Η μεταμόρφωση της κάμπιας και η εξέλιξή της σε πεταλούδα είναι ένα θαύμα που αναμφισβήτητα αξίζει της προσοχής μας. Είναι σημαντικό να λάβουμε υπόψη το νόημα της λέξης μεταμόρφωση, δηλαδή την αλλαγή της μορφής. Χρησιμοποιούμε τη λέξη ‘μόρφωση’ που έχει την ίδια ρίζα για εμάς τους ανθρώπους, καθώς μέσα από την αγωγή που συντελείται στην οικογένεια, αλλά και στις διάφορες βαθμίδες της εκπαίδευσης, το άτομο παίρνει σχήμα και μορφή, αλλάζει και εξελίσσεται εσωτερικά. Η εσωτερική αλλαγή βεβαίως έχει αντίκτυπο εξωτερικά, δηλαδή στη συμπεριφορά μας. Πριν μιλήσουμε για αυτό ας πάμε πίσω στις κάμπιες. Κάποιες κάμπιες εξελίσσονται σε πεταλούδες, ενώ κάποιες άλλες σε μύγες. Οι πεταλούδες ως το τέλος της ζωής τους θα επισκέπτονται λουλούδια που ευωδιάζουν και μοσχοβολούν, ενώ οι μύγες θα επισκέπτονται την κοπριά, τις ακαθαρσίες, το σάπιο κρέας, δηλαδή τη δυσωδία και την αποσύνθεση.
Σε τι όμως οφείλεται αυτό; Τι δηλαδή κάνει τις πεταλούδες και τις μύγες να συμπεριφέρονται με αυτόν τον τρόπο; Για να απαντήσουμε θα πρέπει να πάμε πίσω στο παρελθόν τους, διότι το παρελθόν μπορεί να ερμηνεύσει ως έναν βαθμό το παρόν. Οι μύγες από τότε που ήταν κάμπιες συνήθισαν στη δυσωδία και αυτό θα εξακολουθούν να κάνουν, να αναζητούν τη δυσωδία. Από την άλλη, οι πεταλούδες από τότε που ήταν κάμπιες συνήθισαν στην ευωδία, την οποία θα εξακολουθήσουν να αναζητούν. Κατ’ αναλογία, και εμείς οι άνθρωποι από μικρά παιδιά ερχόμαστε σε επαφή άλλοι με καλές και άλλοι με κακές προσλαμβάνουσες εμπειρίες, ιδέες, συμπεριφορές. Αυτό που συνηθίσαμε από παιδιά αυτό θα ψάχνουμε και ως ενήλικες. Αυτά τα μοτίβα επαναλαμβανόμενης συμπεριφοράς ο Φρόυντ τα ονόμασε ‘καταναγκασμό της επανάληψης’, περιγράφοντας την προσπάθεια του ψυχικού οργάνου να κυριαρχήσει πάνω στις εμπειρίες που βίωσε στο παρελθόν συνεχίζοντας να επιλέγει τέτοιου είδους καταστάσεις και να προσπαθεί να τις ερμηνεύσει και να τις νοηματοδοτήσει.
Πέραν αυτών θα πρέπει να έχουμε υπόψη ότι η εξωτερική εμφάνιση είναι εύληπτη και κατανοητή για τις αισθήσεις μας. Η εσωτερική εμφάνιση όμως δεν είναι τόσο εύληπτη και πολλές φορές μας ξεγελά. Οι άνθρωποι συνηθίζουν να φορούν ένα προσωπείο για να καλύπτουν με το ψέμα τους την αλήθεια. Οι γονείς και το εκπαιδευτικό σύστημα ενδεχομένως να είχαν την καλή πρόθεση να προσφέρουν ό,τι καλύτερο, αλλά το άτομο να κατάφερε φορώντας το προσωπείο να τους ξεγελάσει όλους και αντί να παίρνει την τροφή που ευωδιάζει να παίρνει από αλλού την τροφή που αποσυνθέτει και διαφθείρει. Τότε οι γονείς και το εκπαιδευτικό σύστημα θα έχουν εξαπατηθεί νομίζοντας ότι αυτό που πρόσφεραν ήταν μόρφωση, δηλαδή πνευματική και ψυχική καλλιέργεια, ισόρροπη, συγκροτημένη και αναπτυγμένη αρμονικά προσωπικότητα.
Τα άτομα με το προσωπείο δε θα ενδιαφερθούν για απόκτηση πνευματικής και ψυχικής καλλιέργειας, κριτικού στοχασμού, ευρύτητας πνεύματος, ανιδιοτέλειας, αγάπης για τον άνθρωπο και τη ζωή, αισθήματος κοινωνικής και πολιτικής συνείδησης, ήθους και αρετών, αλλά αντ’ αυτών θα ενδιαφερθούν να πατήσουν επί πτωμάτων για να ανέλθουν. Θα χρησιμοποιήσουν τα πτυχία που έχουν αποκτήσει και τις όποιες περγαμηνές για να προωθήσουν και να εξασφαλίσουν το ατομικό τους συμφέρον. Δεν σπανίζουν οι περιπτώσεις που αυτές οι περγαμηνές δε συνδέονται με ικανότητες ή αρετές του χαρακτήρα, αλλά με τη δυσωδία που τη γνωρίζουν καλά και για αυτό από αυτήν έλκονται. Τότε από θέση ισχύος αυτά τα άτομα θα κρίνουν το ήθος των άλλων και ακόμη κι αν φορούν γυαλιά διορθωτικής οράσεως θα είναι ανίκανα να δουν το δικό τους έλλειμμα ηθικής, θα είναι ανίκανα να αισθανθούν τη δυσωδία τους, γιατί το μόνο που γνώρισαν στη ζωή τους ήταν η αποσύνθεση. Ακόμη κι αν το επιθυμούν, ακόμη κι αν τους το επισημάνουν ότι αποσυντίθενται, ότι η ψυχή και η συμπεριφορά τους ασχημονεί δεν θα το δουν καθώς υπερβαίνει την αντίληψή τους, αλλά κι επειδή δεν έχουν μέτρο σύγκρισης, εφόσον πάντοτε ζούσαν μέσα στη βρωμιά.
Αν κάποτε συναντήσουν στον δρόμο τους λουλούδια που ευωδιάζουν θα τους κακοφανεί η μοσχοβολιά και θα κάνουν αυτό που ξέρουν, θα προσπαθήσουν να καταστρέψουν αυτά τα λουλούδια. Θα νιώσουν προσβολή, γιατί βαθιά μέσα τους γνωρίζουν ότι δεν αξίζουν να βρίσκονται σε θώκους κύρους και ότι μπορεί να λάμπουν αλλά δεν είναι χρυσός. Αν δεν καταφέρουν να καταστρέψουν κάποιο λουλούδι, τότε σκοπός της ζωής τους θα γίνει το πώς θα το καταστρέψουν. Θα θελήσουν να εκδικηθούν, όχι γιατί το λουλούδι τους έκανε κάτι, απλά γιατί δεν το αντέχουν που μοσχοβολά… Όπως είχε πει και ο Λα Ροσφουκώ «Η εκδίκηση πηγάζει πάντοτε από την αδυναμία της ψυχής, που δεν είναι ικανή να υποφέρει τις προσβολές»…
Κουραβάνας Νικόλαος- Παπαδοπούλου Ελένη, Ψυχολόγος, MSc.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου