Η σκοτεινή τριάδα της προσωπικότητας (Dark triad of personality) προτάθηκε από τους Paulhus και Williams και περιλαμβάνει τον ναρκισσισμό, τον Μακιαβελισμό και την ψυχοπάθεια.
Ο ναρκισσισμός αναφέρεται στην ύπαρξη ενός ακραίου εγωκεντρισμού, σε μια διογκωμένη αίσθηση του ατόμου για τις ικανότητες και τα ταλέντα που διαθέτει καθώς και μια διαρκή ανάγκη για θαυμασμό και προσοχή.
Ο Μακιαβελισμός αναφέρεται στην ανάγκη χειραγώγησης των άλλων, θεωρώντας ότι το άτομο μπορεί να χρησιμοποιεί πονηρούς, δόλιους και αδίστακτους τρόπους για να κερδίσει αυτό που επιθυμεί.
Η ψυχοπάθεια περιγράφει μια σκληρή, άκαρδη και ανάλγητη προσωπικότητα, με έντονα στοιχεία εγωισμού και αντικοινωνικότητας. Πρόκειται για άτομο που εκμεταλλεύεται τους άλλους, ασκώντας σαγήνη και μεγάλη γοητεία, φτάνοντας μέχρι και στη χρήση βίας.
Τα άτομα που φέρουν αυτή την τριάδα χαρακτηριστικών έχουν την τάση να χειραγωγούν τους άλλους, να τους εξαπατούν και να τους εκμεταλλεύονται, να τους κολακεύσουν για να περάσει το δικό τους, να μη μετανιώνουν και να μην έχουν τύψεις, να είναι κυνικοί, να τους θαυμάζουν, να τους δίνουν προσοχή και να έχουν κύρος και φήμη.
Τα άτομα που έχουν τα συγκεκριμένα χαρακτηριστικά είναι πιο πιθανό να εμπλακούν σε αντικοινωνικές δραστηριότητες, να νιώθουν ικανοποίηση με την κακοτυχία των άλλων και να μην έχουν ενσυναίσθηση, ενδιαφέρον και σεβασμό για τους άλλους. Συνήθως, συμμετέχουν σε βραχύχρονες σεξουαλικές σχέσεις εκμετάλλευσης, ενώ δεν υπάρχει συναισθηματική σταθερότητα.
Τα χαρακτηριστικά της σκοτεινής τριάδας σχετίζονται με μεγαλύτερα επίπεδα παιδικής απρόβλεπτης συμπεριφοράς, επιθετικότητας, εγωισμού, δύναμης, χρημάτων και ανώριμων αμυντικών χαρακτηριστικών. Επίσης, η σκοτεινή τριάδα σχετίζεται αρνητικά με την ικανοποίηση από τη ζωή, την ευσυνειδησία, τη συμφιλίωση, τις υπερβατικές αξίες, τη συμπόνια, την ενσυναίσθηση και την πεποίθηση ότι οι άνθρωποι είναι καλοί (Malik et al., 2020).
Τα άτομα που φέρουν ελάχιστα χαρακτηριστικά της σκοτεινής τριάδας της προσωπικότητας έχουν αυξημένες πιθανότητες να εκδηλώνουν περισσότερα θετικά συναισθήματα, να λαμβάνουν περισσότερη ικανοποίηση από τη ζωή, να έχουν μεγαλύτερη προσωπική ανάπτυξη, να εκδηλώνουν περισσότερο αλτρουισμό και ευγνωμοσύνη, να εκφράζουν συγχώρεση και ελπίδα, κουράγιο, να είναι πιο ώριμα και αυθεντικά, να έχουν περισσότερα δυνατά σημεία στον χαρακτήρα τους και να συμμετέχουν σε θετικές ρομαντικές σχέσεις (Kaufman και συν., 2019).
Η σκοτεινή τριάδα της προσωπικότητας έχει προβλεπτικό χαρακτήρα σε σημαντικές πτυχές της ζωής του ατόμου, όπως στις σχέσεις του, στον τρόπο ζωής και στις επιλογές του. Το άτομο με τα στοιχεία της σκοτεινής τριάδας έχει μια ισχυρή αίσθηση ανωτερότητας, κυριαρχίας, φιλοδοξίας και ανάγκης για προσοχή και θαυμασμό. Ο Ιταλός πολιτικός φιλόσοφος Μακιαβέλι πρότεινε έναν τρόπο ηγεσίας, που στηρίζεται στον οπορτουνισμό, τον πραγματισμό, την ανηθικότητα, τον χειρισμό των άλλων και τον κυνισμό. Οι Μακιαβελιστές θεωρούν ότι μπορούν να χρησιμοποιήσουν ακραίες ή ανήθικες συμπεριφορές, για να πείσουν τους άλλους, να τους χειριστούν και να κατακτήσουν ένα υψηλότερο κοινωνικοοικονομικό στρώμα. Πρόκειται για τρία στοιχεία που συνδέονται μεταξύ τους συμβάλλοντας στην εκδήλωση αρνητικών συμπεριφορών (Karim, 2022).
Πηγές:
Karim, D.N. (2022). Linking dark triad traits, psychological entitlement, and knowledge hiding behavior. Heliyon, 8(7), e. 09815.
Kaufman και συν. (2019). The Light vs. Dark Triad of Personality: Contrasting Two Very Different Profiles of Human Nature. https://www.frontiersin.org/articles/10.3389/fpsyg.2019.00467/full.
Malik et al. (2020). Abusive supervision as a trigger of malevolent creativity: Do the Light Triad traits matter? https://www.researchgate.net/publication/343961367_Abusive_supervision_as_a_trigger_of_malevolent_creativity_Do_the_Light_Triad_traits_matter.
Schultz, D.P. & Schultz, S.E. (2021). Ψυχολογικές Θεωρίες Προσωπικότητας. Πεδίο.
Κουραβάνας Νικόλαος- Παπαδοπούλου Ελένη, Ψυχολόγοι, MSc.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου