Του Ρόλλο Μέη
«Η έρευνα του ανθρώπου για τον εαυτό του δεν είναι ένα βιβλίο αυτοθεραπείας, με την έννοια ότι δεν υπόσχεται θεραπεία μέσα σε μια νύχτα, αλλά ένα βιβλίο που θα βοηθήσει τους ανθρώπους, επειδή ρίχνει φως σε μερικά πράγματα που υποκρύπτονται κάτω από τα αλληλοσυγκρουόμενα αισθήματα και την ενόχλησή τους.
Ο δόκτωρ Μέη γράφει με μεγάλη ευαισθησία και σοφία με αμεσότητα και απλότητα. Μιλάει για τη μοναξιά και το άγχος του σημερινού ανθρώπου και την απώλεια της βεβαιότητας που υπέστη στη γρήγορα μετασχηματιζόμενη κοινωνία μας. Δείχνει τον δρόμο προς αξίες και στόχους, στους οποίους μπορεί κανείς να βασιστεί σε μια εποχή ελάχιστης βεβαιότητας και αποκαλύπτει πώς εμείς μπορούμε να κερδίσουμε μια πραγματική συνείδηση του εαυτού μας που θα μας φέρει ελευθερία και τόλμη» (από το οπισθόφυλλο του βιβλίου).
«Όσο περισσότερη αυτοσυνειδησία έχει ένας άνθρωπος, τόσο περισσότερο ζωντανός είναι. ‘’Όσο περισσότερη συνείδηση, είπε ο Κίρκεργκραντ, ‘’τόσο μεγαλύτερο εγώ’’. Η ολοκλήρωση της προσωπικότητας συνεπάγεται αυτή την εγρήγορση, αυτή την αυξημένη αίσθηση του εγώ. Τη συναίσθηση, δηλαδή ό,τι είναι το ενεργητικό εγώ που έχει τον έλεγχο των συμβαινόντων.
Συμπερασματικά, αυτή η άποψη για το τι σημαίνει ολοκλήρωση προσωπικότητας μας σώζει από δύο λάθη.
Το πρώτο είναι η παθητικότητα- το να επιτρέπει δηλαδή κάποιος σε προκαθορισμένα στοιχεία της εμπειρίας του να αντικαθιστούν την αυτοσυνειδησία. Πρέπει να παραδεχθούμε ότι ορισμένες παλαιότερες τάσεις της ψυχανάλυσης μπορούν να χρησιμοποιηθούν σαν μέσο εκλογίκευσης της παθητικότητας. Ήταν η εποχή που ο Φρόυντ ήθελε να αποδείξει πόσο πολύ κάθε άνθρωπος ωθείται από ασυνείδητους φόβους, επιθυμίες και τάσεις κάθε είδους. Και ότι δηλαδή στην πραγματικότητα ο άνθρωπος είναι πολύ λιγότερο αφέντης του μυαλού του από όσο ο τυπικός άνθρωπος του δέκατου ένατου αιώνα, πιστός στη δύναμη της θέλησης, πρέσβευε. Αλλά αυτή η έμφαση στην καθοριστική δύναμη του ασυνείδητου είχε και μια επιβλαβή συνεπαγωγή στην οποία ο ίδιος ο Φρόιντ υπέκυψε εν μέρει.
Ένας από τους πρώτους ψυχοθεραπευτές, παραδείγματος χάρη ο Γκρόντεκ έγραψε: ‘’μας ζει το ασυνείδητό μας’’. Και ο Φρόυντ σε ένα γράμμα σχολίασε αυτή του την έμφαση στην παθητικότητα του εγώ.
Αλλά για να διορθώσουμε μια μερική παρανόηση, πρέπει να τονίσουμε ότι κύριος σκοπός του Φρόυντ όταν εξερευνούσε το ασυνείδητο ήταν να βοηθήσει τον άνθρωπο να συνειδητοποιήσει τις δυνάμεις που κρύβονται στο ασυνείδητο. ‘Ομως επανειλημμένα είπε, σκοπός της ψυχανάλυσης ήταν να κάνει το ασυνείδητο συνειδητό, να διευρύνει το φάσμα της επίγνωσης. Να βοηθήσει το άτομο να αποκτήσει συναίσθηση των . Να συνειδητοποιήσει τις δυνάμεις που κρύβονται στο Ασυνείδητό, όπου σε περιμένει ο σκοπός της ψυχανάλυσης να κάνει το συνειδητό συνειδητό, να διευρύνει το φάσμα της επίγνωσής, να βοηθήσει το άτομο να αποκτήσει συναίσθηση των υποσυνείδητων τάσεων που παρασύρουν το εγώ.
Το δεύτερο λάθος που αυτή η άποψη για το άτομο μας βοηθά να αποφύγουμε, είναι η επίπλαστη δραστηριοποίηση, δηλαδή το να χρησιμοποιούμε τη δραστηριότητα σαν υποκατάστατο για την συνείδηση. Λέγοντας επίπλαστη δραστηριοποίηση, εννοούμε την τάση τόσο διαδεδομένη στην Αμερική, να υποθέτουμε ότι όσο περισσότερο δραστήριοι φαινόμαστε, τόσο περισσότερο είμαστε ζωντανοί, θα ‘πρεπε να είναι σαφές πως όταν χρησιμοποιήσαμε τον όρο ενεργητικό εγώ δεν εννοούσα ότι κάποιος είναι πολυάσχολος απλώς και μόνο επειδή κάνει πολλά πράγματα. Πολλοί άνθρωποι βρίσκονται σε διαρκή ενασχόληση για να καμουφλάρουν το άγχος τους. Η δραστηριοποίηση τους είναι μια μέθοδος απόδρασης από τον εαυτό τους. Αντλούν μια ψεύτικη και προσωρινή αίσθηση ζωντάνιας με το να είναι συνεχώς βιαστικοί σαν να είναι η βιασύνη τους απόδειξη και της σπουδαιότητάς τους» (σελ. 127-128).
Πηγή:
Ρόλλο Μέη. 1981. Η έρευνα του ανθρώπου για τον εαυτό του. Εκδόσεις Κονίδαρη.
Κουραβάνας Νικόλαος & Παπαδοπούλου Ελένη, Ψυχολόγοι, MSc.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου