Second Life: ένας εικονικός κόσμος
που μας προσφέρεται μέσα από διαδικτυακά παιχνίδια ρόλων. Μια δεύτερη ζωή; Μια
δεύτερη ευκαιρία;
Απλά ένα παιχνίδι; Ή μια
αντικατάσταση της πραγματικής –βαρετής- ζωής από μια εικονική ζωή, όπως ακριβώς
την επιθυμούμε και την ονειρευόμαστε;
Κάθε παίχτης μπορεί να
δημιουργήσει το δικό του χαρακτήρα (avatar) και να του δώσει κίνηση
ή τρόπους συμπεριφοράς, όπως θα ήθελε ο ίδιος να είναι και να βιώνει την
κοινωνική ζωή. Το avatar ξεκινάει από το μηδέν,
χωρίς γνώσεις, αναμνήσεις, εμπειρίες. Το άτομο- χρήστης του παιχνιδιού έχει τη
δυνατότητα να εκπαιδεύσει, να ντύσει, να μορφοποιήσει, να διαμορφώσει και να
τελειοποιήσει το δικό του χαρακτήρα (avatar).
Η λογική των παιχνιδιών αυτών
είναι το άτομο μέσω του χαρακτήρα που δημιουργεί να μπορεί να κάνει όλα όσα
επιθυμεί. Έτσι, ο χαρακτήρας του κάνει γνωριμίες, μαθαίνει, δημιουργεί,
συμμετέχει, εργάζεται, πηγαίνει διακοπές και διασκεδάζει, ψωνίζει και
δημιουργεί επιχειρήσεις, κάνει σχέσεις και έχει κοινωνική ζωή. Στα παιχνίδια
αυτά δεν υπάρχει κανένας στόχος στον οποίο θα πρέπει να φτάσει το άτομο, καμία
ανταμοιβή, και όμως… όλο και περισσότερα άτομα παίζουν τέτοιου είδους
παιχνίδια.
Είναι ένας τρόπος να καλύψουμε τα
κενά και τις ανάγκες που νιώθουμε ότι έχουμε στην πραγματική μας ζωή; Είναι
ένας τρόπος διασκέδασης και ψυχαγωγίας; Είναι ένα μέσο κοινωνικοποίησης και
εκμάθησης τρόπων να ενσωματωθούμε σε ομάδες ή να βελτιώσουμε τις διαπροσωπικές
μας σχέσεις; Ή είναι απλά μια ψευδαίσθηση που μας κάνει να πιστεύουμε ότι θα
κατακτήσουμε όλα τα παραπάνω και το μόνο που κάνουμε σταδιακά είναι να
αντικαθιστούμε την πραγματική ζωή με μια εικονική ζωή, με τον ιδανικό χαρακτήρα
και την ιδανική ζωή που φτιάξαμε μέσα στον υπολογιστή;
Ο χαρακτήρας που δημιουργούμε,
όπως εμείς θέλουμε και όπως εμείς επιθυμούμε μας κάνει να νιώθουμε ότι έχουμε
τον έλεγχο αυτού αλλά ταυτόχρονα τον θαυμάζουμε κιόλας, γιατί έχει και κάνει
όλα όσα εμείς νιώθουμε ότι δεν μπορούμε να κάνουμε. Αυτή όμως είναι η λύση ώστε
να νιώσουμε καλύτερα; Είναι ένας τρόπος να προχωρήσουμε ή να μείνουμε εκεί που
είμαστε χωρίς καν να βλέπουμε τις αρνητικές επιπτώσεις που έχουν τα παιχνίδια
αυτά στη ζωή μας. Οι χαρακτήρες που φτιάχνουμε δρουν σαν καθημερινοί άνθρωποι
και μας δίνουν την ψευδαίσθηση ότι μπορούν να αναπληρώσουν δικές μας ανάγκες
και επιθυμίες. Η παγίδα αυτών των παιχνιδιών είναι ότι σταδιακά μπορεί να
αρχίσουμε να αντικαθιστούμε δραστηριότητες της πραγματικής μας ζωής με
δραστηριότητες που κάνει ο χαρακτήρας που εμείς φτιάξαμε.
Οι χαρακτήρες που δημιουργεί ο
καθένας στα διαδικτυακά παιχνίδια έχει βρεθεί πως έχει επιδράσεις σε ψυχολογικό
επίπεδο, ενώ μπορεί ακόμη και να αλλάξει στοιχεία στο χαρακτήρα μας και τη συμπεριφορά
μας. Κάποια άτομα μπορεί να φτάσουν στο σημείο να φαντασιώνονται στοιχεία του
παιχνιδιού και του ιδανικού χαρακτήρα που δημιούργησαν ως προσωπικά τους
επιτεύγματα. Ωστόσο, τα ίδια τα άτομα αναφέρουν ότι επιλέγουν τέτοιου είδους
παιχνίδια καθώς έχουν ένα θεραπευτικό χαρακτήρα για τα ίδια, αφού τα
ανακουφίζουν από το στρες και τα οδηγούν στην εικονική «ικανοποίηση» αναγκών
και επιθυμιών τους. Στην πραγματικότητα, με την αφιέρωση ωρών στο παιχνίδι απλά
καθυστερούν ή αναβάλλουν την ενασχόλησή τους με τη ζωή τους, ενώ θεωρούν ότι τα
παιχνίδια και οι χαρακτήρες που φτιάχνουν τους προσφέρουν συναισθηματική
στήριξη και ένα εναλλακτικό κοινωνικό δίκτυο.
Συνήθως, προτιμούνται από άτομα
που βιώνουν συμπτώματα κοινωνικού άγχους ή νιώθουν ότι έχουν χάσει τον έλεγχο
από την πραγματική κοινωνική τους ζωή. Τα παιχνίδια αυτά επιλέγονται ως μια
διέξοδος, χωρίς όμως να αποτελούν τη λύση του προβλήματος. Ένα άτομο με
δυσκολίες κοινωνικής ένταξης ή συναισθηματικής έκφρασης δεν θα επιλύσει το
πρόβλημα μέσα από ένα avatar. Χρησιμοποιεί τα
παιχνίδια ως μια διέξοδο, όμως, όσο περισσότερο καταφεύγει στα παιχνίδια τόσο
περισσότερο απομακρύνεται από την πραγματική ζωή και τόσο μεγαλύτερες γίνονται
οι δυσκολίες που αντιμετωπίζει. Το άτομο νιώθει ότι έχει την ευκαιρία να
διορθώσει όσα θέλει, να φτιάξει τον εαυτό του και τον κόσμο, όπως επιθυμεί και
να δημιουργήσει ένα κόσμο, όπως τον ονειρεύεται. Η αντικατάσταση πραγματικών
δραστηριοτήτων με εικονικές δραστηριότητες εκτελούμενες από το avatar μπορεί να οδηγήσουν το
άτομο στην εξάρτηση…
Βιβλιογραφία
http://cs.stanford.edu/people/eroberts/cs201/projects/virtual-worlds/psychology.html. Psychological
Effects of Virtual Worlds.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου