Ο δυσαρμονικός άνθρωπος

Κοιτάξτε… τους δυσαρμονικούς, εκείνους που κουβαλούν μέσα τους τη διάσταση, την αντίφαση, την ασυναρτησία. Για αλλού ξεκίνησαν, και αλλού βρέθηκαν. Καλώς ή κακώς πίστεψαν ότι ήσαν καμωμένοι για κάτι άλλο, ότι είχαν τις ικανότητες που χρειάζονται για να κερδίσουν χρήματα, ν’ αποκτήσουν υπόληψη, να διακριθούν στην τέχνη, στην επιστήμη, στην πολιτική, αλλά ο δρόμος που πήραν (αιτία ή ολιγωρία, ή ανάγκη ή και σύμπτωση) τους απομάκρυνε από τις επιθυμίες και τα όνειρά τους. Και τώρα, υποχρεωμένοι να βγάλουν το ψωμί τους ή να κρατήσουν μια δαπανηρή θέση κοινωνική που δεν μπορούν να την εγκαταλείψουν, αναγκάζονται να ασκούν ένα επάγγελμα που τους ενοχλεί, ή να παίζουν ένα ρόλο που δεν τους πάει, ή να διακηρύττουν πράγματα που δεν τα πιστεύουν. Αυτή η δυσαρμονία έχει σαν αποτέλεσμα να χάνουν τα αντιστύλια τους, τον άξονα της υπόστασής τους, και να γίνονται μεμψίμοιροι, βαρύθυμοι, κακεντρεχείς. Αρρωσταίνουν… όχι μόνο ψυχικά, αλλά και σωματικά… Και γι’ αυτό βαδίζουν με κεφάλι σκυφτό, με καρδιά κλειστή, σκοτεινή, δίχως χαρά, δίχως καλοσύνη… Θέλγητρα δεν έχει γι’ αυτούς η ζωή, κουράζονται εύκολα, γερνάνε γρήγορα. Γιατί μέσα τους δεν υπάρχει δύναμη, φως, αρμονία. Αλλά διχασμός, τύψεις, ερημία...

Γίνονται μίζεροι, βάναυσοι, μισαλλόδοξοι, κακοί. Έχουν χάσει μαζί με τη χαρά της ζωής και την αγάπη προς τον συνάνθρωπο. Όλοι τους φταίνε, επειδή είναι βαθιά δυσαρεστημένοι με τον εαυτό τους. Πικραμένοι, απογοητευμένοι, κουρασμένοι, επειδή δεν μπορούν να υπερνικήσουν την αντίφαση που τους φθείρει, τα βάζουν με τους άλλους (προπάντων με όσους έχουν πραγματοποιήσει στη ζωή τους εκείνο που αυτοί δεν κατορθώσανε), με μια επιθετικότητα, με μια κακεντρέχεια, με ένα μίσος που μένουν ανεξήγητα για τον κοινό παρατηρητή. Κατά βάθος αντιπαθούνε τον εαυτό τους. Τους έχει γίνει ανυπόφορος (με τη δειλία, τις προδοσίες, την υποκρισία του), και για τούτο δεν υποφέρουν κανένα. Όταν μάλιστα μας βλέπουν ακμαίους, αισιόδοξους, ευτυχείς, η δυστυχία τους πολλαπλασιάζεται. Καθώς και η κακότητά τους….

Ε.Π. Παπανούτσος. (1984). Πρακτική Φιλοσοφία. Αθήνα: Δωδώνη, σελ. 291-294.