Διαβάζοντας το βιβλίο: «Οιδίπους είσαι και φαίνεσαι!»

Συναντήσεις με έναν παιδοψυχίατρο

 

Ο παιδοψυχίατρος Μαρσέλ Ριφό στο βιβλίο «Οιδίπους είσαι και φαίνεσαι!» απαντά σε ένα πλήθος ερωτημάτων σχετικά με την ψυχολογία των παιδιών.

«Πρέπει να λέμε όλη την αλήθεια στα παιδιά σχετικά με την καταγωγή τους; Τι είναι η αντιζηλία μεταξύ αδελφών; Πως οικοδομείται η σεξουαλική ταυτότητα; Γιατί επινοούμε το ‘οικογενειακό μυθιστόρημα’; Τι εξυπηρετούν τα ψυχικά συμπτώματα και είναι καλό να τα θεραπεύουμε με κάθε τίμημα;

Σε αυτές τις ερωτήσεις, αλλά και σε πλήθος άλλες, ο Μαρσέλ Ριφό προσφέρει συγκεκριμένες απαντήσεις, καρπό μιας εμπειρίας τριάντα πέντε χρόνων στην άσκηση της παιδοψυχιατρικής. Μακριά από αφηρημένες θεωρίες, και μέσα από την εξέταση συγκεκριμένων ασθενών, ο Ριφό εξηγεί τον τρόπο που τα παιδιά και οι έφηβοι εκφράζουν, με το σώμα και τη συμπεριφορά τους, τις συναισθηματικές αναταραχές τους και τα άγχη που δεν μπορούν να εκφράσουν με λέξεις.

Στο «Οιδίπους είσαι και φαίνεσαι!» ο αναγνώστης ανεξάρτητα από την ηλικία του, έχει την ευκαιρία να αναγνωρίσει συμπτώματα και ψυχικές καταστάσεις που μπορεί να υπήρξαν και δικές του, και έτσι να κατανοήσει καλύτερα όχι μόνο το παιδί του αλλά και τον ίδιο του τον εαυτό» (Από το οπισθόφυλλο του βιβλίου).

Το βιβλίο αποτελείται από περιπτώσεις παιδιών που αντιμετώπισε ο συγγραφέας από την πλευρά του παιδοψυχιάτρου.

Περιγράφει τα υστερικά συμπτώματα δύο κοριτσιών, που με βάση τον τρόπο που μεγάλωναν υιοθέτησαν συμπεριφορές συγγενικού τους προσώπου. Η Λισί άρχισε να γαβγίζει μιμούμενη την τελευταία κραυγή του αδερφού της πριν πεθάνει από ηλεκτροπληξία, ενώ η ίδια βίωνε ενοχές, καθώς είχε ευχηθεί πολλές φορές να πεθάνει και να απαλλαγεί από αυτόν. Η Μαρίν που ήθελε να ζήσει με τη γιαγιά της, όταν μπήκε στο ορφανοτροφείο άρχισε να κουτσαίνει, μιμούμενη τη γιαγιά της, με την οποία ήθελε να ζήσει. Η γρήγορη κατάργηση ενός συμπτώματος σημαίνει μετάθεση και αντικατάσταση του συμπτώματος από κάποιο άλλο, καθώς έχει δημιουργηθεί από έναν ψυχικό πόνο και η εξαφάνισή του δεν γιατρεύει τον πόνο. «Αυτό που χρειάζεται δεν είναι να ζητάμε να ξεριζώσουμε το σύμπτωμα, αλλά να προχωρήσουμε μαζί με τον ασθενή ώστε να γαληνέψουμε την ψυχική ένταση που δημιούργησε το σύμπτωμά του» (σελ. 47).

Η σωματοποίηση των βιωμάτων και των τραυμάτων είναι ένας τρόπος να επαναλάβουμε κάτι που έχουμε ζήσει, ή κάτι που μέσω της διαίσθησης αφουγκραζόμαστε. Για να υπάρξει γιατρειά θα πρέπει ο ασθενής να καταλάβει για ποιο λόγο λειτουργεί μ’ αυτόν τον τρόπο. Δεν έχει νόημα να δώσουμε μια έτοιμη ερμηνεία, θα πρέπει να αφήσουμε το άτομο να αφηγηθεί το γεγονός και να βρει τις δικές του απαντήσεις.

 

Πηγή:

Μαρσέλ Ριφό. 2012. Οιδίπους είσαι και φαίνεσαι! Συναντήσεις με έναν παιδοψυχίατρο. Εκδόσεις Τόπος.

 

Κουραβάνας Νικόλαος & Παπαδοπούλου Ελένη, Ψυχολόγοι, MSc.