Νυχτερινή ενούρηση

Δεν είναι και τόσο ασυνήθιστο φαινόμενο κάποια παιδιά να συνεχίζουν να βρέχουν το κρεβάτι τους κατά τη διάρκεια της σχολικής ηλικίας. Ένα βασικό ζήτημα είναι τι μπορούν να κάνουν οι γονείς για να βοηθήσουν το παιδί ώστε να νιώσει καλύτερα και να μπορέσει να το διαχειριστεί. 

Τα περισσότερα παιδιά σταματούν να βρέχονται την ημέρα στα τρία περίπου χρόνια και τη νύχτα στα πέντε περίπου χρόνια, αν και τα περισσότερα παιδιά κατά την προσχολική ηλικία κάποιες φορές βρέχουν το κρεβάτι τους. Ορισμένα παιδιά συνεχίζουν να βρέχουν το κρεβάτι τους και κατά τη διάρκεια της παιδικής ηλικίας. Εκτιμάται ότι ένα στα πέντε παιδιά ηλικίας 5 ετών βρέχουν το κρεβάτι τους, το 5% των παιδιών ηλικίας 10 ετών και το 1% των εφήβων ηλικίας 15 ετών βρέχουν το κρεβάτι τους τη νύχτα.

Ένα κύριο ερώτημα είναι: ποια είναι τα αίτια της νυχτερινής ενούρησης. Δεν προκαλείται από την τεμπελιά ή την απροσεξία του παιδιού, για αυτό δεν πρέπει να κατηγορούμε το παιδί για την κατάσταση που βιώνει. Είναι σημαντικό να εμπεδώσουμε ότι το παιδί δεν το κάνει επίτηδες ή ηθελημένα. Το παιδί δεν μπορεί να ελέγξει αυτή την κατάσταση. 

Γιατί όμως; Το παιδί δεν έχει κανένα έλεγχο, δεν καταλαβαίνει να ξυπνήσει όταν η κύστη του είναι γεμάτη και πρέπει να πάει στην τουαλέτα. Πολλά παιδιά μπορεί να έχουν πιο βαθύ ύπνο και δυσκολεύονται να ξυπνήσουν. Επίσης, μπορεί να παράγουν περισσότερα ούρα το βράδυ σε σύγκριση με άλλα παιδιά. Μερικά παιδιά έχουν κύστεις που δεν μπορούν να κρατήσουν μεγάλη ποσότητα ούρων. Μια περιστασιακή ενούρηση μπορεί να οφείλεται σε παθολογικό πρόβλημα. Ωστόσο, σε κάθε περίπτωση ο γονιός θα πρέπει να επισκεφθεί με το παιδί το γιατρό για να γίνουν οι κατάλληλες εξετάσεις και να αποκλειστούν οι παθολογικοί λόγοι. Στη συνέχεια θα πρέπει να αναζητηθούν τυχόν αλλαγές στο περιβάλλον του παιδιού, καθώς και ψυχολογικοί παράγοντες που μπορεί να έχουν επηρεάσει το παιδί. Η νυχτερινή ενούρηση μπορεί να εμφανιστεί κατά τη διάρκεια μιας στρεσογόνας φάσης που περνάει η οικογένεια ή το ίδιο το παιδί, όπως για παράδειγμα ένας χωρισμός, ένας θάνατος, ένα νέο μέλος στην οικογένεια. 

Η νυχτερινή ενούρηση δεν βοηθάει στην ωρίμανση του παιδιού, που νιώθει ότι δεν μπορεί να τα καταφέρει και δεν μπορεί να ξεπεράσει κάτι που για τα άλλα παιδιά είναι αυτονόητο. Τα παιδιά βιώνουν άγχος μόλις φτάνει το βράδυ και πρέπει να κοιμηθούν, ενώ το άγχος γίνεται ακόμη πιο έντονο όταν τα παιδιά πρέπει να κοιμηθούν σε ένα ξένο μέρος. Επίσης, μερικά παιδιά που έχουν σταματήσει για ένα χρονικό διάστημα να βρέχουν το κρεβάτι τους μπορεί να αρχίσουν και πάλι να το βρέχουν είτε χωρίς κάποια εμφανή αιτία είτε κάποιου συμβάντος ή κατάστασης που δημιουργεί άγχος στο παιδί. Τα περιστατικά νυχτερινής ενούρησης γίνονται πιο έντονα όταν το παιδί αρχίζει και αισθάνεται πιο ασφαλές.

Το θέμα είναι τι μπορούν να κάνουν οι γονείς; Αφού γίνουν οι απαραίτητες εξετάσεις και δεν βρεθεί κάποιο παθολογικό αίτιο, οι γονείς θα πρέπει να καθησυχάσουν το παιδί, λέγοντας ότι η ενούρηση είναι φυσιολογική, δεν υπάρχει κάτι για το οποίο θα πρέπει να ντρέπεται, συμβαίνει και σε άλλα παιδιά, ενώ με το πέρασμα του χρόνου θα το ξεπεράσει. Δεν θα πρέπει να περιορίζονται τα υγρά που πίνει το παιδί κατά τη διάρκεια της ημέρας, παρά μόνο κατά τις βραδινές ώρες. Το παιδί μπορεί να πίνει λιγότερο νερό από τις 7-8 το βράδυ κι έπειτα. 

Ακόμη, είναι σημαντικό να δοθούν ορισμένες εξηγήσεις στο παιδί σχετικά με το γιατί συμβαίνει αυτό. Έτσι, θα μπορούσαμε να πούμε στο παιδί: «όταν κοιμάσαι το μυαλό σου δεν μπορεί να πάρει το μήνυμα ότι πρέπει να πας τουαλέτα και για αυτό δεν ξυπνάς» ή «η ουροδόχος κύστης, όπου αποθηκεύονται τα ούρα, δεν έχει μεγαλώσει ακόμη αρκετά και δεν μπορεί να κρατήσει τα ούρα από την ώρα που κοιμάσαι μέχρι το πρωί, αλλά αυτό θα αλλάξει καθώς το σώμα σου μεγαλώνει». Αν βλέπουμε ότι το παιδί έχει στρες ή ανησυχεί έντονα λόγω της κατάστασης που βιώνει θα πρέπει να βρούμε τρόπους για να αισθανθεί καλύτερα. Καθησυχάζουμε το παιδί λέγοντας ότι μεγαλώνοντας θα σταματήσει να βρέχει το κρεβάτι του, δεν το ενοχοποιούμε και δεν το θεωρούμε υπεύθυνο για αυτή την κατάσταση. 

Αποτελεσματικό για κάποια παιδιά είναι να τα πηγαίνουν οι γονείς στην τουαλέτα 2-3 ώρες μετά την ώρα που κοιμούνται τα παιδιά. Ωστόσο, δεν λειτουργεί σε όλες τις περιπτώσεις, ενώ είναι κουραστικό και για τους γονείς.

Άμεσα θα πρέπει να ληφθούν μέτρα ώστε να προστατεύεται το στρώμα του κρεβατιού. Έτσι θα πρέπει να τοποθετηθεί ένα πλαστικό ή αδιάβροχο κάλυμμα ανάμεσα στο σεντόνι και στο στρώμα. 

Θα πρέπει να μένει ένα μικρό φως αναμμένο το βράδυ, ώστε αν ξυπνήσει το παιδί να μπορεί να πάει στην τουαλέτα, αλλά και για να νιώθει ασφάλεια. Κάθε φορά που συμβαίνει άλλο ένα ατύχημα νυχτερινής ενούρησης ενθαρρύνουμε το παιδί να μην ανησυχεί, λέγοντας ότι δεν πειράζει. Το πρωί όταν ξυπνάει βρεγμένο φροντίζουμε να υπάρχει ζεστό νερό ώστε να μπορεί να κάνει ένα ντους και να μην μυρίζει αλλά και να μην νιώθει βρώμικο όλη την ημέρα και να το ακολουθεί η βραδινή αίσθηση.

Το παιδί θα πρέπει να αισθάνεται την αγάπη και την τρυφερότητα των γονιών, ακόμη και όταν συμβαίνουν τα ατυχήματα νυχτερινής ενούρησης. Δεν θα πρέπει να νιώθει ότι οι γονείς το απορρίπτουν ή θεωρούν ότι δεν είναι ικανό να τα καταφέρει. Κάθε φορά που βρέχει το κρεβάτι του θα πρέπει να το χαρακτηρίζουν ως ένα ατύχημα, έτσι ώστε να μην δίνουν την εντύπωση στο παιδί ότι το θεωρούν δεδομένο ότι θα βρέχει το κρεβάτι του.

Δεν είναι και πολύ καλή ιδέα να βάζουμε το παιδί να καθαρίσει το βρεγμένο κρεβάτι ή να πλύνει τα σεντόνια, γιατί είναι σαν να το κατηγορούμε και το τιμωρούμε μ’ αυτό τον τρόπο και ταυτόχρονα θεωρούμε ότι έχουμε βρει ένα τρόπο να το συνετίσουμε. Η αλλαγή των σεντονιών από τα ίδια δεν είναι τρόπος συμμόρφωσης ούτε τρόπος τιμωρίας που θα βοηθήσει το παιδί. Το παιδί συχνά αισθάνεται αρκετά λυπημένο όταν ξυπνάει σε ένα βρεγμένο κρεβάτι και το τελευταίο πράγμα που χρειάζεται είναι μια τιμωρία ή μια επιπλέον αναστάτωση. Τα μεγαλύτερα παιδιά μπορούν να βοηθήσουν στην αλλαγή των σεντονιών, στο πλαίσιο της αυτοεξυπηρέτησής τους. 

Τα συστήματα συναγερμού που υπάρχουν για παιδιά που βρέχουν το κρεβάτι τους μπορούν να βοηθήσουν παιδιά που είναι επτά ετών ή και περισσότερο. Προγράμματα που προβλέπουν την αμοιβή του παιδιού όταν δεν βρέχει το κρεβάτι του (προγράμματα αλλαγής συμπεριφοράς) δεν θεωρούνται τόσο βοηθητικά, καθώς είναι σαν να θεωρούμε το παιδί υπεύθυνο για την ενούρησή του.

Αυτό που σίγουρα βοηθάει σε μεγάλο βαθμό είναι η στάση και η συμπεριφορά των γονέων. Απαιτείται η ύπαρξη ενός ήρεμου και χαλαρού περιβάλλοντος που δεν θα κατηγορεί το παιδί. Αντίθετα, οι γονείς θα πρέπει να λειτουργούν υποστηρικτικά δίπλα στο παιδί, κατανοώντας όλο αυτό που περνάει. Είναι σημαντικό οι γονείς να μην τιμωρούν, να μην κάνουν κριτική και να μην κοροϊδεύουν το παιδί αλλά και να μην αφήνουν άλλους να το κάνουν αυτό στο παιδί (π.χ. τα αδέρφια του παιδιού). Επίσης, είναι σημαντικό οι γονείς να μην κάνουν συγκρίσεις ανάμεσα στα παιδιά τους, για παράδειγμα ο αδερφός σου είναι μικρότερος και δεν έχει βρέξει το κρεβάτι του ούτε μια φορά. 

Βιβλιογραφία

http://raisingchildren.net.au/articles/bedwetting_%28cyh%29.html. Raising Children Network. The Australian Parenting Website.