Επίδραση των μαθησιακών δυσκολιών στη ζωή του παιδιού

Οι μαθησιακές δυσκολίες επηρεάζουν όχι μόνο τις σχολικές επιδόσεις και τα επιτεύγματα του παιδιού στο σχολείο, αλλά και όλες τις άλλες πλευρές της ζωής του. Τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν τα παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες στην καθημερινή τους ζωή αφορούν:

Τις σχέσεις με συνομηλίκους, καθώς εμφανίζουν έλλειψη κοινωνικών δεξιοτήτων, προβληματική επικοινωνία, αλληλεπιδράσεις, προβλήματα στη δημιουργία και διατήρηση των σχέσεων.

Τις σχέσεις με τα μέλη της οικογένειας. Οι γονείς ενδέχεται να εκφράζουν θυμό προς το παιδί που δεν προσπαθεί για να τα πάει καλά στο σχολείο ή και προς τους εκπαιδευτικούς που δεν είναι ικανοί να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις της διδασκαλίας και τις ανάγκες του παιδιού τους. Από την άλλη μεριά, οι γονείς συχνά δέχονται κριτική από τους εκπαιδευτικούς, οι οποίοι τους θεωρούν υπερπροστατευτικούς και υπερβολικούς στις αντιδράσεις τους. Οι γονείς επίσης δυσκολεύονται να απευθυνθούν σε κάποιο ειδικό με το φόβο της επιβεβαίωσης της ύπαρξης ενός προβλήματος καθώς αυτό θα τους οδηγούσε στη βίωση απογοήτευσης εξαιτίας της κατάρρευσης των προσδοκιών τους. Οι γονείς συχνά νιώθουν ενοχές για τη δική τους συμπεριφορά και αναρωτιούνται αν ευθύνονται οι ίδιοι για τις δυσκολίες που εμφανίζει το παιδί, ενώ κάποιες φορές ο ένας γονιός επιρρίπτει ευθύνες στον άλλο για την πιθανότητα ύπαρξης ιστορικού στην οικογένεια. Μέσα στην οικογένεια οι ισορροπίες διαταράσσονται καθώς το παιδί με μαθησιακές δυσκολίες απαιτεί περισσότερη αφοσίωση και χρόνο, με αποτέλεσμα τα υπόλοιπα αδέρφια να νιώθουν λίγο παραμελημένα.

Την εικόνα του εαυτού και την αυτοπεποίθηση. Οι μαθησιακές δυσκολίες έχει βρεθεί ότι συνδέονται με την αυτοεικόνα και την αυτοπεποίθηση που αναπτύσσει το παιδί. Σε ατομικό επίπεδο παρατηρούνται διάφορες δυσκολίες στο παιδί, που συνδέονται με τις μαθησιακές δυσκολίες. Συγκεκριμένα, το παιδί με μαθησιακές δυσκολίες εμφανίζει συναισθηματικά και συμπεριφορικά προβλήματα, αντίδραση αποφυγής, συμπεριφορές παλινδρόμησης σε προηγούμενα στάδια, ενώ βιώνει αρνητικές εμπειρίες, ματαιώσεις και τραύματα. Το παιδί ενδέχεται να κάνει συχνά παράπονα για σωματικούς πόνους, ενώ οι μαθησιακές δυσκολίες μπορεί να συνυπάρχουν με ενούρηση. Συχνά, το παιδί μπορεί να εμφανίσει φοβικές αντιδράσεις, όπως σχολική άρνηση ή φοβία. Το παιδί χρειάζεται στήριξη και ενημέρωση σχετικά με τις δυσκολίες που βιώνει, έτσι ώστε να μην νιώθει κατώτερο από τα υπόλοιπα παιδιά ή ότι κάτι του λείπει ή ότι δεν μπορεί να τα καταφέρει. Επίσης, το παιδί δεν θα πρέπει να χρησιμοποιεί τη διάγνωση των μαθησιακών δυσκολιών σαν μια δικαιολογία ώστε να παραιτείται από την προσπάθεια και να υιοθετεί μια παθητική στάση απέναντι στα προβλήματα που αντιμετωπίζει. Είναι σημαντικό να μάθει ότι μπορεί να τα καταφέρει, αρκεί να προσπαθήσει. 

Την παθητικότητα- επιθετικότητα. Ένα ακόμη στοιχείο που εμφανίζει το παιδί στη συμπεριφορά του είναι η παθητικότητα- επιθετικότητα, που εκδηλώνεται με επαναληπτικές συμπεριφορές του παιδιού, που στοχεύουν στον εκνευρισμό του γονιού, χωρίς όμως το παιδί να θεωρεί ότι έχει ακραία συμπεριφορά και χωρίς να κάνει έντονα πράγματα. 

 

Τις δυσκολίες διαχείρισης συναισθημάτων. Το παιδί με μαθησιακές δυσκολίες μπορεί να έχει ορισμένες δυσκολίες στη διαχείριση και αντιμετώπιση των συναισθημάτων. Ένας τρόπος που βρίσκει για να αντισταθμίσει τις δυσκολίες που βιώνει είναι να έχει το ρόλο του κλόουν στο σχολείο, διασκεδάζοντας τους συμμαθητές του. Πρόκειται για ένα τρόπο αντιμετώπισης και ελέγχου των συναισθημάτων ανικανότητας που νιώθει το παιδί, ενώ προτιμά να δίνει το ίδιο την αφορμή να γελούν οι άλλοι μαζί του, παρά να ασχολούνται με τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει. 

Την παρορμητικότητα και υπερκινητικότητα. Δύο ακόμη χαρακτηριστικά που συνδέονται με την ύπαρξη μαθησιακών δυσκολιών είναι η ανεξέλεγκτη παρορμητικότητα, καθώς και η εμφάνιση συμπτωμάτων του συνδρόμου ελλειμματικής προσοχής και υπερκινητικότητας. Συχνά, το παιδί δρα χωρίς να σκεφτεί, με αποτέλεσμα να εμφανίζει διάφορες παρεκκλίνουσες συμπεριφορές.

 

Οι μαθησιακές δυσκολίες φαίνεται πως έχουν αρνητικές επιδράσεις στη ζωή του παιδιού αλλά και στη μετέπειτα ζωή του ατόμου, καθώς πρόκειται για δυσκολίες που συνήθως επιμένουν και κατά την ενήλικη ζωή. Σημαντικό ρόλο παίζει η πρώιμη διάγνωση, για αυτό απαιτείται η ύπαρξη της αναγνώρισης και του εντοπισμού των δυσκολιών.

 Παπαδοπούλου Ελένη- Ψυχολόγος, MSc.