«Η θέση που παίρνει η ουμανιστική ηθική ότι ο άνθρωπος είναι σε θέση να γνωρίζει τι είναι καλό και να ενεργεί ανάλογα με τη δύναμη των φυσικών δυνατοτήτων του και της λογικής του θα ήταν αβάσιμη, αν αλήθευε η θεωρία σχετικά με την έμφυτη κακία του ανθρώπου.
Οι αντίπαλοι της ουμανιστικής ηθικής ισχυρίζονται πως η φύση του ανθρώπου είναι τέτοια, που τον κάνει να έχει την τάση να είναι εχθρικός με τον συνάνθρωπό του, να ζηλεύει και να φθονεί, να είναι οκνηρός, εκτός αν τον χαλιναγωγήσει ο φόβος. […]
Η ηθική ενδιαφέρεται κατά κύριο λόγο για το πρόβλημα του παράλογου μίσους, για το πάθος της καταστροφής, ή ακρωτηριασμού της ζωής. Το παράλογο μίσος πηγάζει από τον χαρακτήρα του ατόμου, και το αντικείμενό του έχει δευτερεύουσα σημασία. Κατευθύνεται ενάντια στους άλλους, καθώς και ενάντια στον ίδιο τον φορέα του, μολονότι αντιλαμβανόμαστε ότι μισούμε περισσότερο τους άλλους παρά τους ίδιους τους εαυτούς μας. Το μίσος ενάντια στους εαυτούς μας αιτιολογείται συνήθως σαν θυσία, ανιδιοτέλεια, ασκητισμός ή σαν αίσθημα αυτοκατηγορίας και κατωτερότητας. […]
Σύμφωνα με τον Φρόυντ, η καταστροφικότητα είναι έμφυτη σε όλα τα ανθρώπινα όντα. Διαφέρει κυρίως μόνο ως προς το αντικείμενο της καταστροφικότητας –τους άλλους ή τους εαυτούς μας. Η υπόθεση όμως αυτή έρχεται σε αντίφαση με το γεγονός ότι οι άνθρωποι διαφέρουν ως προς τον βαθμό του συνόλου της καταστροφικότητάς τους, ανεξάρτητα από το αν κατευθύνεται πρωταρχικά ενάντια στους εαυτούς τους ή τους άλλους» (σελ. 267-284).
Πηγή:
Έριχ Φρομ. 2006. Ο άνθρωπος για τον εαυτό του. Έρευνα στην Ψυχολογία της Ηθικής. Εκδόσεις Μπουκουμάνη, σελ. 267-284.
Κουραβάνας Νικόλαος & Παπαδοπούλου Ελένη, Ψυχολόγοι, MSc.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου