Διαβάζοντας το βιβλίο: Εκπαιδεύοντας τα παιδιά

Όρια στην παιδική παντοδυναμία

 

«Για πολλούς οι θέσεις του Γάλλου παιδιάτρου Αλντό Ναουρί είναι αιρετικές: προτρέπει τις μαμάδες να πάψουν να ‘’ασκούν γοητεία’’ στα παιδιά τους, τους μπαμπάδες να μην αρκούνται στον ρόλο του παρατηρητή, και τους δύο γονείς να δώσουν έμφαση στη μεταξύ τους σχέση. Στηλιτεύει τη ‘’γλυκερή ψευδοστοργή’’ των σημερινών γονέων, που δεν διαπαιδαγωγεί αλλά συντηρεί την αίσθηση της παιδικής παντοδυναμίας υπονομεύοντας το μέλλον. Στη σύγχρονη επιταγή ‘’Μπορείς και δικαιούσαι να τα έχεις όλα, αλλά μπορείς να παλέψεις για να έχεις όσο το δυνατόν περισσότερα’’. Στα συνεχή ‘’ναι’’ των γονιών που διαλύουν τον ατομικό ψυχισμό και τον κοινωνικό ιστό αντιπαραβάλλει ένα ‘’όχι’’ που καταφάσκει στη ζωή!» (από το οπισθόφυλλο του βιβλίου).

Το βιβλίο αναφέρεται στις σχέσεις ανάμεσα σε παιδιά και γονείς, αναδύοντας το σημαντικό ρόλο των ορίων.

Η δημοκρατία είναι απαραίτητη στις σχέσεις αλλά έχει και υποχρεώσεις.

Στο παρελθόν οι γονείς ανέτρεφαν τα παιδιά τους μεταδίδοντάς τα το μήνυμα: «Δεν μπορεί να τα έχει κανείς όλα στη ζωή. Χωρίς να το συνειδητοποιεί, αλλά έχοντας βιώσει και αφομοιώσει αυτή την αλήθεια, ο γονιός δημιουργούσε εξαρχής ένα αίσθημα στέρησης το οποίο σκληραγωγούσε από πολύ νωρίς το παιδί, ενεργοποιώντας αυτόματα τον μηχανισμό της προσπάθειας που θα του επέτρεπε να διεκδικήσει όσα περισσότερα γινόταν από αυτά τα περίφημα ‘’όλα’’, που θεωρούνταν αδύνατο να αποκτηθούν. Έτσι, η έννοια της έλλειψης, την οποία η ψυχανάλυση θεωρεί κινητήριο δύναμη της επιθυμίας, ήταν εξαρχής δεδομένη στη ζωή κάθε παιδιού, ανεξάρτητα από το πώς θα τη διαχειριζόταν στη συνέχεια» (σελ. 43-44).

Ο Ναουρί προβληματίζεται και αναρωτιέται: «Μήπως τελικά το παιδί αντιλαμβάνεται με κάποιον τρόπο πως έχει γίνει αντικείμενο μιας ανόητης φιλοδοξίας –η οποία φοράει το κάλυμμα της γενναιοδωρίας και πηγάζει από την τεμπελιά μας να αναζητήσουμε ένα ουσιώδες νόημα στη ζωή- και προσπαθεί ατάραχα και πεισματικά να την αναχαιτίσει; Μήπως τελικά παίζει κατά κάποιον τρόπο τον ρόλο του παλιόπαιδου για να μας υπενθυμίσει ότι είμαστε απλώς άνθρωποι;» (σελ. 69).

Στη συνέχεια, ο Ναουρί προσπαθεί να καθορίσει τι σημαίνει παιδί: «τι είναι παιδί;».

«Το πρώτο χαρακτηριστικό της νεαρής ύπαρξης που ονομάζεται παιδί είναι η ικανότητά του να μας μαγεύει, η διαρκής και ακαταμάχητη γοητεία του» (σελ. 72). 

«Μήπως τελικά η λατρεία που φαίνεται να τρέφω στο παιδί με κάνει να αναιρώ όσα έλεγα πριν λίγο;» (σελ. 73).

«Η υπερβολική φροντίδα σκοτώνει, τελικά, τη φροντίδα. Και η υπερβολικά μακροσκελής εξήγηση παγιδεύεται στα δίχτυα μιας αιτιολόγησης που κινδυνεύει να ακυρώσει το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα» (σελ. 102).

Ο Ναουρί αναρωτιέται τι παρακωλύει τη διαπαιδαγώγηση;

 

Πηγή:

Aldo Naouri. 2019. Εκπαιδεύοντας τα παιδιά. Όρια στην παιδική παντοδυναμία. Εκδόσεις Κέλευθος.

 

Κουραβάνας Νικόλαος & Παπαδοπούλου Ελένη, Ψυχολόγοι, MSc.