Υπάρχουν πολλές άμεσες επιδράσεις της βίας στις γυναίκες και στα παιδιά. Οι γυναίκες πολλές φορές νιώθουν τρομοκρατημένες, φοβούνται πολύ ακόμη και στη σκέψη του συζύγου τους. Ωστόσο, η κάθε γυναίκα αντιδρά με ένα διαφορετικό τρόπο στη βία που δέχεται.
Σαφώς η βία είναι ένα από τα πιο καθοριστικά στοιχεία στην παραγωγή συμπεριφορών που χαρακτηρίζουν τα θύματα γενικά και τις κακοποιημένες γυναίκες πιο συγκεκριμένα. Οι επιδράσεις στις γυναίκες και στα παιδιά τους είναι πολλές και μακροπρόθεσμες. Η βία, λοιπόν, οδηγεί σε ένα μεγάλο αριθμό αρνητικών συνεπειών για τα θύματα, όπως λόγου χάρη ο φόβος, η αίσθηση έλλειψης προστασίας και το άγχος. Επίσης, μπορεί να δημιουργήσει κατάθλιψη και μελαγχολία, ακόμη και σκέψεις ή τάσεις αυτοκτονίας. Χαρακτηριστικά αποτελέσματα της κακοποίησης των γυναικών είναι και η χαμηλή τους αυτοεκτίμηση, η αίσθηση αδυναμίας και το αίσθημα ενός πλήρους αδιεξόδου που νιώθουν οι γυναίκες αυτές.
Πολλές φορές οι γυναίκες που είναι θύματα κακοποίησης μέσα στο σπίτι από τον σύζυγο τους, δεν έχουν επαφές έξω από το οικογενειακό τους πλαίσιο (κοινωνική απομόνωση). Αυτές που έχουν φίλους και επαφές με άτομα έξω από το οικογενειακό τους περιβάλλον είναι και πιο εύκολο κάποια στιγμή να βοηθηθούν από αυτούς. Υπάρχει όμως η περίπτωση τα άτομα εκτός της οικογένειας να αποφασίσουν ότι τίποτα δεν μπορεί να αλλάξει τη συμπεριφορά του άνδρα που κακοποιεί τη σύζυγό του, και έτσι να μην επέμβουν στην κατάσταση αυτή. Εξάλλου, τις περισσότερες φορές, η κακοποίηση μέσα στην οικογένεια αντιμετωπίζεται ως ένα αυστηρά προσωπικό ζήτημα, στο οποίο «δεν θα πρέπει» να υπάρξει εμπλοκή κανενός προσώπου που βρίσκεται έξω από την οικογένεια. Αν και οι σχέσεις όπου υπάρχει κακοποίηση δεν είναι βίαιες καθ’ όλη τη διάρκεια, ούτε σε καθημερινή βάση, οι γυναίκες σε τέτοιες σχέσεις σπάνια νιώθουν ασφαλείς. Αυτό που κυρίως φοβούνται οι κακοποιημένες γυναίκες, είναι μια νέα κακοποίηση από τον σύζυγό τους, ζουν δηλαδή με τον φόβο ενός επερχόμενου επεισοδίου κακοποίησης (Barnett, Miller – Perrin & Perrin, 1997, Quinn- Graham, 2024, Walker, 1989).
Τα θύματα όλων των τύπων οικογενειακής βίας μοιράζονται μια κοινή εμπειρία δυσφήμησης του εαυτού που καταλήγει σε μειωμένη αυτοεκτίμηση. Η ντροπή και τα αισθήματα ευτέλειας εκφράζονται πολύ συχνά από τις κακοποιημένες συζύγους, οι οποίες συχνά αναφέρουν ότι πρώτα ξεκινάει η ψυχολογική κακοποίηση και στη συνέχεια ακολουθεί η σωματική κακοποίηση (Heron et al., 2022, Pagelow, 1984). Όταν μια γυναίκα συχνά θεωρεί ότι είναι άσχημη, ανάξια, χαμηλής νοημοσύνης και σεξουαλικά ανικανοποίητη από τον άνδρα που παντρεύτηκε και αγάπησε, τότε η γυναίκα αυτή αρχίζει να δίνει σε αυτές τις ευτελείς λέξεις-ετικέτες κάποια σημαντικότητα. Και όταν μάλιστα αυτή η γυναίκα είναι απομονωμένη από τον κοινωνικό της περίγυρο, (του οποίου η φροντίδα και το ενδιαφέρον ίσως εξισορροπεί αυτή την αρνητική εικόνα), η γυναίκα συχνά καταλήγει στο να αποδεχθεί όλες αυτές τις ετικέτες ως την αυτοεικόνα της.
Η απομόνωση και τα αισθήματα ενοχής που νιώθει η κακοποιημένη γυναίκα μπορεί να την οδηγήσουν και σε επιθετικότητα προς τον εαυτό της. Η επιθετικότητα στη γυναίκα συνήθως στρέφεται προς τον ίδιο της τον εαυτό, παίρνει με άλλα λόγια μια εσωτερικευμένη μορφή (Τσαλίκογλου, 1996). Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι οι γυναίκες εμφανίζουν σε μεγαλύτερο βαθμό κατάθλιψη, σε αντίθεση με τους άνδρες που εκδηλώνουν σε μεγαλύτερο βαθμό αντικοινωνική συμπεριφορά. Εκτός από την καταστροφή του ψυχικού κόσμου των γυναικών, σοβαρές είναι οι συνέπειες της κακοποίησης στον οργανισμό των κακοποιημένων γυναικών. Σε σωματικό επίπεδο, η κακοποίηση πολλές φορές προκαλεί μόνιμες οργανικές βλάβες και μερικές φορές μπορεί να επιφέρει το θάνατο, κυρίως γιατί τα χτυπήματα επικεντρώνονται στο κεφάλι.
Ακόμη, οι κακοποιημένες γυναίκες νιώθουν ντροπιασμένες και ξεφτιλισμένες. Η κάθε κακοποιημένη γυναίκα νιώθει ότι είναι η μοναδική που τη χτυπά ο άντρας της και για αυτό θεωρεί ότι η ίδια πρέπει να κάνει κάποιο λάθος και προκαλεί την όλη συμπεριφορά από την πλευρά του συζύγου της. Με άλλα λόγια, συχνά τα θύματα κατηγορούν τον εαυτό τους για τη βίαιη συμπεριφορά που δέχονται από τον θύτη. Σε αυτή την αυτοκατηγόρια σημαντική επίδραση έχει το γεγονός ότι τα θύματα γνωρίζουν τους θύτες, καθώς προέρχονται από το οικογενειακό περιβάλλον και όσον αφορά τους συζύγους τους, πρόκειται για άτομα στα οποία έδειχναν πίστη και αφοσίωση. Γι αυτό το λόγο και νιώθουν ακόμη περισσότερο αβοήθητες και παγιδευμένες. Το γεγονός ότι οι θύτες είναι οικεία πρόσωπα κάνει τα θύματα να θέλουν να επιστρέψουν στις βίαιες καταστάσεις, έτσι ώστε να προστατεύσουν τους θύτες από την εξωτερική παρέμβαση.
Οι συνέπειες από τον συζυγικό βιασμό συχνά είναι πολύ σοβαρές και πολλές φορές ακολουθούνται από βίαιες απειλές για τη ζωή του θύματος. Στην πραγματικότητα, ο συζυγικός βιασμός είναι ο πιο τραυματικός τύπος βιασμού, καθώς σε αυτόν εμπλέκονται θέματα όπως η αίσθηση προδοσίας που βιώνει το θύμα, η απογοήτευση που νιώθει για το άτομο που επέλεξε για σύζυγό της, που πλέον έχει μετατραπεί στον βιαστής της. Τις περισσότερες φορές πρόκειται για ένα γεγονός που επαναλαμβάνεται για χρόνια ή καθ’ όλη τη διάρκεια του γάμου. Οι επιδράσεις της βίας κάποιες φορές εκτός από την ψυχολογική επίδραση, επεκτείνονται και στην αναπαραγωγική ικανότητα και γενικότερα στην υγεία της γυναίκας, καθώς και σε άλλες πλευρές του ψυχολογικού και πνευματικού ευ ζην.
Οι συνέπειες της κακοποίησης της συζύγου είναι εμφανείς και πολύ σοβαρές και στα παιδιά της οικογένειας, τα οποία τις περισσότερες φορές είναι μάρτυρες των επεισοδίων κακοποίησης, ενώ ένα σημαντικό ποσοστό των παιδιών βιώνει την κακοποίηση (σωματική), κυρίως από τις μητέρες τους, ενώ και η σχέση τους με τον πατέρα δεν είναι καλή. Η πιο σοβαρή περίπτωση που έχει η βία στα παιδιά είναι η μεταφορά της συμπεριφοράς κακοποίησης από γενιά σε γενιά. Σε μεγάλο ποσοστό τα αγόρια μετατρέπονται σε άνδρες που κακοποιούν τις συζύγους τους και τα κορίτσια όταν γίνονται γυναίκες εμπλέκονται σε σχέσεις με άνδρες που τις κακοποιούν.
Πηγές:
Barnett, O.W., Miller – Perrin, C.L., & Perrin, R.D. (1997). Family Violence across the Lifespan: An Introduction. California: Sage Publications.
Heron, R.L., Eisma, M. & Browne, K. (2022). Why do female domestic violence victims remain in or leave abusive relationships? A qualitative study. Journal of Aggression, Maltreatment & Trauma, 31(5), 677-694.
Pagelow, M.D. (1984). Family Violence. New York: Praeger.
Τσαλίκογλου, Φ. (1996). Μυθολογίες βίας και καταστολής. Αθήνα: Εκδόσεις Παπαζήση.
Quinn- Graham, A. (2024). Living in fear: The ongoing crisis of domestic violence and abuse. In A. Bonner (Ed.), Social Determinants of Health in Europe Direct and Indirect Consequences of War.
Walker, L.E. (1989). Η κακοποιημένη γυναίκα. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.
Κουραβάνας Νικόλαος & Παπαδοπούλου Ελένη, Ψυχολόγοι, MSc.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου