Με βάση το βιβλίο του Μπλανσέ
«Η πραγματικότητα της επιθυμίας με την έννοια του Φρόυντ είναι σεξουαλικής φύσεως. Το φροϋδικό ασυνείδητο είναι λιβιδινικό. Ως προς αυτό επίσης, ο Λακάν είναι κατεξοχήν φροϋδικός. Το λακανικό ασυνείδητο στηρίζεται και στο σώμα. […] Το σώμα του ομιλούντος όντος είναι το τεμαχισμένο από την ενόρμηση σώμα: τεμαχισμένο σε ερωτογενείς, αυτονομημένες ζώνες» (σελ. 393). Για τον Φρόυντ η ενόρμηση είναι το όριο ανάμεσα στο σωματικό και το ψυχικό και σκοπός της ενόρμησης είναι η ικανοποίηση.
Το χαμένο αντικείμενο για τον Φρόυντ είναι ένα νοσταλγικό αντικείμενο, όχι επειδή υπήρξε κάποτε και πλέον δεν υπάρχει, αλλά επειδή δεν υπήρξε ποτέ και το υποκείμενο έχει την ελπίδα ότι κάποτε θα υπάρξει. «Αυτή είναι η λειτουργία του αντικειμένου α. Ο Λακάν το καθιστά το ενορμητικό αίτιο της επιθυμίας, όπως ο Φρόυντ που διαβλέπει στην επιθυμία την αναζήτηση του χαμένου αντικειμένου. Όμως ο Λακάν ριζοσπαστικοποιεί το καθεστώς του φροϋδικού χαμένου αντικειμένου αντιμετωπίζοντάς το ως συνέπεια της γλώσσας. Η απώλεια παράγεται επειδή μιλάμε. Υπάρχει ανέκαθεν, είναι δομική και αλληλένδετη με το γεγονός της ομιλίας. Η στιγμή που προηγείται της απώλειας είναι μυθική στιγμή. Την ονειρευόμαστε. Την ονειρευόμαστε επειδή δεν μπορούμε να κάνουμε διαφορετικά από το να την ονειρευόμαστε. Και μάλιστα αποτελεί το κατεξοχήν αντικείμενο του κάθε μας ονείρου» (σελ. 394).
«Το νόημα του ονείρου, της γλωσσικής παραδρομής, του ευφυολογήματος, της παραπραξίας, εντέλει του συμπτώματος με την έννοια της ψυχανάλυση, είναι σε τελευταία ανάλυση μια επιθυμία. Αυτή η επιθυμία είναι άγνωστη στο υποκείμενο. Είναι μια επιθυμία που έχει απορριφθεί. Το σύμπτωμα συνιστά την ικανοποίηση αυτής της επιθυμίας. Πρόκειται για ένα ‘υποκατάστατο επιθυμίας’, όπως διευκρινίζει ο Φρόυντ, εννοώντας ότι παρεμβαίνει σαν συμβιβασμός στη σύγκρουση όπου βρίσκονται αντιμέτωποι η επιθυμία και το υποκείμενο που την απαρνείται. Πρόκειται λοιπόν για μια παράδοξη ικανοποίηση, μια ικανοποίηση που δεν ευχαριστεί. Το υποκείμενο του φροϋδικού ασυνειδήτου είναι κατά συνέπεια ένα διχασμένο υποκείμενο: επιθυμεί εκείνο που δεν θέλει, επιθυμεί με έναν τρόπο που δεν θέλει. Η λακανική κλινική των νευρώσεων ακολουθεί αυτή τη φροϋδική έμπνευση. Είναι στη βάση της μια κλινική της επιθυμίας. Οι δύο πλευρές της νεύρωσης που κλασικά διακρίνει η φροϋδική κλινική, δηλαδή η υστερία και η ιδεοψυχαναγκαστική νεύρωση, ανάγονται η καθεμία σε έναν τρόπο του διχασμού του υποκειμένου, δηλαδή του διχασμού του από την επιθυμία» (σελ. 392).
Πηγή:
Μπλανσέ, Ρ. (2019). Πολιτικές του Ψυχαναλυτή. Εκδόσεις Εκκρεμές.
Κουραβάνας Νικόλαος & Παπαδοπούλου Ελένη, Ψυχολόγοι, MSc.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου