Διαβάζοντας ένα βιβλίο για τη Θεωρία του Δεσμού

«Παίρνετε αυτό που επιθυμείτε από τις πιο κοντινές σας σχέσεις; Ποια συγκεκριμένα βήματα χρειάζεται να ακολουθήσετε για να αναπτύξετε πιο ευτυχισμένους και πιο υγιείς δεσμούς; Αυτά είναι τα κεντρικά ερωτήματα που η Θεωρία του Δεσμού επιδιώκει να απαντήσει και αυτό το αξιόπιστο εγχειρίδιο σας δείχνει πώς να εφαρμόσετε τις αρχές της θεωρίας στη ζωή σας και τις σχέσεις σας.

 

Εφοδιασμένοι με αποτελεσματικά εργαλεία και στρατηγικές, θα ανακαλύψετε το δικό σας προσωπικό στυλ προσκόλλησης και τον ρόλο που αυτό διαδραματίζει στις σχέσεις σας με τον/ τη σύντροφό σας, τους γονείς, τα αδέρφια και τους κοντινούς σας φίλους. Με γνώμονα την αντιμετώπιση προκλήσεων και την εξερεύνηση δυνατοτήτων για πραγματική αλλαγή, το βιβλίο αυτό παρέχει μια λειτουργική προσέγγιση στην οικοδόμηση στενών, υγιών, μακροχρόνιων σχέσεων» (από το οπισθόφυλλο του βιβλίου).

Ένα βιβλίο από το οποίο μπορεί κάποιος να αντλήσει πληροφορίες για τη Θεωρία του Δεσμού, να ανακαλύψει το προσωπικό του στυλ προσκόλλησης και να μάθει τον τρόπο θεραπείας.

«Η σταθερή (διαρκής) ασφάλεια στη σχέση προέρχεται από τη συνεχή δουλειά που κάνετε με σκοπό για να γνωρίσετε καλύτερα τον εαυτό σας και τους ανθρώπους που σας ενδιαφέρουν. Για πολλούς η δουλειά αυτή αποδίδει τα μέγιστα. Αντιλαμβάνεστε το γιατί, διότι έτσι θα αρχίσετε να απολαμβάνετε τις σχέσεις με τους ανθρώπους και να στηρίζεστε σε εκείνους, οπότε πληγωθείτε ή αισθανθείτε μόνοι.

Καθώς μαθαίνετε και αποδέχεστε τα συναισθήματα και τις σκέψεις που ενεργοποιούν τις αποκρίσεις σας, θα νιώσετε πιο άνετοι να τις καθοδηγήσετε και θα μπορείτε να κάνετε προσεκτικές επιλογές βάσει του οράματος που έχετε για τις σχέσεις σας. Όλα αυτά χρειάζονται κάποια εξάσκηση. Λόγω της σκληρής δουλειάς που κάνετε, ελπίζω και πιστεύω πως θα αντιληφθείτε ότι οι νέες και θετικές σχεσιακές εμπειρίες είναι εφικτές.

Η συναισθηματική ασφάλεια και υποστήριξη προάγουν τη σταθερή σχεσιακή ασφάλεια και πλέον είστε ο καλύτερος σύμβουλος του εαυτού σας αναφορικά με το τι θα χρειαστεί για να την αποκτήσετε. Να θυμάστε πώς για να έχετε μια σωστή συμπεριφορά απέναντι στις σχέσεις σας απαιτείται εμπειρία και πειραματισμός. Ενδεχομένως να διαπιστώσετε ότι εκτιμάτε τη βαθιά και οικεία σύνδεση με ένα άτομο. Ή μπορεί να διαπιστώσετε ότι οι τρεις καλύτεροί σας φίλοι ικανοποιούν το όραμά σας για διαρκή ασφάλεια. Οι εγκέφαλοί μας είναι προγραμματισμένοι να κάνουν συνδέσεις, αλλά δεν υπάρχει ένα σαφές πρότυπο λειτουργίας. Σας ενθαρρύνω να βρείτε ότι δουλεύει για εσάς» (σελ. 136).

 

Πηγή:

Annie Chen. 2022. Η Θεωρία του Δεσμού. Βιβλίο ασκήσεων για να προάγετε την κατανόηση, να ενισχύσετε την σταθερότητα και να χτίσετε δυνατές σχέσεις. Εκδόσεις Κάθεξις.

 

Κουραβάνας Νικόλαος & Παπαδοπούλου Ελένη, Ψυχολόγοι, MSc.

Πότε θα μάθουμε να ακούμε;

"Το να ακούμε δεν είναι και τόσο προφανές όσο φαίνεται. Μπαίνουμε τόσο γρήγορα στον πειρασμό να απαντήσουμε, να βρούμε λύσεις, να συμβουλεύσουμε, να ολοκληρώσουμε τη φράση του άλλου, να διακόψουμε, δηλαδή να τον κρίνουμε… Και, επίσης, μπορεί να ακούμε αφηρημένα, να ακούμε τις λέξεις, αλλά όχι τη σημασία τους. Ακούμε πάντα την καρδιά αυτού που μας μιλά;

 

Το να ακούμε ένα παιδί δεν αφορά το να στεκόμαστε μπροστά του, λέγοντάς του: ‘Σε ακούω’. Το παιδί μιλά περισσότερο όταν είναι στραμμένο προς την ίδια πλευρά με εμάς, μέσα στο αυτοκίνητο, κάνοντας κάτι άλλο… Ξεφλουδίζοντας τον αρακά, καθαρίζοντας τα λαχανικά, μαγειρεύοντας… πλένοντας ή μαζεύοντας τα πιάτα, αυτές είναι κάποιες πιθανές ευκαιρίες. Αν έχει ανάγκη να μιλήσει, θα ‘τσιμπήσει’.

Το να κάνετε κάτι μαζί μπορεί, επίσης, να είναι ένας τρόπος να ακούσετε πίσω από τις λέξεις… να ακούσετε τη ζωή που υπάρχει μέσα του.

Μπαίνουμε στον πειρασμό να συντομεύουμε τη συζήτηση με τον ένα ή τον άλλο τρόπο ή να αναλαμβάνουμε τον έλεγχο όταν φοβόμαστε μήπως αναδυθούν συγκεκριμένα συναισθήματα".

 

Η γλώσσα της τρυφερότητας

«Υπάρχουν γονείς που λένε το σ’ αγαπώ τέσσερις φορές την ημέρα, και άλλοι που δεν το λένε καθόλου. Αυτοί που δεν καταφέρουν να πουν όχι στο παιδί τους και πιστεύουν ότι έτσι του λένε ότι το αγαπούν. Υπάρχουν εκείνοι που ισχυρίζονται ότι προτιμούν τις πράξεις από τα λόγια, εκείνοι που τα αντικαθιστούν με δώρα…

Όταν δεν τα έχουμε ακούσει στην παιδική μας ηλικία, δεν είναι πάντα εύκολο να προφέρουμε αυτά τα λόγια αγάπης. Συμβαίνει, επίσης, να τα λέμε πολύ συχνά ή με άσχημο τρόπο… Κάποιες φορές, αισθανόμαστε υποχρεωμένοι να προσθέσουμε κάτι ακόμη. Αυτές οι λέξεις μπορεί να αντικαθιστούν άλλες που δεν ξέρουμε πώς να τις προφέρουμε.

Όταν το ‘σ’ αγαπώ’ σημαίνει ‘σου λέω ότι σ’ αγαπώ για να βεβαιωθώ ότι σε έχω πείσει, επειδή εγώ δεν έχω πείσει τον εαυτό μου’, μπορεί να φανεί βαρύ στο παιδί, και θυμίζει κάθε φορά σ’ αυτόν που το προφέρει τις ελλείψεις της δικής του παιδικής ηλικίας. Αυτό πλέον δεν είναι σ’ αγαπώ για την παρούσα σχέση, αλλά ένα σ’ αγαπώ που απευθύνεται στον εαυτό μας» (σελ. 313).

 

Πηγή:

Ιζαμπέλ Φιλιοζά. 2011. Δεν υπάρχουν τέλειοι γονείς. Εκδόσεις Ενάλιος.

 

Κουραβάνας Νικόλαος & Παπαδοπούλου Ελένη, Ψυχολόγοι, MSc.

 

Διαβάζοντας το βιβλίο: Δεν υπάρχουν τέλειοι γονείς

της Ιζαμπέλ Φιλιοζά

 

«Είναι δυνατόν να υπάρχουν γονείς που μόνο οργίζονται με τα παιδιά τους; Μπορεί η υπερβολική αγάπη σε ένα παιδί, να είναι στην ουσία προβολή των ατελειών μας; Μπορεί μια μητέρα να μη νιώθει αγάπη για την κόρη της; Ή ακόμη χειρότερα, να νιώθει μίσος; Μήπως τελικά, μεγαλώνουμε τα παιδιά μας με τον ίδιο ακριβώς τρόπο που οι γονείς μας μεγάλωναν εμάς, έστω κι αν δηλώνουμε ότι διαφωνούμε με τον τρόπο αυτόν; Γιατί δεν μπορούμε να απαλλαγούμε από τα "δεσμά" στα οποία μας έχουν τυλίξει οι γονείς μας; Κακοποιούμε τα παιδιά μας, γιατί κρύβουμε μέσα μας ένα κακοποιημένο παιδί. Θέλουμε ο γυιός μας και η κόρη μας να είναι πάση θυσία άριστοι και πρώτοι στο σχολείο, γιατί σ' αυτόν τον καταναγκασμό μας είχαν καταδικάσει κι εμάς οι δικοί μας γονείς. Είμαστε αυταρχικοί, γιατί κατά βάσιν κρύβουμε έναν πολύ ανασφαλή χαρακτήρα που υπέστη στο παρελθόν αυταρχικές συμπεριφορές από τους γονείς του...» (Από το οπισθόφυλλο).

«Το να μιλήσει γλυκά στο παιδί της, να κατευθύνει την προσοχή του στο περιβάλλον του, να το κάνει να ενδιαφερθεί για κάτι άλλο θα ήταν πιο αποτελεσματικό, όμως, αυτές οι πρακτικές δεν ανήκαν στον εξοπλισμό της ως μητέρας. Ανάμεσα στις διαθέσιμες επιλογές της υπήρχε μόνο μια δυνατότητα: η καταπίεση. Διότι αυτό έμαθε όταν ήταν μικρή από τους γονείς της.

Αυτή η μαμά, καθώς δεν έχει τα απαραίτητα εφόδια, έχει καταφύγει, μέσω της μίμησης, στην κατάχρηση εξουσίας για να ξαναβρεί το συναίσθημα της δύναμης και να εξισορροπήσει το βαθύ της συναίσθημα ανικανότητας. Μιλάμε για παρόρμηση όταν η βίαιη αντίδραση αποτελεί μεμονωμένο φαινόμενο. Μιλάμε για καταναγκασμό όταν ο γονέας δεν μπορεί να σταματήσει να χτυπά το παιδί του για το τίποτε. Μπροστά στον αυτόματο και, προφανώς, συνηθισμένο χαρακτήρα των χτυπημάτων, μπορούμε να σκεφθούμε ότι στην προκειμένη περίπτωση έχουμε να κάνουμε με καταναγκασμό.

Ο καταναγκασμός να ταπεινώνουμε, να μειώνουμε, να επικρίνουμε, να χτυπάμε αποτελεί μια προβολή επάνω στο παιδί της οργής που έχουμε συγκεντρώσει κατά την παιδική μας ηλικία. Ο αρχικός θυμός μεγεθύνεται από την ένταση, την απογοήτευση, την ταπείνωση όταν δεν μπορέσαμε να τον εκφράσουμε… Μπορεί να μετατραπεί σε οργή και μίσος όταν μας θυμίζει τις σιωπηλές δυνάμεις του παρελθόντος μας. Ο καταναγκασμός της βίας αποτελεί, ταυτοχρόνως, εκδίκηση και προσπάθεια θεραπείας» (σελ. 63).

«Όταν νομίζουμε ότι το παιδί μας είναι πολύ άτακτο, θα μπορούσαμε να αναρωτηθούμε σε σχέση με τον εαυτό μας: ποιος άρχισε; Μήπως εγώ ασυνείδητα, το έκανα να γίνει άτακτο, επειδή το θεωρούσα άτακτο; Μήπως έχουμε  κάποια ασυνείδητη προσδοκία που κατευθύνει τη συμπεριφορά του περισσότερο προς την αταξία;» (σελ. 135).

 

Πηγή:

Ιζαμπέλ Φιλιοζά. 2011. Δεν υπάρχουν τέλειοι γονείς. Εκδόσεις Ενάλιος.

 

Κουραβάνας Νικόλαος & Παπαδοπούλου Ελένη, Ψυχολόγοι, MSc.

 

Ο ρόλος της οικογένειας

Του Άντλερ

 

Ο Άντλερ υποστηρίζει ότι μέσα στην οικογένεια θα πρέπει να υπάρχει μια πραγματική συνεργασία. «Ο πατέρας και η μητέρα θα πρέπει να συνεργάζονται και να συμφωνούν σε κάθε τι που αφορά την εκπαίδευση των παιδιών τους. Έχει πάρα πολύ μεγάλη σημασία, ούτε ο πατέρας ούτε η μητέρα να δείξουν οποιαδήποτε εύνοια ανάμεσα στα παιδιά. Οι κίνδυνοι της εύνοιας είναι πραγματικά πολύ σημαντικοί και δραματικοί. Σχεδόν κάθε αποθάρρυνση στην παιδική ηλικία προέρχεται από το συναίσθημα ότι προτιμούν κάποιον άλλον. Μερικές φορές το συναίσθημα αυτό δεν είναι καθόλου δικαιολογημένο, αλλά εκεί όπου υπάρχει πραγματική ισότητα δεν θα υπάρχει καμιά ευκαιρία για να αναπτυχθεί το συναίσθημα αυτό. Όταν προτιμούνται τα αγόρια από τα κορίτσια, τα συμπλέγματα κατωτερότητας στα κορίτσια είναι σχεδόν αναπόφευκτα. Τα παιδιά είναι πολύ ευαίσθητα και ακόμα και ένα πολύ καλό παιδί μπορεί να πάρει μια ολότελα λαθεμένη κατεύθυνση στη ζωή εξαιτίας της υποψίας του ότι προτιμούν τους άλλους. Μερικές φορές ένα από τα παιδιά αναπτύσσεται πιο γρήγορα, ή με έναν πιο ευχάριστο για τους γονείς τρόπο, και τότε είναι πολύ πιο δύσκολο να μην του δείξουν περισσότερη συμπάθεια. Οι γονείς θα πρέπει να είναι αρκετά έμπειροι και επιδέξιοι για να αποφεύγουν να δείχνουν τέτοιες προτιμήσεις. Αλλιώς το παιδί που αναπτύσσεται καλύτερα θα επισκιάσει και θα αποθαρρύνει όλα τα άλλα παιδιά, θα γίνουν ζηλιάρικα και θα αμφιβάλλουν για τις δικές τους ικανότητες, και η ικανότητά τους για συνεργασία θα εμποδιστεί. Δεν αρκεί να λέμε ότι δεν υπάρχει τέτοια προτίμηση. Οι γονείς θα πρέπει να παρατηρούν εάν υπάρχει έστω και η υποψία μιας τέτοιας προτίμησης για τους άλλους στην ψυχή οποιουδήποτε από τα παιδιά τους» (σελ. 124).

Στο οικογενειακό πλαίσιο, απαιτείται συνεργασία ανάμεσα στα παιδιά και τους γονείς, οι οποίοι δεν θα πρέπει να ξεχωρίζουν κανένα από τα παιδιά τους και ταυτόχρονα συνεργασία ανάμεσα στα παιδιά. «Μόνο αν τα παιδιά αισθάνονται ισότιμα μεταξύ τους, η ανθρωπότητα θα μπορέσει να προετοιμαστεί καλά προς το κοινωνικό συμφέρον. Μόνο εάν τα αγόρια και τα κορίτσια αισθάνονται ισότιμα, οι σχέσεις των δύο φύλων θα πάψουν να προκαλούν τις ίδιες μεγάλες δυσκολίες. Πολλοί άνθρωποι ρωτούν: ‘’Πώς συμβαίνει τα παιδιά της ίδιας οικογένειας να διαφέρουν τόσο πολύ;’’ Μερικοί επιστήμονες προσπάθησαν να εξηγήσουν το φαινόμενο αυτό σαν αποτέλεσμα διαφορετικής κληρονομικότητας. Ας συγκρίνουμε την ανάπτυξη των παιδιών με την ανάπτυξη των μικρών δένδρων. Εάν μια ομάδα δένδρων μεγαλώνουν μαζί, το κάθε ένα από αυτά βρίσκεται σε εντελώς διαφορετική θέση. Εάν ένα από αυτά μεγαλώνει γρηγορότερα επειδή ευνοείται περισσότερο από τον ήλιο και το έδαφος, η ανάπτυξή του επηρεάζει και την ανάπτυξη όλων των άλλων. Τα επισκιάζει, οι ρίζες του απλώνουν μακριά και παίρνουν την τροφή των άλλων. Τα άλλα παραμένουν μικρά και υποανάπτυκτα. Το ίδιο συμβαίνει και σε μια οικογένεια όπου το ένα μέλος υπερέχει πάρα πολύ. Είδαμε ότι ούτε ο πατέρας ούτε η μητέρα θα έπρεπε να παίρνουν κάποια κυριαρχική θέση μέσα στην οικογένεια. Συχνά, εάν ο πατέρας είναι πολύ επιτυχημένος ή πολύ ταλαντούχος, τα παιδιά αισθάνονται ότι ποτέ δεν θα μπορέσουν να φτάσουν τα επιτεύγματά του.

Μεγαλώνουν αποθαρρυμένα: το ενδιαφέρον τους για τη ζωή παρεμποδίζεται, σταματά. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο παιδιά διάσημων ανδρών και γυναικών αποδείχνονται μερικές φορές μια απογοήτευση για τους γονείς τους και την υπόλοιπη κοινωνία. Τα παιδιά αυτά δεν βρήκαν δρόμο ανοιχτό για να ξεπεράσουν τον πατέρα ή τη μητέρα τους. Εάν ένας πατέρας είναι πολύ επιτυχημένος στο επάγγελμά του, δεν πρέπει ποτέ να τονίζει την επιτυχία του μέσα στην οικογένεια, διαφορετικά η ανάπτυξη των παιδιών του θα παρεμποδιστεί» (σελ. 124-125).

Το ίδιο μπορεί να παρατηρηθεί και ανάμεσα στα ίδια τα παιδιά. ένα παιδί που αναπτύσσεται αρκετά καλά, είναι πιο πιθανό να λάβει περισσότερη προσοχή και εύνοια. Πρόκειται για μια ευνοϊκή κατάσταση για το παιδί, ενώ τα άλλα παιδιά νιώθουν τη διαφορά και δυσαρεστούνται. Κανένα άτομο δεν μπορεί να ανέχεται, χωρίς δυσαρέσκεια και ερεθισμό, να βρίσκεται σε ένα σκαλοπάτι πιο χαμηλά από κάποιον άλλο.

 

Πηγή:

 Άλφρεντ Άντλερ. 1980. Τι θα ‘πρεπε να σημαίνει για σένα η ζωή. Εκδόσεις Κέδρος.

Κουραβάνας Νικόλαος & Παπαδοπούλου Ελένη, Ψυχολόγοι, MSc.

Διαβάζοντας το βιβλίο: «Τι θα ‘πρεπε να σημαίνει για σένα η ζωή»

Του Άντλερ

 

«Η Ψυχολογία του Άλφρεντ Άντλερ ποτέ της δεν είχε ξεκόψει από την καθημερινή ζωή. Όπου ο Φρόυντ έβλεπε στο σεξ το ελατήριο της ζωής, και ο Γιουνγκ στα βάθη του ασυνείδητου, ο Άντλερ και η σχολή του της Ατομικής Ψυχολογίας είχαν συνεχώς υπόψη τους το κανονικό άτομο, που βρίσκει την ευτυχία και τη σημασία της ζωής μέσα από τη δική του συμβολή σ’ αυτήν. Στο βιβλίο τούτο ο Άντλερ δείχνει πως, στα παιδικά χρόνια, στο σχολείο και στην κατοπινή ζωή, η απώλεια του κοινωνικού αισθήματος μπορεί πάρα πολύ εύκολα να ανακόψει την ανάπτυξη και να εκτρέψει την ενεργητικότητα σε αχρηστία, σε νεύρωση, σε έγκλημα ή τρέλα. Περιλαμβάνει επίσης ένα κεφάλαιο για το αίσθημα της κατωτερότητας, μια από τις ιδέες κλειδιά του Άλφρεντ Άντλερ, καθώς επίσης και μια ανένδοτη συζήτηση για τον έρωτα και τον γάμο» (από το οπισθόφυλλο του βιβλίου).

Σύμφωνα με τον Άντλερ, «Το σύμπλεγμα κατωτερότητας, μία από τις σημαντικότερες ανακαλύψεις της Ατομικής Ψυχολογίας, φαίνεται να έχει αποκτήσει παγκόσμια φήμη. Οι ψυχολόγοι πολλών σχολών έχουν υιοθετήσει τον όρο αυτό και τον χρησιμοποιούν στην πρακτική εργασία τους. Δεν είμαι, όμως, καθόλου βέβαιος ότι τον χρησιμοποιούν με τη σωστή σημασία. Σε τίποτα δε μας βοηθά, για παράδειγμα, να πούμε σε έναν ασθενή ότι υποφέρει από σύμπλεγμα κατωτερότητας, εάν το κάναμε αυτό, θα τονίζαμε μόνο τα αισθήματά του κατωτερότητας χωρίς να του δείχνουμε πώς να τα ξεπεράσει. Οφείλουμε να αναγνωρίσουμε την ιδιαίτερη αποθάρρυνση που εκδηλώνει στο σχέδιο της ζωής του, πρέπει να τον ενθαρρύνουμε στο σημείο ακριβώς όπου του λείπει το θάρρος.

Κάθε νευρωτικός έχει ένα σύμπλεγμα κατωτερότητας. Κανένας νευρωτικός δε διακρίνεται από άλλους νευρωτικούς από το γεγονός ότι αυτός έχει σύμπλεγμα κατωτερότητας ενώ οι άλλοι δεν έχουν. Διακρίνεται από τους άλλους μόνο από το είδος της κατάστασης στην οποία αισθάνεται ανίκανος να προχωρήσει στη χρήσιμη πλευρά της ζωής, από τους περιορισμούς που έχει τοποθετήσει στις προσπάθειες και δραστηριότητές του. Ούτε θα τον βοηθούσε πιο πολύ να γίνει πιο θαρραλέος εάν του λέγαμε: Υποφέρεις από σύμπλεγμα κατωτερότητας, από όσο θα βοηθούσε κάποιον με πονοκέφαλο εάν του λέγαμε: Μπορώ να σου πω από τι υποφέρεις. Έχεις πονοκέφαλο!

Πολλοί νευρωτικοί, αν τους ρωτούσαμε εάν αισθάνονται κατώτεροι, θα απαντούσαν: όχι. Μερικοί θα μπορούσαν ακόμα και να απαντήσουν: Ακριβώς το αντίθετο. Ξέρω πολύ καλά ότι είμαι ανώτερος από τους ανθρώπους γύρω μου. Δε χρειάζεται να ρωτάμε, χρειάζεται μόνο να παρατηρούμε τη συμπεριφορά  του ατόμου. Απ’ αυτήν ακριβώς θα διαπιστώσουμε τι τεχνάσματα χρησιμοποιεί το άτομο για να βεβαιώσει τον εαυτό του για τη σπουδαιότητά του. εάν δούμε κάποιον που είναι αλαζονικός, για παράδειγμα, μπορούμε να μαντέψουμε ότι αισθάνεται: ‘’Οι άλλοι δείχνουν να με αγνοούν. πρέπει να δείξω ότι είμαι κάποιος’’. Εάν δούμε κάποιον που χειρονομεί έντονα όταν μιλά, μπορούμε να μαντέψουμε ότι αισθάνεται: ‘’Τα λόγια μου δε θα είχαν κανένα βάρος εάν δεν τα ετόνιζα με τις κινήσεις μου’’. Πίσω από κάθε άτομο που συμπεριφέρεται σαν να ήταν ανώτερο από τους άλλους, μπορούμε να υποπτευθούμε ένα αίσθημα κατωτερότητας που απαιτεί ιδιαίτερες προσπάθειες απόκρυψης» (σελ. 41-42).

 

Πηγή:

 Άλφρεντ Άντλερ. 1980. Τι θα ‘πρεπε να σημαίνει για σένα η ζωή. Εκδόσεις Κέδρος.

Κουραβάνας Νικόλαος & Παπαδοπούλου Ελένη, Ψυχολόγοι, MSc.