Ζευγάρια με μεγάλη διαφορά ηλικίας…
Ίσως, αρκετοί από εμάς να έχουμε παρευρεθεί σε κάποια συζήτηση σχετικά με το αν είναι σωστό να υπάρχει διαφορά ηλικίας ανάμεσα σε δυο άτομα που έχουν συνάψει τέτοιου είδους σχέση. Ίσως, κάποια φορά να γνωρίζουμε προσωπικά αυτά τα άτομα και να τα κρίνουμε κιόλας είτε κρυφά, είτε και φανερά, μπροστά τους. Παρακάτω παρατίθενται ορισμένα στοιχεία που δίνουν εξηγήσεις σχετικά με το πόσο συχνά και γιατί συμβαίνει αυτό, όπως επίσης και κάποιες σκέψεις για τις κρίσεις και/ή επικρίσεις μας.
Πόσο συχνή είναι η διαφορά ηλικίας στα ζευγάρια;
Σε όλες τις δυτικές χώρες, περίπου το 8% όλων των παντρεμένων ετεροφυλόφιλων ζευγαριών μπορεί να χαρακτηριστεί ότι έχει μεγάλο χάσμα ηλικίας (δέκα ετών και άνω). Σε γενικές γραμμές οι άνδρες είναι συνήθως μεγαλύτεροι και οι γυναίκες νεότερες. Περίπου το 1% των ζευγαριών με ηλικιακή διαφορά περιλαμβάνει μια μεγαλύτερη γυναίκα που έχει συνάψει σχέση με έναν νεότερο άνδρα.
Επομένως, αυτό που προκύπτει από αυτά τα στοιχεία είναι ότι η πλειοψηφία του πληθυσμού είναι πιθανό να συνάψει σχέση με κάποιον παρόμοιας ηλικίας. Συνήθως, οι άνθρωποι τείνουν να συνεργάζονται και να συναναστρέφονται με άτομα περίπου της ίδιας ηλικίας, δηλαδή ο κοινωνικός τους κύκλος σπανίως περιλαμβάνει άτομα με μεγάλη διαφορά ηλικίας. Φαίνεται, λοιπόν, ότι η ηλικιακή ομοιότητα μας φέρνει πιο κοντά, εφόσον συνεπάγεται πολλά παρόμοια πράγματα, όπως ενδιαφέροντα και αξίες, στόχους ζωής, φυσικά χαρακτηριστικά (η ηλικία είναι δείκτης φυσικής εμφάνισης) κοκ.
Γιατί η διαφορά ηλικίας δεν έχει σημασία για κάποιους;
Η ερμηνεία των λόγων που κάποια ζευγάρια επιλέγουν να είναι μαζί παρά τη μεγάλη διαφορά ηλικίας έχει βασιστεί σε μεγάλο βαθμό σε εξελικτικές εξηγήσεις.
Από αυτήν την άποψη, πιστεύεται ότι οι προτιμήσεις των ανδρών για τις νεότερες γυναίκες και οι προτιμήσεις των γυναικών για τους μεγαλύτερους άνδρες σχετίζονται με την αναπαραγωγική ικανότητα. Δηλαδή, ο βαθμός στον οποίο κάποιος έχει "καλά γονίδια", που υποδεικνύεται από την ελκυστικότητα και την αίσθηση της ενέργειας (γνωστή και ως «ζωτικότητα»), καθώς και από τον βαθμό στον οποίο αποτελεί "καλή επένδυση" και υποδεικνύεται επίσης από την κατάσταση, τους (υλικούς) πόρους και τη ζεστασιά και αίσθηση εμπιστοσύνης που αποπνέει.
Τόσο οι άνδρες, όσο και οι γυναίκες αποδίδουν σημασία σε έναν σύντροφο που να είναι θερμός και αξιόπιστος, ωστόσο οι γυναίκες δίνουν μεγαλύτερη σημασία στην κοινωνική και οικονομική κατάσταση, δηλαδή στους υλικούς πόρους του άνδρα. Αυτό οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στο γεγονός ότι στις γυναίκες που επιθυμούν να κάνουν παιδιά, η επένδυση είναι πολύ υψηλή εκ μέρους τους (χρόνος και προσπάθεια για την τεκνοποίηση και την ανατροφή). Έτσι, είναι συντονισμένες στο να αναζητούν έναν σύντροφο που θα επενδύσει εκτός από συναισθηματικούς πόρους, επίσης υλικούς πόρους σε μια σχέση για να μπορέσει να επιβιώσει όλη η οικογένεια. Πιο συγκεκριμένα, τα άτομα γενικά θα επιλέξουν συντρόφους με χαρακτηριστικά που μπορούν να αυξήσουν την αναπαραγωγική τους επιτυχία. Ως εκ τούτου, επειδή οι γυναίκες επενδύουν περισσότερο στην αναπαραγωγή (Trivers 1972), θα επιλέξουν τους συντρόφους που είναι σε θέση να επενδύσουν στις ίδιες αλλά και στους απογόνους τους, και που θα μπορούν να τις προστατεύσουν και ταυτοχρόνως να είναι καλοί γονείς (Puts 2016).
