Τετάρτη 26 Φεβρουαρίου 2025

Διαβάζοντας το βιβλίο: Η μεταμόρφωση της οικειότητας

"Η σεξουαλική επανάσταση: Ένας υποβλητικός όρος, αλλά ποιο νόημα μπορεί να λάβει σήμερα; Πώς διαμορφώνεται η σεξουαλικότητα και ποιες είναι οι συνδέσεις της με τις αλλαγές που έχουν επηρεάσει την προσωπική ζωή σε ένα γενικότερο επίπεδο; Ο Anthony Giddens προσπαθώντας να απαντήσει σε αυτά τα ερωτήματα, αμφισβητεί πολλές από τις κυρίαρχες ερμηνείες για τον ρόλο της σεξουαλικότητας στη μοντέρνα κουλτούρα. Η ανάδυση αυτού που ο συγγραφέας αποκαλεί πλαστική σεξουαλικότητα- σεξουαλικότητα απελευθερωμένη από την εγγενή σχέση της με την αναπαραγωγή- αναλύεται υπό τους όρους της μακροπρόθεσμης ανάπτυξης της μοντέρνας κοινωνικής οργάνωσης και των κοινωνικών επιδράσεων των τελευταίων δεκαετιών. Ο Giddens υποστηρίζει πως η μεταμόρφωση της οικειότητας, στην οποία οι γυναίκες έχουν παίξει τον βασικό ρόλο, προσφέρει τη δυνατότητα για έναν ριζικό εκδημοκρατισμό της προσωπικής σφαίρας" (από το οπισθόφυλλο του βιβλίου).

 

 

Ο ρομαντικός και συνάλληλος έρωτας

"Στη σημερινή εποχή, τα ιδανικά του ρομαντικού έρωτα τείνουν να θρυμματιστούν κάτω από την πίεση της γυναικείας σεξουαλικής χειραφέτησης και αυτονομίας. Η σύγκρουση ανάμεσα στη σύνθετη δομή του έρωτα και την αμιγή σχέση παίρνει διάφορες μορφές, κάθε μία από τις οποίες τείνει να γίνεται όλο και πιο εμφανής στη δημόσια θέα, ως αποτέλεσμα της αυξανόμενης θεσμικής αναστοχαστικότητας.

Ο ρομαντικός έρωτας εξαρτάται από την προβλητική ταύτιση, την προβλητική ταύτιση του amour passion, ως το μέσο με το οποίο οι επίδοξοι σύντροφοι ελκύονται και στη συνέχεια ενώνονται μεταξύ τους. Εδώ η προβολή δημιουργεί ένα αίσθημα ολότητας με τον άλλον, η οποία χωρίς αμφιβολία ενισχύεται από εδραιωμένες διαφορές ανάμεσα στην αρρενωπότητα και τη θηλυκότητα, κάθε μία από τις οποίες χαρακτηρίζονται με όρους αντίθεσης. Οι συνήθειες του άλλου είναι γνωστές κατά ένα διαισθητικό τρόπο. Όμως υπό άλλες συνθήκες, η προβλητική ταύτιση διακόπτει την ανάπτυξη μιας σχέσης, η συνέχιση της οποίας εξαρτάται από την οικειότητα. Το να ανοίγεις τον εαυτό σου στον άλλο, κάτι που αποτελεί τη συνθήκη αυτού που θα ονομάσω συνάλληλο έρωτα, είναι κατά κάποιον τρόπο το αντίθετο της προβλητικής ταύτισης, έστω και αν μια τέτοια ταύτιση μερικές φορές ανοίγει τον δρόμο σε αυτόν.

Ο συνάλληλος έρωτας επαγρυπνεί και έχει απρόοπτα και κατά συνέπεια συγκρούεται με ιδιότητες της σύνθετης δομής του ρομαντικού έρωτα, που είναι παντοτινός και ένας και μοναδικός. Η σημερινή κοινωνία των χωρισμών και των διαζυγίων εμφανίζεται ως το αποτέλεσμα και όχι ως η αιτία της εμφάνισης του συνάλληλου έρωτα. Όσο πιο πολύ παγιώνεται ο συνάλληλος έρωτας ως πραγματική πιθανότητα, τόσο πιο πολύ υποχωρεί η αναζήτηση για το ξεχωριστό άτομο και τόσο περισσότερο μετράει ξεχωριστή σχέση.

Σε αντίθεση με το συνάλληλο έρωτα, ο ρομαντικός έρωτας δεν υπήρξε ποτέ ισορροπημένος αναφορικά με τα κοινωνικά φύλα, ως αποτέλεσμα επιδράσεων που έχουμε ήδη πραγματευθεί. Ο έρωτας είχε από πολύ καιρό μια ροπή προς την ισότητα, εγγενή με την ιδέα πως μια σχέση μπορεί να προέλθει από τη συναισθηματική σύνδεση δύο ανθρώπων, παρά από εξωγενή κοινωνικά κριτήρια. Ωστόσο, ο έρωτας υπό όρους εξουσίας είναι de facto ολοκληρωτικά άνισος. Πολύ συχνά τα όνειρα του έρωτα καθήλωσαν τις γυναίκες σε ένα σκληρό οικιακό περιβάλλον.

Ο συνάλληλος έρωτας προϋποθέτει την ισότητα στο συναισθηματικό πάρε δώσε και όσο πιο πολύ συμβαίνει αυτό, τόσο πιο στενά προσεγγίζει κάθε τύπος δεσμού στο αρχέτυπο της αμιγούς σχέσης. Εδώ ο έρωτας αναπτύσσεται μόνο στο είναι έτοιμος να αποκαλύψει έγνοιες, ανάγκες και ευαισθησίες. Η συγκαλυμμένη συναισθηματική εξάρτηση των ανδρών τους έχει παρεμποδίσει από το να είναι πρόθυμοι και ικανοί να φανούν ευαίσθητοι.

Το ήθος του έρωτα έχει διατηρήσει σε κάποια έκταση αυτή την κατεύθυνση, με την έννοια ότι ο επιθυμητός άνδρας συχνά παρουσιάζεται ψυχρός και απρόσιτος. Όμως, καθώς ο έρωτας διαλύει αυτά τα χαρακτηριστικά, που αποδεικνύονται προκάλυμμα, η αναγνώριση της ανδρικής συναισθηματικής ευαισθησίας είναι προφανώς παρούσα.

Ο ρομαντικός έρωτας έχει σεξουαλικό χαρακτήρα, όμως αποκλείει την ars erotica. Η ερωτική ικανοποίηση και η ευτυχία, ιδιαίτερα στη φαντασιακή μορφή του ρομάντσου, υποτίθεται ότι είναι εξασφαλισμένες από την ίδια την ερωτική ορμή που προκαλεί ο έρωτας. Ο συνάλληλος έρωτας εισάγει για πρώτη φορά την ars erotica στον πυρήνα των συζυγικών σχέσεων και καθιστά την αμοιβαία σεξουαλική ευχαρίστηση βασικό στοιχείο για τη διατήρηση ή τη διάλυση μιας σχέσης. Η καλλιέργεια ερωτικών δεξιοτήτων και η ικανότητα να δίνεις και να παίρνεις σεξουαλική ηδονή εκ μέρους και των δύο φύλων οργανώνονται αναστοχαστικά μέσα από πολλαπλές πηγές ερωτικής πληροφόρησης, συμβουλευτικής και εκπαίδευσης.

Ο συνάλληλος έρωτας αναπτύσσεται ως ένα ιδανικό σε μια κοινωνία όπου σχεδόν όλοι έχουν την ευκαιρία να ολοκληρωθούν σεξουαλικά και προϋποθέτει την εξάλειψη του διχασμού ανάμεσα στις ευυπόληπτες γυναίκες και αυτές που για κάποιο λόγο βρίσκονται εκτός των ορίων της ορθόδοξης κοινωνικής ζωής.

Σε αντίθεση με τον ρομαντικό έρωτα, ο συνάλληλος έρωτας δεν είναι μονογαμικός με την έννοια της σεξουαλικής αποκλειστικότητας. Αυτό που συντηρεί την αμιγή σχέση είναι η παραδοχή εκ μέρους κάθε συντρόφου πως κερδίζει οφέλη από τη σχέση σε ικανοποιητικό βαθμό ώστε να αξίζει η συνέχιση της μέχρι νεοτέρας διαταγής. Εδώ η σεξουαλική αποκλειστικότητα παίζει κάποιο ρόλο στη σχέση, στον βαθμό που οι σύντροφοι την κρίνουν αμοιβαία επιθυμητή ή απαραίτητη" (σελ. 93-95).

 

Πηγή:

Anthony Giddens. 2005. Η μεταμόρφωση της οικειότητας. Εκδόσεις Πολύτροπον.

 

Κουραβάνας Νικόλαος & Παπαδοπούλου Ελένη, Ψυχολόγοι, MSc.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου