Βρέχει ακόμη το κρεβάτι του… Πώς νιώθει το παιδί;

Νυχτερινή ενούρηση… Πώς επηρεάζει την ψυχολογία του παιδιού;

«Άλλο ένα βράδυ, που τα έκανα μούσκεμα... Και τώρα ποιος ακούει τις φωνές της μαμάς και του μπαμπά και τις απειλές τους; Φωνάζουν λες και το κάνω επίτηδες. Μήπως το κάνω; Γιατί μου συμβαίνει αυτό; Τι δεν πάει καλά με μένα; Μήπως δεν είμαι φυσιολογικός, όπως τα άλλα παιδιά; Δεν νομίζω ότι υπάρχουν άλλα παιδιά που βρέχουν το βράδυ το κρεβάτι τους… Ούτε αυτό δεν μπορώ να καταφέρω».

Ντροπή, φόβος, ανησυχία, αγωνία, αυτοϋποτίμηση, μείωση του εαυτού, αίσθημα αβοηθησίας, απογοήτευση, χαμηλή αυτοεκτίμηση, αίσθηση ανωριμότητας, ματαίωση, εξωτερική αδιαφορία (που τις περισσότερες φορές εξοργίζει τους γονείς): τραυματικά συναισθήματα, τουλάχιστον οι γονείς θα πρέπει να προσπαθήσουν να μην τα κάνουν πιο έντονα.

Η νυχτερινή ενούρηση είναι η επαναλαμβανόμενη ενούρηση στο κρεβάτι ή στα ρούχα του ατόμου, που συμβαίνει τουλάχιστον δύο φορές την εβδομάδα για τρεις συνεχόμενους μήνες. Όσον αφορά τα παιδιά θα πρέπει να είναι ηλικίας τουλάχιστον 5 ετών και η ενούρηση να μην οφείλεται στην επίδραση κάποιας φαρμακευτικής αγωγής ή σε κάποια ιατρική κατάσταση (American Psychiatric Association). Η νυχτερινή ενούρηση μπορεί να συνεχιστεί κατά την παιδική ηλικία, ενώ ένα μικρό ποσοστό παρουσιάζει νυχτερινή ενούρηση ακόμη και κατά την εφηβεία κι ένα ακόμη πιο μικρό ποσοστό και κατά την ενήλικη ζωή.

Πέρα από τους ορισμούς και τα αίτια της νυχτερινής ενούρησης, το πιο σημαντικό είναι να σκεφθούμε πώς μπορεί να νιώθει το παιδί που βρέχει το βράδυ το κρεβάτι του. Τι ψυχολογικές επιπτώσεις έχει η νυχτερινή ενούρηση για το παιδί;

Οι Theunis et al. (2002) μελέτησαν την αυτοεικόνα των παιδιών με νυχτερινή ενούρηση. Τα παιδιά της έρευνας ήταν 8 έως 12 ετών, τόσο αγόρια όσο και κορίτσια, με μέση ηλικία τα 9.8 έτη. Χορηγήθηκε ένα ερωτηματολόγιο για το προφίλ της αυτοαντίληψης των παιδιών της Harter και βρέθηκε ότι τα παιδιά με νυχτερινή ενούρηση παρουσίασαν σημαντική χαμηλότερη αίσθηση της ικανότητας για επίτευξη σε σύγκριση με τα παιδιά που δεν εμφάνιζαν νυχτερινή ενούρηση, κυρίως όσον αφορά την σωματική εμφάνιση και την γενική αυτοεκτίμηση. Ακόμη, παρουσίασαν μια τάση για χαμηλότερη αντίληψη των σχολικών δεξιοτήτων και της κοινωνικής αποδοχής, όχι όμως σε στατιστικά σημαντικό βαθμό. Μετά από επιτυχή θεραπευτική παρέμβαση στα παιδιά με νυχτερινή ενούρηση βρέθηκε ότι παρουσίασαν βελτίωση της αντίληψης για αθλητική ικανότητα και της γενικής αυτοεκτίμησης. 

Η νυχτερινή ενούρηση έχει σημαντικά αρνητικές επιδράσεις στην αυτοεικόνα και την αίσθηση της ικανότητας για επίτευξη των παιδιών. Η αντίληψη της ικανότητας για επίτευξη (competence) ήταν πιο χαμηλή στα κορίτσια από ότι στα αγόρια με νυχτερινή ενούρηση, ενώ ήταν πιο χαμηλή στις μεγαλύτερες από ότι στις μικρότερες ηλικίες. Η επιτυχής θεραπευτική παρέμβαση βρέθηκε ότι έτεινε σε βελτίωση της αίσθησης για αθλητική ικανότητα και της γενικής αυτοεκτίμησης (Theunis et al., 2002). 

Θα πρέπει να μας προβληματίσει και να ενδιαφερθούμε πως νιώθει το παιδί σε σχέση με τον εαυτό του. Είναι πολύ πιθανό ένα παιδί με νυχτερινή ενούρηση να έχει χαμηλή αυτοεκτίμηση και συμπλέγματα κατωτερότητας, να βιώνει έντονο άγχος και ανησυχία, αλλά και ένα αδιέξοδο από την κατάσταση που ζει, ενώ ταυτόχρονα μπορεί να είναι περισσότερο απομονωμένο ή περιθωριοποιημένο από τα άλλα παιδιά ή και λιγότερο κοινωνικό. Ορισμένες συνήθειες των παιδιών, όπως να κοιμούνται σε σπίτια φίλων τους ή να πηγαίνουν κατασκήνωση, είναι απαγορευμένες για τα παιδιά με νυχτερινή ενούρηση. Ζει με το φόβο να μην αποκαλυφθεί το γεγονός στους άλλους, γιατί ντρέπεται για αυτό και θα γίνει ρεζίλι. Επίσης, νιώθει απογοητευμένο ή και θυμωμένο με τον εαυτό του, που δεν μπορεί να τα καταφέρει, ή και με τους άλλους… Ένας διάχυτος θυμός προς όλους, προς τους γονείς που δεν το καταλαβαίνουν, προς τους φίλους, που δεν παρουσιάζουν αυτό το πρόβλημα, προς την κατάσταση που βιώνει… Κι αυτό μπορεί να το οδηγήσει σε ένα κλείσιμο στον εαυτό του, να ζει απομακρυσμένο από τα συνομήλικα παιδιά του και πάντα να έχει το φόβο μήπως αποκαλυφθεί το γεγονός…

Επίσης, το παιδί μη ξέροντας πώς να αντιδράσει απέναντι στη συμπεριφορά των γονιών που το θεωρεί υπαίτιο για όλα αυτά και ενδεχομένως το κατηγορεί κιόλας γιατί δεν κάνει κάτι, «δεν βάζει το μυαλό του» να σηκωθεί το βράδυ να πάει στην τουαλέτα, το παιδί μπορεί να επιλέξει ως τρόπο άμυνας την εξωτερική αδιαφορία… Πρόκειται για μια στάση που στις περισσότερες περιπτώσεις εξοργίζει ακόμη περισσότερο τους ήδη θυμωμένους γονείς, που έχουν δοκιμάσει τα πάντα και δεν έχουν βρει έναν αποτελεσματικό τρόπο για να διαχειριστούν την κατάσταση. Όμως, οι γονείς βάζοντας ως προτεραιότητα το παιδί θα πρέπει να μπουν για λίγο στη θέση του και να σκεφθούν πως μπορεί να νιώθει αυτό το παιδί ζώντας όλη αυτή την κατάσταση, που είναι εξαιρετικά στρεσογόνα και αγχογόνα από μόνη της.

 

Το παιδί μπορεί να κάνει πολλές αρνητικές σκέψεις για τον εαυτό του, να θεωρεί ότι δεν είναι φυσιολογικό, ότι τίποτα δεν μπορεί να καταφέρει και ότι πάντα θα ζει με αυτό το άγχος και τη σκέψη «το πρωί θα ξυπνήσει στεγνό;». Μια σκέψη που νιώθει ότι το κυνηγάει, αλλά δεν ξέρει πώς να απαλλαγεί… Σημαντικό ρόλο παίζει η στάση των γονέων. Νιώθει ότι τους έχει συμμάχους ή τους έχει απέναντί τους; Πώς το στηρίζουν και τι τρόπους επιλέγουν για να το συνετίσουν; Μήπως χρησιμοποιούν τιμωρίες, φωνές ή απειλές; Μήπως είναι αρκετά επικριτικοί, κάνοντας σκληρή κριτική στο παιδί ή υποτιμώντας το;

 

Το βασικό που θα πρέπει να κατανοήσουν οι γονείς είναι ότι το παιδί δεν μπορεί να ελέγξει τη συμπεριφορά του και δεν το κάνει επίτηδες. Το άγχος και οι εντάσεις μπορεί να χειροτερεύουν το πρόβλημα του παιδιού. Είναι σημαντικό να υπάρχει κατανόηση, συζήτηση και καθησυχασμός από τους γονείς προς το παιδί. Οι φωνές και οι τιμωρίες δεν οδηγούν πουθενά. Αντίθετα, μπορεί να κάνουν χειρότερα τα πράγματα και να οδηγούν την κατάσταση σε αδιέξοδο δημιουργώντας και ρήγματα στη σχέση ανάμεσα στους γονείς και το παιδί.

Βιβλιογραφία

Theunis, M., Van Hoecke, E., Paesbrugge, S., Hoebeke, P., & Vande Walle, J. (2002). Self- image and performance in children with nocturnal enuresis. European Urology, 41, 660- 667.