Αυτοαποκάλυψη

Με ποιους επιλέγουμε να μοιραστούμε σκέψεις και συναισθήματα και γιατί;

Τι επιλέγουμε να μοιραστούμε με τους άλλους όσον αφορά τις προσωπικές μας πληροφορίες και τα συναισθήματά μας και με ποια πρόσωπα αναφέρουμε ιδιαίτερα προσωπικές πληροφορίες;

Η αυτοαποκάλυψη είναι η προθυμία του ίδιου του ατόμου να αποκαλύψει ορισμένες ιδιαίτερα προσωπικές όψεις του εαυτού του στο πλαίσιο μιας προσωπικής- κοινωνικής αλληλεπίδρασης. Ένας παράγοντας που θεωρείται καθοριστικός για τη διαδικασία της αυτοαποκάλυψης είναι η μακροχρόνια οικειότητα σε μια σχέση. Το μοντέλο της κοινωνικής διείσδυσης των Altman και Taylor υποστηρίζει ότι οι άνθρωποι επιλέγουν να μοιραστούν τις ιδιαίτερα προσωπικές πληροφορίες τους με στενούς τους φίλους παρά με απλά γνωστούς ή με άγνωστα πρόσωπα. Μία από τις διαστάσεις που αναφέρουν είναι η τάση των ατόμων να αυτοαποκαλύπτονται κυρίως σε άτομα που συμπαθούν και εμπιστεύονται. Ωστόσο, ισχύει και το αντίστροφο, ότι δηλαδή συμπαθούμε περισσότερο άτομα που έχουμε επιλέξει να αυτοαποκαλυφθούμε. Επίσης, παρατηρείται πως οι άνθρωποι επιλέγουν να αποκαλύψουν προσωπικές τους πληροφορίες σε άτομα που και τα ίδια τους αποκαλύπτουν περισσότερα σχετικά με τα συναισθήματα και τις σκέψεις τους, όταν δηλαδή οι άλλοι έχουν κάνει ήδη αυτοαποκαλύψεις (Hogg & Vaughan, 2010). 

 

Οι αυτοαποκαλύψεις μπορεί να γίνουν στην αρχή ή κατά τη διάρκεια μιας σχέσης, ωστόσο, απαραίτητο στοιχείο για την εξέλιξη και διατήρηση αυτής της σχέσης είναι η ευαισθησία και η ανταπόκριση του άλλου στις αυτοαποκαλύψεις που θα κάνουμε. Παίζει δηλαδή σημαντικό ρόλο η συμπεριφορά του άλλου απέναντί μας. 

Η αυτοαποκάλυψη δεν εξαρτάται μόνο από προσωπικά και ατομικά χαρακτηριστικά, αλλά και από κοινωνικά και πολιτισμικά στοιχεία, όπως το φύλο και η κουλτούρα. Έχει βρεθεί πως οι γυναίκες αποκαλύπτουν περισσότερα για τους εαυτούς τους σε σύγκριση με τους άνδρες (Dindia & Allen, 1992). Ακόμη, έχει διαπιστωθεί η επίδραση της κουλτούρας στις αυτοαποκαλύψεις. Μια γενική διαπίστωση είναι η επίδραση των ατομικιστικών και των συλλογικών κουλτούρων στη διαδικασία της αυτοαποκάλυψης. Άτομα που προέρχονται από ατομικιστικές κοινωνίες φαίνεται πως δίνουν περισσότερες προσωπικές πληροφορίες, ενώ άτομα που ανήκουν σε συλλογικές κοινωνίες αναφέρονται κυρίως σε πληροφορίες σχετικά με τις ομάδες στις οποίες ανήκουν, αναγνωρίζοντας τον εαυτό τους ως μέλος μιας συλλογικής ταυτότητας (Hogg & Vaughan, 2010).

Οι αυτοαποκαλύψεις αποτελούν σημαντικό παράγοντα για την εξέλιξη μιας σχέσης -φιλικής ή ερωτικής- που θεωρούμε σημαντική, ενώ είναι και ένας κύριος παράγοντας που συμβάλλει στη δόμηση της εμπιστοσύνης σε μια σχέση. Επομένως, οι αυτοαποκαλύψεις είναι απαραίτητες για την ύπαρξη σχέσεων, αν και πολλές φορές για να μην πληγωθούμε και θέλοντας να μειώσουμε το ρίσκο για την έκβαση μιας σχέσης επιλέγουμε να αποφεύγουμε τις αυτοαποκαλύψεις. Ωστόσο, οι σχέσεις είναι αναγκαίες ακόμη κι αν «ενέχουν ένα βαθμό ρίσκου με την έννοια ότι οι άνθρωποι γίνονται ευάλωτοι στους άλλους μέσα από αυτές» (Hogg & Vaughan, 2010:623). 

Η αυτοαποκάλυψη είναι ένα σημαντικό βήμα για να μπορέσουμε να αναπτύξουμε σχέσεις, αλλά και να χτίσουμε τη διαπροσωπική εμπιστοσύνη που θα μας επιτρέπει να διαχειριστούμε το ρίσκο που δημιουργεί η κάθε σχέση…

«Ο άνθρωπος είναι οι σχέσεις του» ~~ Καρλ Μαρξ

«Πρέπει να εμπιστεύεσαι και να πιστεύεις τους ανθρώπους, αλλιώς η ζωή γίνεται ανυπόφορη» ~~ Τσέχωφ

Hogg Μ.Α., & Vaughan, G.M. (2010). Κοινωνική ψυχολογία. Αθήνα: Εκδόσεις Gutenberg.

Παπαδοπούλου Ελένη- Ψυχολόγος, MSc.

«Ο μόνος τρόπος να γνωρίσεις κάποιον άλλο είναι να τον αγαπάς απελπισμένα» ~~Walter Benjamin