«Μάλλον φλύαροι» οι αυτιστικοί

 «Η πολυλογία του αυτιστικού δεν είναι ουσιαστικά μια μοναχική απόλαυση της φωνής, αντιθέτως, προσπαθεί να κρατήσει στο περιθώριο αυτή την φωνή που προκαλεί τρόμο στο υποκείμενο. Στην παιδική ηλικία, κατά τον ίδιο τρόπο που μιλάει εξαλείφοντας τη φωνή, ο αυτιστικός βουλώνει σκόπιμα τα αυτιά του. Η φωνή ως ενορμητικό αντικείμενο δεν είναι η ηχητική της ομιλίας, αλλά αυτό που φέρει την παρουσία του υποκειμένου μέσα στα λεγόμενά του. Πρόκειται για μείζονα σταθερά της αυτιστικής λειτουργίας το να προστατεύεται κανείς από κάθε αγχωτική ανάδυση του αντικειμένου φωνή. Από τη δική του με την πολυλογία ή τη βωβότητα, και από εκείνη του Άλλου με την αποφυγή της συνομιλίας. Η αυτιστική πολυλογία είναι μια καθησυχαστική άσκηση της ομιλίας μέσα στην οποία η φωνή σβήνεται, δεν τοποθετείται στον τόπο του Άλλου, κι έτσι δεν διχάζει το υποκείμενο που μπορεί κατ’ αυτό τον τρόπο να την ελέγχει» (σ. 90-91).  

«Η πολυλογία λοιπόν του αυτιστικού φαίνεται να έχει ως λειτουργία να καταπνίγει και να περιστέλλει μια φωνή την εκδήλωση της οποίας φοβάται. Το αυτί του αυτιστικού δεν είναι κλειστό στη φωνή: γνωρίζουμε την ευαισθησία του στους θορύβους που καμία βλάβη των αισθητηριακών συσκευών δεν εξηγεί. Δεν διαθέτει ένα εξισορροπητικό αντικείμενο παρεμφερές με τους κόκκους της άμμου που ορισμένα ασπόνδυλα όπως οι ψύλλοι του νερού εισάγουν μέσα στα κυστίδιά τους προκειμένου να ρυθμίσουν τη στατικοακουστική τους συσκευή. Ο Λακάν χρησιμοποιεί αυτή την αναλογία για να περιγράψει την ενσωμάτωση της φωνής του Άλλου, που επιχειρείται διαμέσου της εγγραφής του υποκειμένου και της φωνητικής απόλαυσης υπό το εναδικό σημαίνον. Μια φωνή, σχολιάζει ο Λακάν, δεν αφομοιώνεται, ενσωματώνεται. Όταν εκπίπτει από το όργανο της ομιλίας, επιτρέπει τη διαμόρφωση του κενού του Άλλου, καθιστώντας τον έτσι πρόσφορο έδαφος για να δεχτεί ένα σημαίνον που θα είναι φορέας εκφοράς, κι όμως, για τον αυτιστικό, δεν ισχύει κάτι τέτοιο, η έλλειψη του Άλλου δεν είναι εν ειρήνη: αρνείται να τοποθετήσει εκεί τη φωνή του. Μη ενσωματώνοντας την, την κατακρατεί» (σελ. 95-96).

«Οι περισσότεροι αυτιστικοί υψηλής λειτουργικότητας μιλούν σωστά, αλλά χωρίς να λένε κάτι. Αποδεικνύονται συχνά λαλίστατοι» (σελ. 96).

«Η αποσύνδεση της φωνής από τη γλώσσα είναι στη βάση του αυτισμού. Πρόκειται για μια διαταραχή που επιφέρει γενικά γνωσιακά ελλείμματα, τα οποία ωστόσο δεν ορίζουν την ειδοποιό διαφορά. Η άρνηση της έκκλησης στον Άλλο και η άρνηση της αλλοτρίωσης του είναι της απόλαυσης μέσα στη γλώσσα συνιστούν τις ασυνείδητες στρατηγικές που το υποκείμενο μετέρχεται προκειμένου να προστατευτεί από την αγχωτική παρουσία ενός υπερβολικά πραγματικού Άλλου. Η απόσχιση φωνής και γλώσσας γίνεται αισθητή ως αινιγματική και επώδυνη, αλλά επιβάλλεται στη θέληση» (σελ. 101-102).

«Επομένως, δεν είναι δεδομένη εξαρχής για το αυτιστικό παιδί η γνώση ότι οι προφερόμενοι από τους ανθρώπους που το περιβάλλουν ήχοι συνδέονται με ένα συναισθηματικό βίωμα. Δεν το γνωρίζει γιατί δεν το έχει βιώσει» (σελ. 109).

«Το αυτιστικό υποκείμενο είναι ξεκάθαρα διχασμένο ανάμεσα στα συναισθήματα και τη σκέψη του. Η απόλαυση του εμβίου δεν υποτάσσεται, για το αυτιστικό υποκείμενο, στο σημαίνον, με αποτέλεσμα να ελλείπουν εκείνα τα στοιχεία που θα λειτουργούσαν ρυθμιστικά για τις αισθήσεις και τις σκέψεις του. Η αντίληψή του για τον κόσμο παραμένει χαοτική. Το αυτιστικό παιδί αργεί, συχνά, να κατανοήσει το γεγονός πως η γλώσσα μπορεί να χρησιμεύσει στην επικοινωνία. Οι άλλοι του φαίνονται απρόβλεπτοι και ανησυχαστικοί, η πραγματικότητα μέσα στην οποία κινούνται είναι ένα ακατανόητο χάος. Για αυτό τον λόγο καταφεύγει σε έναν ασφαλή κόσμο, που κατοικείται από καλοπροαίρετα αντικείμενα στα οποία δίνει ζωή, ένα είδος οικόσιτων ζώων, συμπαθητικών και προβλέψιμων. Σε αυτό τον κόσμο, οργανωμένο με βάση τους δικούς του κανόνες, αυτό που ονομάζουμε αμετάβλητο πρέπει να βασιλεύει ως κύριος, εξού και η προσήλωσή του στη μοναξιά του. Οι εισβολές τον θέτουν σε κίνδυνο και του προκαλούν άγχος» (σελ. 121).

Μαλβάλ, Ζαν- Κλωντ. (2018). Ο αυτιστικός και η φωνή του. Αθήνα: Εκκρεμές.