Κυριακή 30 Οκτωβρίου 2022

Διαβάζοντας: «Η σημασία του να είσαι σοβαρός», του Όσκαρ Ουάιλντ

Στο οπισθόφυλλο αναφέρονται τα εξής: «ο Όσκαρ Ουάιλντ (Όσκαρ Φίνγκαλ Ο΄Φλάερτυ Ουίλλς Ουάιλντ, 1854 – 1900) θεωρείται η «καταραμένη ιδιοφυία» της Βικτοριανής εποχής.

Έργο της ώριμης περιόδου του συγγραφέα, το «η σημασία να είσαι σοβαρός» θαμπώνει το κοινό με το επιγραμματικό του χιούμορ και τον άκρατο κυνισμό του. 


 

Με αφορμή τους έρωτες δύο νέων με δύο κοπέλες, ο Ουάιλντ κάνει βιτριολική κριτική στο στρουθοκαμηλισμό της ανώτερης τάξης της Αγγλίας του 19ου αιώνα. Τα συχνά παραδοξολογήματα που αφειδώς λένε οι ήρωες του έργου αποτελούν παγκόσμιο πρότυπο οξυδερκούς θεατρικού λόγου».

Ο τίτλος στα Αγγλικά είναι: «The importance of being Earnest», από τις εκδόσεις Ηριδανός. Πρόκειται για κωμωδία, οι πρωταγωνιστές είναι ο Τζακ «Τζον» Γουόρθινγκ, ο Άλτζερνον Μονκρίφ, φίλος του Τζακ, η Λαίδη Μπράκνελ, η Γκουέντολιν Φαίαρφαξ, η κόρη της Σέσιλυ Κάρντιου, Μις Πρισμ η κουβερνάντα της, ο Αιδεσιμότατος Τσάσουμπλ, Μαίρριμαν ο Μπάτλερ, Λαίην ο υπηρέτης. Το έργο λαμβάνει χώρα στο διαμέρισμα του Άλτζερον Μονκρίφ στη Χάλφ-Μουν στρητ του Λονδίνου, καθώς και στην έπαυλη Γουόλτον. 

 

Το εν λόγω αυτό έργο του Ουάιλντ είναι μια κωμωδία, ακριβέστερα μια καυστική σάτιρα, η οποία κρίνει τα κακώς κείμενα της Βικτοριανής εποχής, οπότε πάμε πίσω στον χρόνο, περί τα 1895, κι έτσι μέσα από το χιούμορ και τους ιδιοφυείς διαλόγους καυτηριάζει τις συμπεριφορές και τις καταστάσεις της εποχής του. Αν διαβάσει κανείς τον Αγγλικό τίτλο του έργου, θα καταλάβει αμέσως ότι πρόκειται για ένα λογοπαίγνιο, καθώς η λέξη «Earnestness» στα Αγγλικά θα πει σοβαρότητα και ειλικρίνεια και το όνομα αυτό: «Ερνέστος», έχει επιλεγεί από τους δύο φίλους, τον Τζακ Γουόρτνινγ και τον Άλτζυ Μόνκριφ, οι οποίοι χρησιμοποιούν το ψευδώνυμο «Ερνέστος» για τους δικούς τους λόγους, κυρίως για να αποφύγουν τις ανεπιθύμητες κοινωνικές υποχρεώσεις, αλλά και κυρίως επειδή αυτό το όνομα επιλέγονταν σαν ένα όνομα κύρους από την υψηλή κοινωνία της εποχής, ενώ για παράδειγμα το όνομα Τζακ δίνονταν συνήθως σε υπηρέτες.

Οπότε, θεωρούν σαν μια καλή ιδέα να χρησιμοποιήσουν αυτό το όνομα αντί για το πραγματικό τους, ώσπου τελικά αυτή τους η επιλογή τους βάζει σε μπελάδες, εφόσον ερωτεύονται και οι δύο αντίστοιχα δύο γυναίκες που η καθεμιά τους θεωρεί ότι το όνομα Ερνέστος αποτελεί προσόν γι’ αυτόν που ονομάζεται έτσι και ότι παραπέμπει γι’ αυτόν που το κατέχει, κατά κάποιον τρόπο, σε σοβαρότητα και σε ένα πρόσωπο το οποίο διακρίνεται από ήθος. 

 

Η πλοκή του έργου, θα λέγαμε ότι είναι ιδιοφυής. Οι διάλογοι χαρακτηρίζονται από καυστικό χιούμορ, ο αναγνώστης θα συνεχίσει να διαβάζει με αμείωτο ενδιαφέρον, καθώς ο λόγος του συγγραφέα στηλιτεύει την υποκρισία της Βικτοριανής κοινωνίας, η οποία διακρίνεται από έναν στρουθοκαμηλισμό όπως πολύ σωστά αναφέρεται στο οπισθόφυλλο και από αγάπη για το χρήμα, την δόξα και τον καθωσπρεπισμό. Χάνοντας όμως έτσι την πραγματική ουσία της ζωής, όπου τα πάντα μπορούν να αγοραστούν με το χρήμα, ακόμα και να «κατασκευαστούν» άτομα τα οποία θα είναι επιθυμητά στην ανώτερη τάξη.

Ας αναφέρουμε εδώ λίγα λόγια για τους χαρακτήρες. Σχεδόν όλοι τους διακρίνονται από μία διπροσωπία, από αφέλεια, από ευπιστία και μέσα από τραγελαφικές καταστάσεις έχουν μια μαεστρία στο να χειριστούν το ψέμα και να φανούν ότι όλα τελικά ήταν φυσιολογικά και τίποτα το παράξενο ή το περιττό δεν συνέβη. Ο Τζακ Γουόρθινγκ παρουσιάζεται ως πάμπλουτος γαιοκτήμονας, είναι ο πρωταγωνιστής του έργου, λέει ψέματα για να μπορέσει να παντρευτεί την αγαπημένη του και για να είναι ελκυστικός σε αυτήν, αλλά και για να μπορέσει να καλύψει τις προϋποθέσεις που απαιτούνται ώστε να κρύψει τις αμφίβολες ρίζες καταγωγής του. Ο Άλτζερνον Μονκρίφ, είναι ένας φανατικός μπον-βιβέρ, και γοητευτικός τυχοδιώκτης, είναι πρώτος ξάδελφος της Γκουέντολιν και ανηψιός της Λαίδη Μπράκνελ, από την άλλη η Λαίδη Μπράκνελ, η Αυγούστα Φαίρφαξ, είναι η θεία του Άλτζυ, ευγενικής καταγωγής και άμεμπτης ηθικής, η οποία ενδιαφέρεται μονάχα για το χρήμα. Η Σέσιλυ Κάρντιου, είναι η προστατευόμενη του Τζακ, που ζει στο οίκημα του Χερντφορσάηερ και η οποία διακρίνεται από σπάνια ομορφιά, η Γκουέντολιν Φαίρφαξ, είναι η φιλελεύθερη κόρη της Λαίδη Μπράκνελ, η Μις Λετίσια Πρισμ είναι η παιδαγωγός της Σέσιλυ, ο Κάνον Φρέντερικ είναι ο Αιδεσιμότατος, ο Λαίην είναι ο θαλαμηπόλος του Άντζερνον και ο Μαίρημαν είναι ο μπάτλερ του Τζακ. Ο Γκρίσμυ είναι ο δικηγόρος που τελικά ξεδιαλύνει τα πράγματα και φέρνει ένα ανατρεπτικό τέλος στο έργο που ομολογουμένως ξεπερνάει τη φαντασία του κάθε αναγνώστη. 

 

Συνεπώς, η πλοκή είναι καταιγιστική και ανατρεπτική, οι διάλογοι ιδιοφυείς, και το έργο αυτό είναι το τελευταίο χρονολογικά θεατρικό έργο του Όσκαρ Ουάιλντ και ως εκ τούτου και η τελευταία επιτυχία του. Το έργο αυτό ανέβηκε στις 14 Φεβρουαρίου του 1895, στο θέατρο Σαιντ Τζέιμς του Λονδίνου,  από τον Τζορτζ Αλεξάντερ, θεατρικό παραγωγό και ατζέντη. Στις αρχές του 1895, ταυτόχρονα με αυτό το έργο, είχαν αρχίσει στο Βασιλικό θέατρο οι παραστάσεις ενός άλλου σπουδαίου θεατρικού έργου του Ουάιλντ με τον τίτλο: «ιδανικός σύζυγος». Τα δυο έργα παίζονταν ταυτοχρόνως για μήνες στα θέατρα του Λονδίνου και ενώ ο Όσκαρ Ουάιλντ δικάστηκε για ανηθικότητα και προσβολή των ηθών, εξαιτίας της ομοφυλοφιλίας του και συνελήφθη και δικάστηκε γι’ αυτό, τα έργα του εξακολούθησαν να παίζονται δίχως να αναφέρεται το όνομα του συγγραφέα. Τελικά οδηγήθηκε στην φυλακή του Ρέντινγκ, παρά το γεγονός ότι έτρεφε αγάπη για τη σύζυγό του Κόνστανς και τους δύο γιους του. Ο ίδιος γι’ αυτή την υπόθεση είχε αναφέρει το εξής: ότι ο ίδιος ήταν «σαν κάτι περισσότερο από ένας άνθρωπος που είχε ένα τραγικό ελάττωμα στη ζωή του». Το 1995 το όνομά του γράφτηκε στην γωνιά των ποιητών, στο Αβαείο του Ουέστμινστερ, σε μία προσπάθεια να αποκατασταθεί το όνομά του κοινωνικά, το όνομα ενός ποιητή, πεζογράφου και θεατρικού συγγραφέα που πέθανε μέσα στην ατίμωση, καθώς τα Βικτοριανά ήθη δεν αποδέχονταν δημοσίως τις σεξουαλικές «παρεκκλίσεις».

Σε γενικές γραμμές, είναι ένα βιβλίο που αξίζει να το διαβάσει κανείς, καθώς θέτει πολλά ερωτήματα σε κάποια κοινωνικά και πολιτικά θέματα, όπως είναι οι κοινωνικές τάξεις που υφίστανται ακόμα και σήμερα, ο γάμος, το ποιος αποφασίζει τελικά για τον εαυτό του και για το ποιον θα παντρευτεί…  Μήπως η οικογένεια; Βλέπουμε ότι ακόμη και στις μέρες μας δυστυχώς επιβιώνουν και υφίστανται τέτοιες αντιλήψεις. Επίσης, τίθενται και άλλα σημαντικά θέματα όπως αυτό της καταγωγής, της ορφάνιας, των σχέσεων μεταξύ των μελών της οικογένειας. Ακόμη, το θέμα των φύλων, αλλά και των φίλων, δηλαδή του ρόλου και των σχέσεων μεταξύ τους και τελικά το τι έχει σημασία; Το να είναι κανείς σοβαρός ή μήπως σοβαροφανής; Είναι ένα αριστουργηματικό έργο, λοιπόν, που αξίζει να το διαβάσετε ή να το παρακολουθήσετε στο θέατρο.    

 


Κουραβάνας Νικόλαος- Παπαδοπούλου Ελένη, Ψυχολόγοι, MSc.

Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης και αντίληψη της εικόνας σώματος σε γυναίκες και άνδρες

 Καταρχάς, θα πρέπει να αναφέρουμε ότι τα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης (SocialMedia), είναι διαδικτυακές σελίδες ή αλλιώς πλατφόρμες που επιτρέπουν στα άτομα να δημιουργούν προσωπικούς λογαριασμούς που μπορούν να είναι δημόσιοι, δηλαδή να έχουν πρόσβαση σε αυτούς όλοι οι άλλοι χρήστες ή ημι – δημόσιοι, δηλαδή να αποκλείονται αναρτήσεις και δημοσιεύσεις από κάποιους χρήστες ή ομάδες χρηστών ή ιδιωτικοί, δηλαδή κρυφά ή κλειδωμένα προφίλ στα οποία δεν μπορεί να έχει κανείς πρόσβαση γιατί οι αναρτήσεις δεν είναι ορατές, και πολλές φορές αναλόγως των επιλογών ούτε το ίδιο το προφίλ είναι ορατό. Κύριος σκοπός δημιουργίας αυτών των προφίλ είναι η προβολή του ίδιου του ατόμου ή κάποιας εταιρείας ή οργανισμού, καθώς και η επικοινωνία με μέλη της εγγύτερης ή της περιφερειακής οικογένειας, ή ακόμη και με άτομα τα οποία είναι άγνωστα. Εκτός από την προβολή και την επικοινωνία τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης χρησιμοποιούνται από τους χρήστες και για την ψυχαγωγία, την πληροφόρηση και την απόκτηση νέων γνώσεων, την διεύρυνση του επαγγελματικού δικτύου και την ανάπτυξη κοινού μέσω της αλληλεπίδρασης με καταναλωτές, αλλά και με άλλους επαγγελματίες. Πλέον υπάρχουν αρκετοί τύποι κοινωνικών δικτύων όπως είναι τα blogs (μπλογκς), το Facebook, το Instagram, το Twitter, το TikTok, Το YouTube, τα Wikis κ.α., στα οποία οι χρήστες μπορούν να σχολιάζουν εκφέροντας και ανταλλάσσοντας απόψεις, να κοινοποιούν ιστοσελίδες, βίντεο, φωτογραφίες κοκ. (Carr & Hayes, 2015· Howard & Parks, 2012· University of South Florida, 2022).

Θα μπορούσαμε να πούμε ότι η ανάπτυξη και ευρεία χρήση των ηλεκτρονικών υπολογιστών, καθώς και η εξάπλωση των έξυπνων τηλεφώνων βοήθησαν στη διάδοση των Μέσων Κοινωνικής Δικτύωσης. Φυσικά εκτός από την εκτεταμένη χρήση των νέων τεχνολογιών βοήθησε και η καινοτόμος δυνατότητα του σχολιασμού που προστέθηκε σε αυτά και άρα της ανατροφοδότησης μεταξύ των χρηστών. Η προσωπική επικοινωνία, λοιπόν, έγινε σταδιακά πιο μαζική και πιο διαδραστική  (Carr & Hayes, 2015· Treemetal, 2016). 

Μια πολύ ενδιαφέρουσα έρευνα είναι αυτή των Abrevaya et al. (2020), η οποία εξέτασε το πώς τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης επηρεάζουν την αντίληψη της εικόνας του σώματος στα δύο φύλα και τις επιπτώσεις της κοινωνικοποίησης μέσω της εικονικής αυτό - εικόνας του σώματος στους άνδρες και τις γυναίκες. Πιο συγκεκριμένα εξετάστηκε εάν η πίεση που προέρχεται από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης διαφέρει από τα άλλα είδη κοινωνικής πίεσης (οικογένεια, συνομήλικοι και σημαντικοί άλλοι) και ποια είναι η επίδραση στην εικόνα του σώματος των ανθρώπων ανάλογα με τη γενιά και το φύλο τους. Η γενιά ως ανεξάρτητη μεταβλητή κρίθηκε σκόπιμο να εξεταστεί καθώς οι νεότερες γενιές που είναι συνεχώς εκτεθειμένες σε υπολογιστές και άλλες τεχνολογίες θεωρούνται ως «ψηφιακοί ιθαγενείς» (Bennett, 2012), ενώ οι παλαιότερες γενιές θεωρούνται «ψηφιακοί μετανάστες» που πρέπει να μάθουν να χρησιμοποιούν αυτά τα νέα εργαλεία στην ενήλικη ζωή (Prensky , 2001). 

 

Επιπροσθέτως, προσφάτως, η παγκόσμια καραντίνα μας ανάγκασε να μείνουμε μόνοι με τον εαυτό μας, επιφέροντας αρνητικές ψυχολογικές επιπτώσεις (Brooks et al., 2020). Η έκθεση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έχει συσχετιστεί θετικά με την επικράτηση των προβλημάτων ψυχικής υγείας κατά τη διάρκεια της επιδημίας COVID-19. Επίσης, το περιεχόμενο που σχετίζεται με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης αφορά στους έντονους φόβους για την αύξηση βάρους (Pearl, 2020). 

 

Οι άνθρωποι χρησιμοποιούν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για δυο βασικούς σκοπούς: την «κοινωνική δέσμευση» όπως π.χ. την συνομιλία με φίλους και τη «χρηστική χρήση» όπως π.χ. την ανάγνωση ειδήσεων. Σημαντική δραστηριότητα είναι η ανάρτηση φωτογραφιών τους. Οπότε, τις νεότερες κυρίως γενιές τις αγγίζουν ζητήματα εικόνας σώματος, διαταραγμένες διατροφικές συμπεριφορές και σωματικές αλλαγές όπως διατροφικός περιορισμός και μυϊκή ανάπτυξη (Rodgers et al., 2020).

Έτσι, χορηγήθηκε μια τροποποιημένη έκδοση του ερωτηματολογίου κοινωνικο-πολιτισμικών στάσεων (SATAQ-4R), το οποίο περιλάμβανε ερωτήσεις σχετικά με τη χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης σε ένα διευρυμένο δείγμα συμμετεχόντων και των δύο φύλων (ηλικίας από 18 έως 55 χρόνων). Η μελέτη διεξήχθη διαδικτυακά από τον Μάιο έως τον Ιούνιο του 2020, κατά τη διάρκεια της καραντίνας. Η κύρια υπόθεση ήταν ότι οι πιέσεις των μέσων κοινωνικής δικτύωσης στην αντίληψη της εμφάνισης του σώματος θα μπορούσαν να έχουν μια ξεχωριστή ή και υψηλότερη πίεση σε σύγκριση με τα παραδοσιακά μέσα. Επίσης, ότι τα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης θα επηρέαζαν διαφορετικά αναλόγως με την ηλικία κι ότι οι εξωτερικές πιέσεις θα είχαν πιο έντονη επίδραση στις γυναίκες σε σύγκριση με τους άνδρες.

Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι και οι δύο τύποι πίεσης των μέσων ενημέρωσης άσκησαν εξίσου υψηλό βαθμό αντιληπτής κοινωνικής πίεσης στην εμφάνιση, υψηλότερο από οποιοδήποτε άλλο είδος πίεσης (οικογένεια, συνομήλικοι και σημαντικοί άλλοι). Επίσης, ότι η πίεση από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης επηρέασε την ικανοποίηση από την εικόνα του σώματος σε σημαντικότερο βαθμό σε σύγκριση με τα άλλα είδη κοινωνικής πίεσης μεταξύ των γενεών και του φύλου με τους νεότερους άνδρες να αναφέρουν υψηλότερο αντίκτυπο από τους μεγαλύτερους άνδρες. Οι άνδρες πιέστηκαν περισσότερο για να δείχνουν μυώδεις, ενώ οι γυναίκες για να δείχνουν πιο αδύνατες, ειδικά αυτές της νεότερης γενιάς.

 

Πηγές:

Abrevaya, S., Speranza, T., Cano, M.D.G.P., &Ramenzoni, V.C. (2020). Body image during quarantine, generational effects of social media pressure on body appearance perception. Cognitive Science Society, 43(43), 1125-1131.

Bennett, S. (2012). Digital natives. In Z. Yan (Eds.), Encyclopedia of Cyber Behavior: Volume 1 (pp. 212-219). United States: IGI Global.

Brooks, S.K., Webster, R.K., Smith, L.E., Woodland, L., Wessely, S., Greenberg, N. & Rubin, G.J. (2020). The psychological impact of quarantine and how to reduce it: Rapid review of the evidence. Lancet, 395, 912-920. https://doi.org/10.1016/S0140-6736(20)30460-8.

Carr, C.T. & Hayes, R.A. (2015). Social Media: Defining, Developing, and Divining. Atlantic Journal of Communication, 23 (1), 46-65. https://doi.org/10.1080/15456870.2015.972282

 

Howard, P.N. & Parks, M.R. (2012). Social media and political change: Capacity, constraint, and consequence. Journal of Communication, 62(2), 359-362.

Pearl, R.L. (2020). Weight stigma and the “Quarantine-15”. Obesity, 28(7), 1180-1181.

Prensky, M. (2001). Digital natives, digital immigrants Part 1. On the Horizon, 9(5), 1-6. https://doi.org/10.1108/10748120110424816.

Rodgers, R.F., Lombardo, C., Cerolini, S., Franko, D.L., Omori, M., Fuller-Tyszkiewicz, M., Linardon, J., Courtet, P., & Guillaume, S. (2020).The impact of the COVID-19 pandemic on eating disorder risk and symptoms. International Journal of Eating Disorder,https://doi.org/10.1002%2Feat.23318.

University of South Florida. (2022). Introduction to Social Media. Retrieved from https://www.usf.edu/ucm/marketing/intro-social-media.aspx.

 

 

Κουραβάνας Νικόλαος- Παπαδοπούλου Ελένη, Ψυχολόγοι, MSc.

 

Τετάρτη 26 Οκτωβρίου 2022

Πώς η «συναισθηματική παραμέληση» της παιδικής σας ηλικίας μπορεί να επηρεάσει τις ενήλικες σχέσεις σας;

Καταρχάς, η συναισθηματική παραμέληση αποτελεί την πιο κοινή μορφή κακοποίησης των παιδιών και με απλά λόγια ορίζεται ως η οποιαδήποτε αδυναμία κάλυψης των βασικών ή ψυχολογικών αναγκών ενός ανηλίκου, και/ή όταν τα συναισθήματα ενός παιδιού αγνοούνται, ακυρώνονται, απορρίπτονται ή ελαχιστοποιούνται. Έτσι, όταν ένα παιδί μεγαλώνει με έναν απορριπτικό γονέα ή φροντιστή, που δεν ανταποκρίνεται στην στοργή και την ανάγκη του παιδιού για προσοχή, τότε οι συμπεριφορές αυτές θα επηρεάσουν τον τρόπο με τον οποίο το παιδί αντιλαμβάνεται τον εαυτό του, αλλά και τον κόσμο, αυξάνοντας τις πιθανότητες βίωσης άγχους ή κατάθλιψης και δυσκολίας στο να εμπιστευθεί ή να έρθει πιο κοντά σε άλλους ανθρώπους επηρεάζοντας τις σχέσεις του αργότερα και ως ενήλικας. 

 

Η συναισθηματική παραμέληση μπορεί επίσης να επηρεάσει τον τύπο δεσμού του ατόμου. Σύμφωνα με την θεωρία της προσκόλλησης (attachment theory) του John Bowlby, υπάρχουν τέσσερις τύποι προσκόλλησης που είναι οι εξής παρακάτω:

Ασφαλής δεσμός προσκόλλησης (υγιείς δεσμοί που προκαλούν ελάχιστη δυσφορία)

Ο αγχώδης/συμβιωτικός τύπος δεσμού (σχέσεις που μπορεί να οδηγήσουν σε μεγάλη αγωνία ή τριβή)

Ο αποδιοργανωμένος/χαοτικός τύπος  (φύγε, αλλά μη με εγκαταλείψεις!)

Ο αποφευκτικός τύπος δεσμού (η εγγύτητα εκλαμβάνεται ως απειλή!)

 

Η συναισθηματική παραμέληση της παιδικής ηλικίας συνδέεται συχνά με ανασφαλή στυλ προσκόλλησης και πιο συχνά με τον «αποφευκτικό τύπο».

Οι στρατηγικές του αποφευκτικού τύπου

Υπάρχουν κάποιες στρατηγικές που του επιτρέπουν να διατηρεί μια συναισθηματική απόσταση για να προστατεύει τον εαυτό του. Ειδικότερα ο αποφευκτικός τύπος:

  • Αγνοεί τον/τη σύντροφό του
  • Εξαφανίζεται
  • Καταφεύγει στη σιωπή
  • Κόβει τις γέφυρες επικοινωνίας
  • Δεν είναι διαθέσιμος
  • Προκαλεί συγκρούσεις
  • Γίνεται επικριτικός
  • Αμφιβάλλει για τη σχέση

Οι στρατηγικές του αποφευκτικού τύπου επανενεργοποιούνται όταν η σωματική ή η συναισθηματική εγγύτητα εντείνεται, όταν έχει την αίσθηση ότι πνίγεται ή όταν ο άλλος του ζητά να έρθει πιο κοντά του, να ασχοληθεί μαζί του, να δεσμευτεί, να αναλάβει τις ευθύνες του.

 

Συνεπώς, η ποιότητα του δεσμού με τον ή τους κύριους φροντιστές σας κατά την παιδική ηλικία μπορεί να καθορίσει τις σχέσεις που δημιουργείτε κατά την ενήλικη ζωή σας. Ως παιδί, όταν το άτομο πάνω στο οποίο βασίζεστε δεν ανταποκρίνεται, τότε η ικανότητά σας να εμπιστεύεστε άλλα άτομα μπορεί να επηρεαστεί. Ως ενήλικας, είναι πιθανό να βιώσετε φόβο οικειότητας ή να γίνετε συναισθηματικά μη διαθέσιμος/η. Η δυσπιστία σας ορισμένες φορές ίσως να σας κάνει καχύποπτους για τα κίνητρα ή τις πράξεις των άλλων ανθρώπων.

Το γεγονός ότι οι φροντιστές σας δεν ήταν συναισθηματικά παρόντες ίσως σας κάνει να αναπτύξετε μια έντονη αίσθηση ανεξαρτησίας ή αυτοδυναμίας. Οπότε, ως ενήλικο άτομο δυσκολεύεστε να ζητήσετε βοήθεια ή να βασιστείτε σε άλλους. Ακόμη, ίσως συμπεριφερθείτε απορριπτικά προς τον/την σύντροφό σας ή να μην τον/την συμπεριλάβετε στα σχέδιά σας.

Επίσης, εφόσον ως παιδί δεν εκτεθήκατε σε ένα ευρύ φάσμα συναισθημάτων, δεν μάθατε ποτέ πώς να μιμηθείτε αυτά τα συναισθήματα και σας είναι εξαιρετικά δύσκολο να εντοπίσετε και να αναγνωρίσετε τα συναισθήματα στους άλλους και στον εαυτό σας και ως εκ τούτου να μην μπορείτε να ανταποκριθείτε ούτε στα δικά σας συναισθήματα, ούτε στου συντρόφου σας. Αυτό αναφέρεται συχνά ως συναισθηματική απορρύθμιση. Εκτός από την δυσκολία στην έκφραση των συναισθημάτων σας, μπορεί να αισθάνεστε άβολα σε συναισθηματικές καταστάσεις όπως συγκίνηση, οικειότητα κ.α.

 

Είναι σημαντικό να έχουμε υπόψη ότι η αυτοπεποίθηση που νιώθει το άτομο που έχει υποστεί συναισθηματική παραμέληση δεν είναι πραγματική, αλλά φαινομενική. Το άτομο ως ενήλικας μπορεί να είναι λιγότερο πρόθυμο να βγει από την ζώνη άνεσής του και να αποφεύγει νέες εμπειρίες για σύναψη ρομαντικής ερωτικής σχέσης.

Όταν οι συναισθηματικές ανάγκες δεν ικανοποιούνται στην ανατροφή ενός παιδιού, αυτό το παιδί στερείται τα ζωτικά συστατικά για να ζήσει μια ζωντανή, ολόψυχη και συνδεδεμένη ενήλικη ζωή. Ίσως χωρίς καν να το γνωρίζουν, έχτισαν τη ζωή τους πάνω σε ένα ραγισμένο, στρεβλό ή ασταθές θεμέλιο.

 

Είναι, λοιπόν, σημαντικό να γνωρίζει κανείς τις επιπτώσεις της συναισθηματικής παραμέλησης τόσο για τον ίδιο, όσο και για τους άλλους, καθώς μπορεί να μάθει καλύτερα πώς να επικοινωνεί πιο αποτελεσματικά. Παρακάτω παρατίθενται κάποια σημάδια που δείχνουν αν κάποιο άτομο έχει υποστεί συναισθηματική παραμέληση κατά την παιδική του ηλικία.

1.     Αν κάνετε ερωτήσεις για να σας πουν για τον εαυτό τους, θα παρατηρήσετε ότι οι απαντήσεις τους είναι πολύ σύντομες ή ακόμη και να αλλάζουν το θέμα συζήτησης. Γενικά δεν ανοίγουν συζητήσεις με θέμα τους ίδιους. Επίσης, όταν συζητάτε μαζί τους μπορεί να διαπιστώσετε ότι εσείς μιλάτε περισσότερο απ’ αυτούς.

2.    Ενώ είναι φροντιστικοί και προσεκτικοί με τις ανάγκες των άλλων, ελαχιστοποιούν και παραμελούν τις δικές τους ανάγκες.

3.    Τις περισσότερες φορές αναρωτιέστε τι σκέφτονται ή τι νιώθουν και προσπαθείτε να μαντέψετε επίσης αν είναι θυμωμένοι ή πληγωμένοι, καθώς δυσκολεύονται να δείξουν πώς νιώθουν.

4.    Ίσως νιώσετε ότι δεν γνωρίζετε βασικές πληροφορίες για το αγαπημένο σας πρόσωπο όπως ποιες είναι οι βασικές προτιμήσεις του ή οι αντιπάθειές του.

5.    Σπάνια αποκαλύπτουν τα προβλήματα που τους απασχολούν με αποτέλεσμα να δυσκολεύονται να μιλήσουν για τα προβλήματα στη σχέση τους και να μην τα αντιμετωπίζουν ποτέ. Επίσης, αποφεύγουν τις συγκρούσεις.

6.    Όταν άτομα που βρίσκονται γύρω τους εκφράζουν ανοιχτά τα συναισθήματά τους, εκείνοι νιώθουν άβολα και μπορεί να παγώσουν ή να ζητήσουν συγγνώμη και να αποχωρήσουν. 

 


Τα άτομα που έχουν βιώσει συναισθηματική παραμέληση ασυναίσθητα αποκλείουν τα συναισθήματά τους και άρα βασικές πτυχές του εαυτού τους, καθώς τα συναισθήματα αποτελούν την βαθύτερη, την πιο προσωπική έκφραση αυτού που πραγματικά είναι. Ίσως, σε όλους τους άλλους να φαίνονται ότι είναι καλά, αλλά αυτό αποτελεί απλά μια ψευδαίσθηση.

Τι να κάνετε αν νομίζετε ότι κάποιος έχει βιώσει συναισθηματική παραμέληση στην παιδική ηλικία

1.     Ενδιαφερθείτε για το ποιοι είναι και επικυρώστε όσα έχουν να σας πουν. Κάντε τους ερωτήσεις δίνοντάς τους έτσι την ευκαιρία να σκεφτούν για τον εαυτό τους, τα δικά τους συναισθήματα, τις επιθυμίες και τις ανάγκες τους.

2.    Να θυμάστε ότι η σύγκρουση είναι ιδιαίτερα δύσκολη για κάποιον με συναισθηματική παραμέληση. Χρησιμοποιήστε τις καλύτερες επικοινωνιακές σας δεξιότητες και αναγνωρίστε την ταλαιπωρία τους, δείχνοντας παράλληλα υποστήριξη και συμπόνια. 


 

3.    Μπορείτε να μοιραστείτε πληροφορίες για τη συναισθηματική παραμέληση και το τι συνεπάγεται, αλλά με προσοχή και διακριτικότητα. Δεν είναι πάντα εύκολο για κάποιον που δεν είναι ειδικός να «επισκευάσει» τραύματα του παρελθόντος.

4.    Είναι πολύ βοηθητικό όταν τους δίνετε αυτό που δεν είχαν ποτέ πριν: συναισθηματική αποδοχή και ασφάλεια.

5.    Μια λίστα των συναισθημάτων βοηθάει να δουλέψει το άτομο το συναισθηματικό του λεξιλόγιο. Σιγά σιγά μπορεί να μάθει να τα αναγνωρίζει και να ανταποκρίνεται σε αυτά τα συναισθήματα.

6.    Θέστε ερωτήσεις του τύπου: ποιος ή τι σας φέρνει χαρά; Σε ποιον ή σε τι βρίσκετε ενδιαφέρον; Τι είναι αυτό που σας κάνει εντύπωση; Τι είναι αυτό που θαυμάζετε;

Βεβαίως, η συμβολή ενός ψυχολόγου ή ψυχιάτρου μπορεί να σας φανεί πολύτιμη και αρκετά αποτελεσματική σε τέτοιες περιπτώσεις, δηλαδή στη διαχείριση ανασφαλών τύπων προσκόλλησης, ειδικά αν ο/η ειδικός ψυχικής υγείας γνωρίζει τη «συναισθηματικά εστιασμένη θεραπεία» (EFT).  

 

 

Πηγές:

6 Signs of Childhood Emotional Neglect in a Partner or Friend | Psychology Today

Childhood Emotional Neglect and Romantic Relationships: The Link (psychcentral.com)

Σε ποιον τύπο δεσμού ανήκεις σύμφωνα με τη θεωρία προσκόλλησης; (περιλαβάνεται ερωτηματολόγιο αυτοβοήθειας) (psychology.gr)

 

Κουραβάνας Νικόλαος- Παπαδοπούλου Ελένη, Ψυχολόγοι, MSc.