Σύμφωνα με αυτήν την άποψη, ο Buss (2007) διενήργησε διάφορες έρευνες που δείχνουν ότι οι γυναίκες σε διάφορες κουλτούρες τείνουν να εκτιμούν χαρακτηριστικά όπως οι καλές οικονομικές προοπτικές περισσότερο από ό, τι οι άνδρες και χαρακτηριστικά που σχετίζονται με υψηλότερο δυναμικό κέρδους, όπως φιλοδοξία, κοινωνική κατάσταση και μεγαλύτερη ηλικία. Οι άνδρες, από την άλλη πλευρά, τείνουν να εκτιμούν τη φυσική εμφάνιση που είναι ένα στοιχείο της γονιμότητας και της αναπαραγωγικής αξίας των γυναικών. Αυτά είναι χαρακτηριστικά που συνδέονται με τη νεότερη ηλικία και τη ζωτικότητα, που αναφέραμε παραπάνω. Τέτοια πρότυπα συμβάλλουν στην εξήγηση της διαφοράς ηλικίας μεταξύ των συζύγων και τις διαφορές του φύλου στις προτιμήσεις για την ηλικία των συντρόφων. Ενώ οι γυναίκες θα προτιμήσουν τους μεγαλύτερους συντρόφους, καθώς είναι πιο πιθανό να έχουν τελειώσει την εκπαίδευσή τους και να έχουν δημιουργήσει μια καλή καριέρα, οι άνδρες προτιμούν τις νεότερες γυναίκες, επειδή η ελκυστικότητα και η γονιμότητα είναι χαρακτηριστικά πιο εμφανή σε νεαρή ηλικία.
Για αυτούς τους λόγους βλέπουμε ότι σε ζευγάρια με διαφορά ηλικίας είναι πιο πιθανό η γυναίκα να είναι νεότερη. Αυτό δηλαδή, συμβαίνει πιθανώς επειδή οι γυναίκες δίνουν μεγαλύτερη σημασία στους υλικούς πόρους, ενώ οι άνδρες στη γονιμότητα.
Άλλες θεωρητικές εξηγήσεις για τη διαφορά ηλικίας στα παντρεμένα ζευγάρια
Οι κοινωνικοπολιτιστικές προσεγγίσεις υποστηρίζουν ότι οι προτιμήσεις για σχέσεις με διαφορά ηλικίας είναι αποτέλεσμα κοινωνικών κανόνων και ρόλων φύλου (Klinger-Vartabedian και Wispe 1989). Από την άλλη πλευρά, οι Bergstrom και Bagnoli (1993) ισχυρίζονται, επίσης ότι η σχετική επιθυμία των γυναικών για να παντρευτούν γίνεται πιο εμφανής σε νεαρή ηλικία από ό, τι στους άνδρες, προτείνοντας έτσι ένα μοντέλο ισορροπίας για να εξηγήσουν τις προτιμήσεις για τους γάμους με διαφορά ηλικίας. Σε αυτό το μοντέλο, οι φιλόδοξοι εκπαιδευτικοί και επαγγελματίες επιλέγουν να περιμένουν μέχρι να επιτύχουν εκπαιδευτική και οικονομική επιτυχία προκειμένου να παντρευτούν. Από την άλλη πλευρά, εκείνοι οι άνδρες που δεν πιστεύουν ότι μπορούν να βελτιώσουν τις εκπαιδευτικές και τις επαγγελματικές τους ευκαιρίες θα προσφερθούν για να παντρευτούν σε νεαρή ηλικία. Εξισσορροπιστικά, οι γυναίκες αναμένεται να παντρευτούν σε νεότερη ηλικία από τους άνδρες. Ωστόσο, οι πιο επιθυμητές γυναίκες θα είναι πιο πιθανό να παντρευτούν ηλικιωμένους άνδρες σε σύγκριση με τις λιγότερο επιθυμητές γυναίκες.
