Ο Δρόμος των Δακρύων: μια 'θετική' οπτική της απώλειας, από τον Χόρχε Μπουκάι

Το πένθος… πονάει

Αντισταθμίζει, αλλά δεν αποτρέπει

Γλυκαίνει, αλλά δεν διαγράφει

Ενθαρρύνει να συνεχίσεις

Αλλά δεν εξαφανίζει τον πόνο.

Είμαστε εντελώς ανίκανοι να προσφέρουμε στα αγαπημένα μας πρόσωπα την προστασία που θα θέλαμε ενάντια σε κάθε κίνδυνο, σε κάθε πόνο, ενάντια στις ματαιώσεις, τον χαμένο χρόνο, τα γηρατειά και τον θάνατο.

Ο δρόμος των δακρύων μας διδάσκει να δεχόμαστε τον ζωτικό δεσμό που υπάρχει ανάμεσα στις απώλειες και τις κατακτήσεις μας.

Ο δρόμος αυτός μας δείχνει ότι πρέπει να παραιτηθούμε από ότι δεν υπάρχει πα. Έτσι θα κατακτήσουμε την ωριμότητα.

Οι απώλειες είναι τραυματικές και επώδυνες, όμως, μόνο μέσα από αυτές ολοκληρωνόμαστε σαν άνθρωποι.

«Να μπορούμε να ξεκινάμε πάλι από την αρχή, να αφήνουμε πράγματα πίσω μας, να μαθαίνουμε να λειτουργούμε αλλιώς, να μην εξαρτιόμαστε από το βλέμμα του άλλου, να πατάμε γερά στα πόδια μας… Αυτά είναι τα πράγματα που μας βοηθάνε να μεγαλώσουμε, που μας κάνουν αυτό που είμαστε τελικά».

«Δεν μεγαλώνει κανείς αν δεν δοκιμάσει ο ίδιος κάποια από τα συναισθήματα που ορίζουν το περιεχόμενο των παρακάτω λέξεων:

Αδυναμία να κάνεις κάτι, μη αναστρέψιμο, απογοήτευση, θυμός, πόνος, εσωτερικό κενό, απουσία, εγκατάλειψη, άγχος, σύγχυση, νοσταλγία, απελπισία, αυτοκατηγορία, θρήνος, βάσανο, μοναξιά, φόβος, θλίψη, αγωνία, αδυναμία αποδοχής, θάνατος».

«Ο πόνος της απώλειας δεν έχει τόσο να κάνει με το γεγονός ότι δεν έχω πια κάτι, όσο με το ότι δεν αντέχω την αδυναμία μου. Αυτό είναι που μένει από την απώλεια κάποιου πράγματος που, εκείνη τη στιγμή τουλάχιστον, δεν ήθελα να χάσω».

«Καμιά φορά το να μην εγκαταλείπεις κάτι είναι θάνατος. Κάποιες φορές, ζωή είναι να παρατάς αυτό που κάποτε σ’ έσωσε. Να αφήνεις πίσω σου πράγματα που μαζί τους είσαι δεμένος σφιχτά, επειδή νομίζεις ότι αν τα κρατήσεις θα σε σώσουν από την κατάρρευση». Κάποιες φορές από διαίσθηση ξέρουμε ότι το δέσιμο σημαίνει θάνατο, αλλά συνεχίζουμε να μένουμε αγκιστρωμένοι σε κάτι που δεν μας χρειάζεται πλέον, σε κάτι που δεν υπάρχει πια…

«Είναι φοβερό να παραδεχτούμε ότι σε κάθε απώλεια υπάρχει ένα όφελος. Ότι ο πόνος για την απώλεια θα τελειώσει αναγκαστικά με κάποιο κέρδος. Και βέβαια δεν υπάρχει απώλεια χωρίς ένα όφελος. Δεν υπάρχει απώλεια που δεν οδηγεί αναγκαστικά στην προσωπική ανάπτυξη».

«Υπάρχουν χιλιάδες πράγματα που σε καλούν να πορευτείς τον δρόμο των δακρύων, γιατί:

Εκτός από τα πρόσωπα που χάνει κανείς

Υπάρχουν καταστάσεις που μεταβάλλονται

Υπάρχουν δεσμοί που αλλάζουν

Υπάρχουν φάσεις ζωής που ξεπερνιούνται

Υπάρχουν στιγμές που φθάνουν στο τέλος

Και το καθένα από αυτά τα πράγματα αντιπροσωπεύει μια απώλεια που πρέπει να επεξεργαστείς».

«ΑΝ ΣΥΝΕΙΔΗΤΟΠΟΙΗΣΩ ΟΤΙ ΟΛΑ ΜΙΑ ΜΕΡΑ ΘΑ ΠΕΡΑΣΟΥΝ ΚΑΙ ΘΑ ΦΥΓΟΥΝ, ΘΑ ΚΑΤΑΛΗΞΩ ΝΑ ΔΕΧΤΩ ΠΩΣ ΕΙΝΑΙ ΔΙΚΗ ΜΟΥ ΕΥΘΥΝΗ ΝΑ ‘ΕΜΠΛΟΥΤΙΖΟΜΑΙ’ ΑΠΟΧΑΙΡΕΤΩΝΤΑΣ ΤΑ»

Είναι οδυνηρό να αφήνουμε πίσω μας πράγματα, πρόσωπα, τόπους και καταστάσεις, είναι οδυνηρό να αφήσουμε την παιδική μας ηλικία, την εφηβεία, τα νιάτα…  Συνειδητοποιούμε ότι όλα μας τα βιώματα καταλήγουν σε μια απώλεια. Χάνουμε ορισμένα πράγματα, γιατί μόνο έτσι μπορούμε να κερδίσουμε κάποια άλλα. Οι απώλειες είναι αναγκαίες για την κατάκτηση της ωριμότητας. Οι απώλειες είναι αναγκαίες για να προχωρήσουμε…

«Όσο περισσότερο μαθαίνω να ξεπερνώ καταστάσεις, πρόσωπα και πράγματα, τόσο ευκολότερη γίνεται η προσωπική μου ανάπτυξη. Όσο περισσότερο αναπτύσσομαι, τόσο μικρότερη η στεναχώρια για αυτά που χάνω. Όσο λιγότερο μου ραγίζει την καρδιά αυτό που δεν υπάρχει πια, τόσο καλύτερα θα πορευτώ στον δρόμο που ακολουθεί. Ωριμάζοντας, ανακαλύπτω ότι με δική μου απόφαση και με πόνο ψυχής αφήνω κάτι πίσω δημιουργώντας χώρο για το καινούργιο που επιθυμώ».

«Υπάρχει ένα πένθος που εκ πρώτης όψεως φαίνεται διαφορετικό από τα άλλα. Πρόκειται για τον πόνο που βιώνουν όσοι φαντάζονται πως θα έρθει η μέρα να αποκτήσουν κάτι, αλλά κάποια στιγμή προσγειώνονται και συνειδητοποιούν πως αυτό το κάτι ποτέ δεν θα το έχουν». Είναι σαν να βιώνουμε μια απώλεια χωρίς ουσιαστικά να υπάρχει απώλεια. Πενθούμε για κάτι που ποτέ δεν είχαμε. Κι αφού δεν το είχαμε γιατί πενθούμε; Τι είναι αυτό που χάσαμε; Είχαμε την ψευδαίσθηση, τη φαντασίωση, το όνειρο.

«Ωριμάζω σημαίνει αφήνω πίσω κάτι που χάθηκε, έστω κι αν πρόκειται για ένα φανταστικό κενό. Επεξεργάζομαι το πένθος, σημαίνει ότι εγκαταλείπω ένα προηγούμενο κενό, που μου φαινόταν πιο ασφαλές, πιο προστατευτικό, και που νόμιζα ότι μπορούσα να το προβλέψω. Το αφήνω για να πάω στο διαφορετικό. Περνάω από το γνωστό στο άγνωστο».

«Το να θυμάσαι είναι ο καλύτερος τρόπος για να ξεχάσεις»

Freud

«Συνειδητοποιούμε μια απώλεια από την εικόνα που αφήνει μέσα μας αυτό που χάθηκε, αν και χάθηκε πριν καλά- καλά το πάρουμε είδηση»

Κλείνοντας με τη θετική πλευρά κάθε απώλειας δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι:

«Κάθε φορά που έρχεται κάτι, παίρνει τη θέση του προηγούμενου, που έπαψε να υπάρχει».

«Κάθε φορά που φεύγει κάτι, αφήνει χώρο για αυτό που έρχεται».

«Πίσω από κάθε σημαντική αλλαγή, υπάρχει μια απώλεια που πρέπει να επεξεργαστεί κανείς. Αυτό ισχύει ακόμη και για τις αλλαγές εκείνες που επιφέρουν ‘θετικές’ μεταβολές, αν μπορούμε να τις χαρακτηρίσουμε έτσι».

«Όσο κι αν με πονάει να το παραδεχτώ, κάθε μέρα που ξημερώνει είναι επίσης η ιστορία της απώλειας της χθεσινής μου μέρας, μέχρι την οποία ήμουν αυτός που ήμουνα. Γιατί σήμερα δεν είμαι αυτός που ήμουν χθες, και δεν θα ξαναείμαι ποτέ πια».

Αποσπάσματα από το βιβλίο του Χόρχε Μπουκάι –Ο δρόμος των δακρύων. Εκδόσεις Opera.

 Τα δάκρυα είναι οι λέξεις που η καρδιά δεν μπορεί να πει...