Υποτίμηση και περιφρόνηση

Η υποτίμηση του αγαπημένου προσώπου ή ενός θετικού στοιχείου, η απώλεια δηλαδή εμπιστοσύνης μας θυμίζει τον μύθο της αλεπούς και των άγουρων σταφυλιών. Ένας μηχανισμός που μας δίνει τη δυνατότητα να ανεχόμαστε τις απογοητεύσεις, χωρίς συναισθήματα οργής και θυμού. Στην καθημερινότητά μας μπορεί  να φανεί πολύ βολικός ο μηχανισμός αυτός για ένα ζευγάρι, που θα μπορεί έτσι να γλιτώνει από τη γοητεία, που νιώθει για ένα αντικείμενο σε ένα κατάστημα πολυτελείας. «Τα άγουρα σταφύλια και η μέθοδος να αποστρεφόμαστε με περιφρόνηση αυτό που θαυμάζουμε κι επιθυμούμε πραγματικά, δεν καλυτερεύουν γενικά την ευτυχία μέσα στον κόσμο» (σελ. 37).

«Η απομάκρυνση με περιφρόνηση από ένα επιθυμητό αντικείμενο ή η απόρριψή του μπορεί να αποδειχτεί επικίνδυνη ψυχολογική αντίδραση, αν δε χρησιμοποιείται μόνο και μόνο για τον έλεγχο της επιθυμίας κατοχής και κυρίως, όταν εμπνέεται από την εκδίκηση και το πνεύμα αντιποίνων. Η πιο εντυπωσιακή απόδειξη είναι η περίπτωση, όπου μια παρόμοια αντίδραση μπορεί να οδηγήσει ένα άνθρωπο στην αυτοκτονία, όταν η απογοήτευση και η μανιακή επιθυμία για εκδίκηση γεννούν ένα τέτοιο μίσος, μια τέτοια περιφρόνηση της ζωής και όλων όσων αυτή προσφέρει, ώστε το άτομο να απορρίπτει τελικά την ίδια τη ζωή και να την καταστρέφει. 

Αυτή η αντίδραση περιφρόνησης και απόρριψης είναι πιθανότητα η πιο μεγάλη αιτία, η πρωταρχική πηγή πάρα πολλών εκδηλώσεων παρανομίας, προδοσίας, εγκατάλειψης, απιστίας, δόλου, που συναντά κανείς τόσο συχνά στη ζωή, ιδιαίτερα σε ορισμένους τύπους ατόμων, όπου αυτός ο μηχανισμός είναι πολύ έντονος: στους τύπος Δον Ζουάν ή στις πόρνες (όσον αφορά το φύλο), στους ασταθείς, που δεν είναι ικανοί να διατηρήσουν μια κατάσταση ή να επιμείνουν προς μια κατεύθυνση (πράγμα που σχετίζεται με το ένστικτο της αυτοσυντήρησης). 

Αυτοί οι άνθρωποι περνούν τη ζωή τους στο να ψάχνουν, να βρίσκουν και μετά να απογοητεύονται, διότι, είτε σε ποιότητα, είτε σε ένταση, οι επιθυμίες τους είναι έξω από το μέτρο και απραγματοποίητες. Και τελικά, αποχωρίζονται, περιφρονούν και απορρίπτουν, μόνο και μόνο για να ξαναρχίσουν αμέσως να αναζητούν» (σελ. 38-39).

Klein, M. & Riviere, J. (2008). Η αγάπη και το μίσος. Η ανάγκη της επανόρθωσης. Αθήνα: Κονιδάρη.