Πώς λειτουργεί η Αυτορρύθμιση;

Τρία στάδια του Μοντέλου Αυτορρύθμισης

 

Ο Κύκλος της Αυτορρύθμισης φέρει δύο προϋποθέσεις:

Το άτομο αποσκοπεί σε ορισμένο στόχο.

Να μην υπάρχουν αυτοματοποιημένες συμπεριφορές που να οδηγούν στον στόχο. 

Η αυτορρύθμιση είναι η διακοπή της αυτόματης διαδοχής συμπεριφορών και κυρίως από τον έλεγχο της επεξεργασίας των πληροφοριών. 

1. Αυτοπαρατήρηση- αυτοπαρακολούθηση: Το άτομο εστιάζει στη συμπεριφορά που οδηγεί στην επίτευξη του στόχου και την παρακολουθεί.

2. Αυτοαξιολόγηση: Συγκρίνονται και αξιολογούνται τα αποτελέσματα της αυτοπαρατήρησης με τη συμπεριφορά που μπορεί να οδηγήσει στην επίτευξη του στόχου. Η αυτοαξιολόγηση μπορεί να επηρεαστεί από λάθη στην αυτοπαρατήρηση, στη δομή του στόχου ή στα κριτήρια και στους κανόνες που το άτομο έχει θέσει αναφορικά με την πραγματοποίηση του στόχου.

3. Αυτοενίσχυση και αυτοτιμωρία- Αυτοπροκαλούμενες επιπτώσεις: Όσο πιο πολύ το άτομο θεωρεί τον εαυτό του υπεύθυνο για τον έλεγχο της συμπεριφοράς του τόσο πιο πολλές είναι οι βραχυπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες επιπτώσεις σε συναισθηματικό και γνωστικό επίπεδο. Η θετική αυτοαξιολόγηση μπορεί να οδηγήσει σε βελτίωση της διάθεσης και ενδυνάμωση της τάσης για δράση, καθώς και σε αύξηση των κινήτρων για καταβολή περαιτέρω προσπαθειών προς επίτευξη του στόχου. 

Η αυτορρυθμιστική ικανότητα επηρεάζεται από μελλοντικές συνέπειες (αυτά που το άτομο προβλέπει) και από γεγονότα του παρόντος ή του παρελθόντος. Η προδρομική αυτορρύθμιση αναφέρεται όταν το άτομο σκέφτεται τις μελλοντικές συνέπειες της συμπεριφοράς του. Η αναδρομική αυτορρύθμιση αναφέρεται όταν το άτομο αναλύει τις συνέπειες της συμπεριφοράς στο παρελθόν.  Η διορθωτική ή συνδιαλλακτική αυτορρύθμιση καθοδηγείται από νευροφυσιολογικές και εξωτερική επανατροφοδότηση.

Η πορεία από την επιθυμία για επίτευξη του στόχου προς την τελική ενεργοποίηση του ατόμου για δράση περνά από πολλά στάδια. 

Η επιθυμία μετατρέπεται σε πρόθεση όταν υπάρχει η δυνατότητα να επιτεθεί ο στόχος, όταν υπάρχει η απαιτούμενη χρονική διάρκεια, όταν έχει σπουδαιότητα για το άτομο, όταν είναι επείγουσα η επίτευξη και υπάρχουν τα κατάλληλα μέσα.     

Βιβλιογραφία:

Καλαντζή- Αζίζι, Α. και συν. (2002). Αυτογνωσία και Αυτοδιαχείριση. Γνωσιακή- Συμπεριφοριστική προσέγγιση. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα, σελ. 127-130.