιά μου. Όλα ή τίποτα, Αντωνάκη. Όλα ή τίποτα, Νανάκι» (σελ. 16-17), αναφέρεται στο έργο το «Κόκκαλο».

Ο Αρτώ είχε μηνιγγίτιδα στα 4 έτη και κινδύνεψε να πεθάνει… από τότε πονά… Εκτός όμως από τον σωματικό πόνο τον βασάνιζε και ο ψυχικός πόνος, καθώς τα πάθη, η αρρώστια και οι απογοητεύσεις που είχε περάσει τον ταλαιπωρούσαν. 

 

Αρτώ/ Βαν Γκογκ

«Μη με ρωτάτε τι είναι ένας αυθεντικός τρελός. Μη με ρωτάτε για τον άνθρωπο που προτίμησε να θεωρείται τρελός από την κοινωνία, για να μη χάσει την πίστη του στην ανθρώπινη αξιοπρέπεια. Μη με κοιτάτε σαν να μην το ξέρετε: μέσα στα άσυλά της, η κοινωνία στραγγαλίζει όλους όσους θέλει να ξεφορτωθεί επειδή αρνήθηκαν να γίνουν συνένοχοι σε μια σειρά από ατιμίες. Ο εγκλεισμός δεν είναι το μοναδικό της όπλο. Η κοινωνία έχει κι άλλους τρόπους να υποτάσσει τα μυαλά που επιθυμεί… η εκπαίδευση… η κοινή γνώμη… το κοινό γούστο. Το κοινό γούστο που φθονεί και αποκλείει τον ξεχωριστό, τον λαμπερό, τον σπάνιο, τον μεγάλο –εκείνον που φέρει μια υγεία τέτοια, την οποία η κοινωνία δεν μπορεί να αντέξει» (σελ. 18-19).

«Ο Βαν Γκογκ δεν αυτοκτόνησε. Κανείς δεν αυτοκτονεί μόνος του. Ο Βαν Γκογκ αυτοκτονήθηκε. Από την κοινωνία» (σελ. 19).

Μέσα από μια φανταστική διάλεξη που στηρίχθηκε στο τελευταίο δοκίμιο του Αρτώ «Βαν Γκογκ, ο αυτόχειρας της κοινωνίας», παρουσιάζεται η πρώτη παράσταση, η οποία στηλιτεύει τα κακώς κείμενα της κοινωνίας, παρουσιάζει την ψυχική ασθένεια και τον ρόλο των ασύλων. Ο Αρτώ μέσα από μια ταύτιση με τον Βαν Γκογκ μιλάει για τον εαυτό του, για όλα όσα έχει βιώσει, για τον πόνο που προκαλεί η ψυχική ασθένεια και για την αντιμετώπιση από την κοινωνία. Επίσης, ασκεί κριτική στον ρόλο της ψυχιατρικής, λέγοντας «η κοινωνία που νοσεί δεν επιθυμεί να γιατρευτεί. Και επειδή δεν επιθυμεί να γιατρευτεί. Η ψυχιατρική είναι η πλέον σύγχρονη, η πλέον αποτελεσματική επινόηση που κατασκεύασε η νοσηρή κοινωνία για να ανταπεξέλθει στην καθολική αμφισβήτηση που της ασκούν κάποια συγκεκριμένα, ανώτερα και φωτεινά μυαλά» (σελ. 17-18).

 

Οικογένεια Τσέντσι

Ένα θεατρικό έργο εμπνευσμένο από τους Τσέντσι του Αρτώ και το χρονικό του Σταντάλ.  Το έργο αποτυπώνει με αρκετή σκληρότητα την ωμή πραγματικότητα των οικογενειών: εξουσία, υποταγή και επίδειξη της δύναμης.

Στέρηση αγάπης, περιφρόνηση… συμπλέγματα κατωτερότητας, θυμός: αυτά μπορεί να κληρονομήσει κάποιος από την οικογένειά του. Τη σκληρότητα μπορούμε να τη συναντήσουμε μέσα στην ίδια την οικογένειά μας. Και ίσως είναι μη αναμενόμενο και φαίνεται στα μάτια μας πολύ σκληρό και απάνθρωπο, αλλά οι μεγαλύτερες καταστροφές συμβαίνουν μέσα στην ίδια μιας την οικογένεια, την άσκηση εξουσίας και τη συμμόρφωση τη μαθαίνουμε στην οικογένειά μας και τα μεγαλύτερα εμπόδια για να προχωρήσουμε τα συναντάμε στην οικογένειά μας, είτε με τη μορφή της υπερπροστασίας, είτε με τη μορφή της κακοποίησης και της παραμέλησης, της αδιαφορίας και της απόρριψης.

«Μικρός, άχρηστος και χωρίς μέλλον. Πόσοι να σ’ αγαπήσουν; Έτσι φαίνομαι στα μάτια της μητέρας μου. Πολύ περισσότερο σε εκείνα της αδερφής μου, ποτ στριφογυρίζει πάντα στο πλάι της» (σελ. 35).

 

Το κόκκαλο

«Για να υπάρξεις χρειάζεται απλώς να αφεθείς. Αλλά για να ζήσεις πρέπει να είσαι κάποιος. Πρέπει να έχεις ένα κόκκαλο. Και να μη φοβάσαι να το δείξεις –ακόμα κι αν χρειαστεί να χάσεις τη σάρκα σου για αυτό».

«… θέλουν τον Αρτώ χωρίς ‘πολύ’ Αρτώ. Θέλουν την ιδέα που έχουν για μένα, αλλά όχι εμένα» (σελ. 16).

Στο τρίτο αυτό έργο, ένας μονόλογος σε συνοδεία με μουσική με την παρουσία μουσικού performer, όπου περιγράφονται «η υπέρβαση της δυσκολίας και οι περιορισμοί που θέτει η κοινωνία και το ανθρώπινο σώμα, απέναντι στη θεραπεία της ψυχής». Μια προσπάθεια να δούμε τα βαθύτερα μέρη του μυαλού του Αρτώ, τις σκέψεις και τους πόνους που βίωνε, αλλά ταυτόχρονα και την προσπάθειά του να αλλάξει το θέατρο, οδηγώντας σε ένα θέατρο που θα κινείται έξω από το κατεστημένο. Ο Αρτώ έμεινε γνωστός για το Θέατρο της Σκληρότητας σε αυτή τη σύντομη και δύσκολη πορεία που διένυσε στη ζωή. Στον ρόλο του Αντονέν Αρτώ είναι ο Γεράσιμος Γεννατάς και ο μουσικός περφόρμερ είναι ο Γιώργος Παλαμιώτης.

 

Πηγές:

Ιόλη Ανδρεάδη & Άρης Ασπρούλης. 2022. Αρτώ/ Βαν Γκογκ. Εκδόσεις ΚΑΠΑ Εκδοτική.

Ιόλη Ανδρεάδη & Άρης Ασπρούλης. 2022. Κόκκαλο. Εκδόσεις ΚΑΠΑ Εκδοτική.

Ιόλη Ανδρεάδη & Άρης Ασπρούλης. 2022. Οικογένεια Τσέντσι. Εκδόσεις ΚΑΠΑ Εκδοτική.

 

Κουραβάνας Νικόλαος- Παπαδοπούλου Ελένη, Ψυχολόγοι, MSc.