Φυσικά, υπάρχουν και άλλοι τρόποι εξήγησης των σχέσεων με διαφορά ηλικίας, από την κοινωνικοπολιτισμική άποψη. Για παράδειγμα, ίσως οι νεότερες γυναίκες είναι πιο πιθανό να συνάψουν σχέση με μεγαλύτερους άνδρες, επειδή αυτό οδηγεί σε μεγαλύτερη ψυχολογική ομοιότητα μεταξύ των συντρόφων (Ni Bhrolchain, 2006). Αναρίθμητες ψυχολογικές μελέτες φανερώνουν ότι η ομοιότητα είναι μία από τις κινητήριες δυνάμεις πίσω από τη ρομαντική έλξη (π.χ. Byrne, Clore, & Smeaton, 1986; Newcomb, 1978). Παρόλο που οι άνθρωποι αναζητούν συχνά ρομαντικούς συντρόφους που να τους μοιάζουν όσον αφορά στην ηλικία, αυτό δεν αποτελεί μια καθολική τάση. Ορισμένοι ισχυρίζονται ότι επειδή τα κορίτσια τείνουν να μεγαλώνουν γρηγορότερα από τα αγόρια και ωριμάζουν νωρίτερα, μπορεί κι αργότερα ως γυναίκες να διακρίνουν στους άνδρες της ηλικίας τους κάποια ανωριμότητα και κατά συνέπεια, όχι ιδιαίτερα καλές προοπτικές για μακροπρόθεσμες ρομαντικές σχέσεις. Συνεπώς, οι γυναίκες ίσως να αναζητήσουν μεγαλύτερους άνδρες ως συντρόφους για να βρουν κάποιον που τους ταιριάζει στο επίπεδο ωριμότητας, στις κοινωνικές δεξιότητες ή την επιθυμία για μακροχρόνια δέσμευση. Με άλλα λόγια, η συντροφιά ενός μεγαλύτερου άνδρα και μιας νεότερης γυναίκας μπορεί να είναι ένας τρόπος εύρεσης ενός συντρόφου που παρέχει έναν καλό ταίριασμα σε σχέση με το επίπεδο της ψυχοκοινωνικής ανάπτυξης.
Ποια είναι τα επίπεδα ικανοποίησης της σχέσης για ζευγάρια με διαφορά ηλικίας;
Πολλοί άνθρωποι υποθέτουν ότι τα ζευγάρια με διαφορά ηλικίας δεν έχουν καλή σχέση μεταξύ τους ή ότι δεν είναι ικανοποιημένα. Ωστόσο, ορισμένες μελέτες διαπιστώνουν ότι η σχέση ικανοποίησης που αναφέρεται από ζευγάρια διαφοράς ηλικίας είναι αρκετά υψηλή. Αυτά τα ζευγάρια φαίνεται επίσης να αναφέρουν μεγαλύτερη εμπιστοσύνη και δέσμευση και χαμηλότερη ζήλια σε σύγκριση με τα ζευγάρια που δεν έχουν διαφορά ηλικίας. Πάνω από τα τρία τέταρτα των ζευγαριών όπου νεότερες γυναίκες συνάπτουν σχέση με μεγαλύτερους άνδρες αναφέρουν ικανοποιητικές ρομαντικές σχέσεις.
Ένας παράγοντας που επηρεάζει τη σχέση ζευγαριών με διαφορά ηλικίας είναι οι αντιλήψεις τους ως προς την κοινωνική αποδοκιμασία που δέχονται. Δηλαδή, εάν και κατά πόσο τα άτομα σε σχέσεις με διαφορά ηλικίας πιστεύουν ότι η οικογένειά τους, οι φίλοι τους και η ευρύτερη κοινότητα απορρίπτουν την επιλογή τους να είναι μαζί, και τότε η επιθυμία για δέσμευση μειώνεται, ενώ ο κίνδυνος διάλυσης αυξάνεται.
Αυτά τα αποτελέσματα φαίνεται να ισχύουν τόσο για ετεροφυλόφιλα, όσο και στα ομοφυλόφιλα ζευγάρια. Έτσι, τα αρνητικά αποτελέσματα για τα ζευγάρια με διαφορά ηλικίας δεν αφορούν τόσο σε προβλήματα εντός του ζευγαριού, αλλά σε πιέσεις και κρίσεις από τον έξω κόσμο.
Ένας άλλος παράγοντας μπορεί να σχετίζεται με το στάδιο της ζωής που βιώνει κάθε σύντροφος. Για παράδειγμα, ένα χάσμα δέκα ετών μεταξύ ενός 20χρονου και μιας 30χρονης μπορεί να φέρει διαφορετικές προκλήσεις και ζητήματα από ό, τι για ένα χάσμα δέκα ετών όπου ο ένας σύντροφος είναι 53 και ο άλλος είναι 63. Αυτό μπορεί να γίνει πιο αντιληπτό αν σκεφτούμε λόγου χάρη την επιθυμία για απόκτηση παιδιών και την πίεση από το βιολογικό ρολόι, ειδικά από την πλευρά των γυναικών.
Με άλλα λόγια, οι ζωές μας αποτελούνται από διαφορετικά στάδια, και κάθε στάδιο περιλαμβάνει συγκεκριμένα καθήκοντα ζωής που πρέπει να διαχειριστούμε. Δίνουμε προτεραιότητα στην κυριαρχία διαφορετικών εργασιών σε αυτά τα ξεχωριστά στάδια της ζωής μας. Έτσι, όταν κάθε μέλος ενός ζευγαριού κινείται σε διαφορετικό στάδιο ζωής, μπορεί να είναι δύσκολο για το ζευγάρι να συμφιλιώσει τις διαφορετικές ανάγκες και στόχους της ζωής του άλλου.
Αντί επιλόγου
Το να λειτουργήσει μια σχέση με διαφορά ηλικίας θα πρέπει να βασίζεται πραγματικά στο να έχετε αρκετά κοινά που θα σας συνδέουν, αρκετή διαφορετικότητα για να μάθει ο ένας από τον άλλο και παρόμοιες απόψεις για την αξία της συντροφικότητας. Ίσως να μην υπάρχει τίποτα πιο ελκυστικό από το να βλέπεις τον κόσμο μέσα από τα μάτια κάποιου που έχει βιώσει πράγματα που εσύ δεν έχεις βιώσει. Η γνωριμία με κάποιον μεγαλύτερο ή νεότερο, αυτομάτως μας εκθέτει στις ιστορίες του, στους συνομηλίκους του, στις πολιτιστικές του αναφορές και τις ιδέες του, πράγματα και γεγονότα που μπορούν να οδηγήσουν σε μεγάλη συζήτηση ή ακόμη και σε περισσότερη οικειότητα.
Ποτέ δε θα μπορέσουμε να μάθουμε για το πόσο θα ζήσουμε εμείς οι ίδιοι, ούτε κι ο σύντροφός μας. Κανείς άνθρωπος δεν έχει αυτή τη γνώση ανεξαρτήτως της ηλικίας του. Βλέπουμε ανθρώπους που ξεκινούν μαζί σε μικρή ηλικία και αναπάντεχα το νήμα της ζωής κόβεται για τον έναν ή και για τους δυο πάνω στην ακμή της νιότης τους. Ίσως αυτό που αξίζει στη ζωή, να είναι οι στιγμές που φτιάχνουμε μαζί με τον σύντροφό μας, προσπαθώντας να πλάσουμε αναμνήσεις που θα αξίζει να τις θυμόμαστε. Οι αναμνήσεις έχουν τη μεγαλύτερη αξία στη ζωή, γιατί είναι ολότελα δικές μας, δεν μπορεί να μας τις κλέψει κανείς. Ας μην επιτρέψουμε στους άλλους να μας αμαυρώσουν αυτές τις αναμνήσεις με τα δηλητηριώδη τους σχόλια, με την κριτική τους και τον στιγματισμό που μας προσάπτουν. Ας τους αγνοήσουμε, όχι μόνο όσοι τυχόν βρισκόμαστε σε σχέσεις με διαφορά ηλικίας, αλλά όλοι. Ας κοιτάξει ο καθένας τη δική του σχέση και ας κρίνει τον εαυτό του αντί για τους άλλους. Αυτό είναι και το πιο δύσκολο πολλές φορές, το να κρίνει ο καθένας τον εαυτό του. Πώς όμως γίνεται να αγνοήσουμε τους άλλους, δηλαδή, εκείνους που μας εκφράζουν τα πικρόχολα σχόλιά τους;
Με το να βάζουμε όρια. Με το να επισημαίνουμε ότι δεν ζητήσαμε από κανέναν να μας πει τη γνώμη του για τη σχέση μας. Με το να τους θυμίζουμε να κρίνουν τον εαυτό τους και τη δική τους σχέση αντί για εμάς. Με το να υπενθυμίζουμε στον εαυτό μας ότι κανείς δεν έχει το δικαίωμα να κρίνει τις επιλογές μας. Με το να μη λησμονούμε ότι είμαστε αυτοεξαρτώμενοι, ώριμοι και με ελεύθερη βούληση. Με το να μην ενδοβάλλουμε το δηλητήριο και την τοξικότητά τους που κρύβεται στη φράση: «στα λέω για το καλό σου».
Πηγές
https://docs.lib.purdue.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1024&context=psychpubs.
https://link.springer.com/referenceworkentry/10.1007%2F978-3-319-16999-6_233-1.
https://theconversation.com/mind-the-gap-does-age-difference-in-relationships-matter-94132.
https://www.abc.net.au/news/2018-04-20/couple-with-a-larger-age-gap-happier/9680764.
Ελεύθερη μετάφραση κειμένου: Κουραβάνας Νικόλαος
Επιμέλεια κειμένου: Παπαδοπούλου Ελένη, Ψυχολόγος, Msc.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου