Η φιλοσοφική σκέψη του Επίκουρου

Για τον Επίκουρο, η ανθρώπινη ψυχή είναι σώμα, «αφού μπορεί να προκαλέσει και να υποστεί κάτι, σώμα όμως που συνίσταται από πολύ λεπτά άτομα. Μάλιστα, η επικούρεια φυσική καθορίζει το σχήμα των ατόμων της ψυχής, είναι σφαιρικά γιατί η ταχύτητα της σκέψης μπορεί έτσι να επιτευχθεί καλύτερα, καθώς η ψυχή αποτελεί το κέντρο της αισθητηριακής αντίληψης και των νοητικών λειτουργιών του ανθρώπου. Ακόμη, ο Επίκουρος τονίζει την αμοιβαία εξάρτηση σώματος και ψυχής, ένα ζωντανό ον αποτελεί συνένωση σώματος και ψυχής, αφού για να υπάρχει η ψυχή πρέπει να βρίσκεται σε σώμα. Εξάλλου, αν η ψυχή είναι αθάνατη και μπορεί να αισθανθεί μετά τον χωρισμό της από το σώμα,  πιστεύω ότι πρέπει να δεχθούμε ότι είναι εφοδιασμένη με τις πέντε αισθήσεις. Δεν υπάρχει άλλος τρόπος με τον οποίο να μπορούμε να φανταστούμε τις ψυχές να περιφέρονται στο βασίλειο του Αχέροντα. Για αυτό και οι ζωγράφοι και οι παλαιότεροι συγγραφείς παρουσίαζαν τις ψυχές προικισμένες με αισθήσεις. Αλλά ούτε μάτια, ούτε μύτη, ούτε χέρι, ούτε γλώσσα, ούτε αυτιά μπορούν να υπάρξουν για την ψυχή χωριστά από το σώμα. Συνεπώς, οι ψυχές δεν μπορούν ούτε να αισθανθούν ούτε να υπάρξουν. Αφού, λοιπόν, δεν ισχύει η αθανασία της ψυχής και δεν υπάρχει ζωή μετά τον θάνατο, δεν υπάρχει και λόγος να φοβούνται οι άνθρωποι τον θάνατο, τη θεϊκή κρίση και την αιώνια τιμωρία. Ο θάνατος δεν είναι τίποτα για εμάς, γιατί αυτό που έχει αποσυντεθεί δεν αισθάνεται και αυτό που δεν αισθάνεται δεν είναι τίποτα για εμάς.

Άρα, η φυσική φιλοσοφία του Επίκουρου εξηγεί τη δομή της πραγματικότητας, έτσι ώστε να εξαλείψει κάθε αιτία που κάνει τους ανθρώπους να φοβούνται τον θάνατο ή τις θεϊκές παρεμβάσεις, και για τον λόγο αυτό αποτελεί και το πιο κατάλληλο πλαίσιο, μέσα στο οποίο μπορεί να αναπτυχθεί η επικούρεια θεωρία για το πώς μπορούν οι άνθρωποι να ζουν ευτυχισμένοι. Γιατί η ηθική του Επίκουρου θέτει ως υπέρτατο στόχο την ανθρώπινη ευδαιμονία, η οποία, όμως, μπορεί να εξασφαλιστεί μόνο με την προϋπόθεση ότι επιτυγχάνουμε μία κατάσταση αδιατάραχης γαλήνης, δηλαδή την αταραξία» (σελ. 231-232).

Απόσπασμα από Κ. Ιεροδιακόνου. (2000). Ελληνιστική φιλοσοφία. Στο βιβλίο Ελληνική Φιλοσοφία και Επιστήμη από την Αρχαιότητα έως τον 20ο αι. (σσ. 221-234), Τόμος Α. Πάτρα: ΕΑΠ.

http://epicuros.net/new/140_H-hthikh-didaskalia-toy-Epikoyroy-basizetai-sthn-anthrwpinh-fysh-symfwna-me-thn-Biologikh-Uyxologia. Χρήστος Γιαπιτζάκης, 2013. Η ηθική διδασκαλία του Επίκουρου βασίζεται στην ανθρώπινη φύση σύμφωνα με την Βιολογική Ψυχολογία.