Μοναξιά: Τι κερδίζουμε και τι χάνουμε;

Γιατί μας φοβίζει τόσο η μοναξιά; Δεν μπορούμε να κερδίσουμε τίποτα από αυτή;

Οι  περισσότεροι  άνθρωποι  βρίσκονται  πάνω

στον  κόσμο  όχι  μέσα  σ’  αυτόν.  Σαν  σβώλοι

από  όμορφες  πέτρες  ακουμπάν  αλλά  είναι  χωριστοί 

J.  Muir

Η  μοναξιά  είναι  μια  κατάσταση  που  μπορεί  να  βιώσει  το  άτομο  είτε  είναι  μόνο  του  είτε  βρίσκεται  μαζί  με  άλλα  άτομα.  Σημασία  έχει  πως  βιώνει  το  ίδιο  το  άτομο  τη  μοναξιά  και  τι  συναισθήματα  νιώθει.  Τις  περισσότερες  φορές  η  μοναξιά  προκαλεί  ένα  θλιβερό  συναίσθημα  απομόνωσης  από  τους  άλλους  ανθρώπους  και  συνοδεύεται  από  ψυχική  κούραση,  πικρία  ακόμη  και  απόγνωση.  Τα  αρνητικά  συναισθήματα  που  προκαλεί  η  μοναξιά  δεν  ταυτίζονται  με  τη  συνειδητή  επιλογή  κάποιου  να  μείνει  μόνος  του.

Όταν  κάποιος  επιλέγει  να  μείνει  μόνος  του,  να  βιώσει  τη  μοναξιά  δεν  μπορούμε  να  πούμε  ότι  πάσχει  από  μοναξιά,  καθώς  είναι  επιλογή  του.  Η  μοναξιά  έχει  και  οφέλη  για  το  άτομο  του  οποίου  αποτελεί  συνειδητή  επιλογή,  καθώς  μπορεί  να  βοηθήσει  το  άτομο  να  έρθει  πιο  κοντά  και  να  γνωρίσει  περισσότερο  τον  εαυτό  του  και  την  ύπαρξη  του.  Πρόκειται  για  ένα  τρόπο  για  αυτοανάπτυξη  και  αυτοβελτίωση.  Η  μοναξιά  μπορεί  να  είναι  υπαρξιακή,  κοινωνική  ή  ψυχολογική.  

Η  αρνητική  πλευρά  της  μοναξιάς  κρύβει  για  το  άτομο  συναισθήματα  φόβου,  απομόνωσης  και  απόρριψης,  ενώ  το  πιο  βασικό  είναι  το  αίσθημα  του  αδιεξόδου  που  νιώθει  το  άτομο,  καθώς  νιώθει  ότι  είναι  ανίκανο  να  βγει  από  αυτή  την  κατάσταση.  Σε  κάποιες  περιπτώσεις  το  άτομο  συμβιβάζεται  με  την  κατάσταση  της  μοναξιάς  χωρίς  να  προσπαθεί  να  βγει  από  αυτή.  

Όταν  μένουμε  μόνοι  μας  μπορούμε  να  περάσουμε  λίγο  χρόνο  μακριά  από  τους  άλλους  για  να  ηρεμήσουμε  και  να  σκεφτούμε.  Μπορεί  να  ξαναζήσουμε  στο  μυαλό  μας  ένα  ευχάριστο  περιστατικό,  να  σκεφτούμε  μια  πρόσφατη  συνάντηση,  να  εξετάσουμε  ένα  θέμα  ή  πρόβλημα  που  μας  απασχολεί,  να  σκεφτούμε  κάτι  που  θέλουμε  να  κάνουμε,  να  ονειρευτούμε,  ή  να  κάνουμε  σχέδια  για  το  μέλλον  μας.  Μπορούμε  να  πάρουμε  αποφάσεις,  να  εξάγουμε  συμπεράσματα,  χωρίς  να  μας  επηρεάζουν  οι  άλλοι.  

Όταν  η  μοναξιά  δεν  είναι  επιλογή  τότε  νιώθουμε  ένα  αόριστο  αίσθημα  έλλειψης  ικανοποίησης,  ένα  κενό  στη  ζωή  μας.  Η  μοναξιά  δεν  είναι  ταυτόσημη  με  την  κοινωνική  απομόνωση,  καθώς  μπορεί  να  είμαστε  μέσα  σε  ένα  πλήθος  ατόμων,  σε  μια  παρέα,  με  την  οικογένειά  μας  και  πάλι  να  νιώθουμε  μόνοι,  να  αισθανόμαστε  ότι  κανείς  δεν  μπορεί  να  μας  καταλάβει,  ότι  σε  κανέναν  δεν  μπορούμε  πραγματικά  να  μιλήσουμε.  Επίσης,  δεν  παίζει  ρόλο  πόσα  άτομα  μας  περιτριγυρίζουν.  Το  θέμα  είναι  με  πόσα  άτομα  νιώθουμε  ότι  έχουμε  πραγματική  επαφή,  ότι  είναι  πραγματικά  κοντά  μας,  ότι  έχουμε  μαζί  τους  ένα  σταθερό  και  ειλικρινή  δεσμό.

Η  μοναξιά  προκαλεί  καταθλιπτικά  συναισθήματα  ή  διάθεση,  λύπη,  θλίψη  και  απόγνωση,  που  εκδηλώνονται  με  δυσφορία,  κλάμα  και  λεκτική  διατύπωση  της  δυσφορίας,  καθώς  και  απουσία  ενδιαφέροντος  για  δραστηριότητες,  έλλειψης  ικανότητας  συγκέντρωσης  της  προσοχής,  μειωμένη  ενεργητικότητα,  διαταραχές  ύπνου  και  όρεξης,  αυτοϋποτίμηση  και  αυτομομφή.

Το  άτομο  που  βιώνει  μοναξιά  μπορεί  να  νιώσει  αποτυχημένο  κυρίως  λόγω  έλλειψης  ικανοτήτων  στο  διαπροσωπικό  τομέα.  Επίσης,  μπορεί  να  νιώθει  αδυναμία  να  πραγματοποιήσει  προσδοκίες  και  σκοπούς  και  ανικανότητα  να  αλλάξει  αυτή  την  κατάσταση  που  βιώνει.  Όταν  δεν  βιώνουμε  ικανοποίηση  από  τις  στενές  διαπροσωπικές  μας  σχέσεις  είναι  περισσότερο  πιθανό  να  νιώθουμε  μοναξιά.  Είναι  σημαντικό  για  να  μην  βρισκόμαστε  σε  μια  διαρκή  κατάσταση  μοναξιάς  να  έχουμε  υγιείς  σχέσεις,  που  χαρακτηρίζονται  από  ειλικρίνεια,  αγάπη,  κατανόηση,  σεβασμό  και  επικοινωνία.  

Το  πόσο  έντονα  βιώνουμε  τη  μοναξιά  εξαρτάται  από  τον  τρόπο  με  τον  οποίο  την  βλέπουμε.  Η  μοναξιά  είναι  πιο  έντονη  όταν  σκεφτόμαστε  ότι  κάτι  δεν  πάει  καλά  με  εμάς,  ότι  δεν  αρέσουμε  σε  κανέναν  καθώς  και  όταν  αναρωτιόμαστε  μήπως  είμαστε  βαρετοί.  Η  μοναξιά  μπορεί  να  μας  κάνει  να  αισθανόμαστε  ανεπιθύμητοι,  κοινωνικά  ανίκανοι  ή  ανεπαρκείς,  θυμωμένοι  και  επικριτικοί  με  τους  άλλους.  Όλα  αυτά  τα  συναισθήματα  και  οι  σκέψεις  μπορεί  να  μας  οδηγήσουν  σε  χαμηλή  αυτοεκτίμηση  αλλά  και  σε  έντονο  αίσθημα  απόρριψης  από  τους  άλλους.

Η  ενεργητική  αντιμετώπιση  της  μοναξιάς  (που  θεωρείται  και  η  καλύτερη)  είναι  η  αναζήτηση  συντροφιάς,  αλλά  και  η  δουλειά  πρώτα  από  όλα  με  τον  εαυτό  μας.  Τα  περισσότερα  άτομα  δεν  αντέχουν  την  μοναξιά  γιατί  δεν  αντέχουν  να  μείνουν  μόνα  με  τον  εαυτό  τους.  Σίγουρα  δεν  θα  πρέπει  να  επιζητούμε  την  μοναξιά  διαρκώς,  γιατί  όλοι  έχουμε  ανάγκη  από  τους  άλλους  ανθρώπους,  ωστόσο,  θα  πρέπει  να  βρίσκουμε  δημιουργικούς  τρόπους  να  αξιοποιούμε  τις  ώρες  που  περνούμε  μόνοι  μας  και  να  μην  καταφεύγουμε  στη  μιζέρια  ή  να  κατακλυζόμαστε  από  ανασφάλειες  και  φοβίες.

Παπαδοπούλου  Ελένη-  Ψυχολόγος, MSc