Πρόκειται για μια διαταραχή της ψυχικής υγείας που επηρεάζει τη σκέψη και ό, τι αισθάνεται κανείς για τον εαυτό και τους άλλους, δημιουργώντας προβλήματα στη λειτουργικότητα του ατόμου. Τα βασικότερα θέματα που προκύπτουν σχετίζονται με την αυτο-εικόνα, τη δυσκολία διαχείρισης των συναισθημάτων και της συμπεριφοράς, καθώς κι ένα μοτίβο ασταθών σχέσεων. Επιπροσθέτως, άλλα βασικά στοιχεία που χαρακτηρίζουν την οριακή διαταραχή προσωπικότητας είναι ο έντονος φόβος εγκατάλειψης ή στον αντίποδα, δυσκολία να μείνει κανείς μόνος του. Ακόμη, η διάθεση εναλλάσσεται συχνά, απομακρύνοντας τους άλλους σε συνδυασμό και με τον ακατάλληλο θυμό.
Το άτομο με οριακή διαταραχή προσωπικότητας, δεν σημαίνει ότι απορρίπτει ή ότι δεν επιθυμεί να έχει μακροχρόνιες και σταθερές σχέσεις αγάπης. Η οριακή διαταραχή προσωπικότητας συνήθως ξεκινά από την πρώιμη ενήλικη ζωή και η κατάσταση φαίνεται να είναι χειρότερη στη νεαρή ενήλικη ζωή, ενώ μπορεί σταδιακά να βελτιωθεί με την ηλικία.
Συμπτώματα ΟΔΠ
Επηρεάζει τη συμπεριφορά σας και το πώς αισθάνεστε για εσάς και πώς σχετίζεστε με τους άλλους. Κάποια από τα βασικότερα συμπτώματα είναι τα εξής παρακάτω:
- Έντονος φόβος εγκατάλειψης, ακόμη και λήψη ακραίων μέτρων για την αποφυγή πραγματικού ή φανταστικού χωρισμού ή απόρριψης.
- Ένα μοτίβο ασταθών έντονων σχέσεων, όπως το να εξιδανικεύεις κάποιον μια στιγμή και μετά από κάποιο χρονικό διάστημα να αρχίσεις να πιστεύεις ξαφνικά ότι το άτομο δεν νοιάζεται αρκετά για εσένα ή ότι είναι κακός άνθρωπος και η αρχική σου εκτίμηση ήταν απλώς λανθασμένη.
-Γρήγορες αλλαγές στην ταυτότητα και την εικόνα του εαυτού που περιλαμβάνουν αλλαγή στόχων και αξιών και να βλέπεις τον εαυτό σου ως κακό ή σαν να είσαι ανύπαρκτος/η.
-Περίοδοι παράνοιας, λόγω άγχους και απώλειας επαφής με την πραγματικότητα, που διαρκούν από λίγα λεπτά έως μερικές ώρες.
-Παρορμητική και ριψοκίνδυνη συμπεριφορά, όπως ο τζόγος, η ανεύθυνη οδήγηση, το ανασφαλές σεξ, η αλόγιστη σπατάλη χρηματικών ποσών, η υπερφαγία ή η κατάχρηση ναρκωτικών ή η δολιοφθορά της επιτυχίας σου, όπως τα να παραιτηθείς ξαφνικά χωρίς σοβαρό λόγο από μια καλή δουλειά ή να τερματίσεις απότομα μια θετική σχέση με κάποιο άτομο.
-Απειλές ή απόπειρες αυτοκτονίας ή αυτοτραυματισμός, συχνά ως απάντηση στον φόβο του χωρισμού ή της απόρριψης.
-Εκτεταμένες εναλλαγές της διάθεσης που διαρκούν από λίγες ώρες έως μερικές ημέρες, οι οποίες μπορεί να περιλαμβάνουν έντονη ευτυχία, ευερεθιστότητα, ντροπή ή άγχος.
-Συνεχή αισθήματα κενού.
-Ανάρμοστος, έντονος θυμός, όπως να χάνεις συχνά την ψυχραιμία σου, να είσαι σαρκαστικός ή πικρόχoλος ή να ξεσπάς σε λεκτική ή σωματική βία.
Πότε να δείτε ειδικό ψυχικής υγείας
Εάν αναγνωρίζετε ότι έχετε κάποιο από τα παραπάνω συμπτώματα, μιλήστε με έναν πάροχο ψυχικής υγείας (ψυχίατρο ή ψυχολόγο).
Εάν έχετε σκέψεις αυτοκτονίας
-Εάν έχετε φαντασιώσεις ή εικόνες στο νου σας ή σκέψεις ότι θέλετε να βλάψετε τον εαυτό σας και γενικότερα σας απασχολούν διάφορες σκέψεις αυτοκτονίας, ζητήστε βοήθεια αμέσως από κάποιον ψυχίατρο και συνεπικουρικά και παράλληλα από έναν ψυχολόγο.
-Συμβουλευτείτε τον οικογενειακό σας γιατρό ή άλλο πάροχο υγειονομικής περίθαλψης.
-Απευθυνθείτε σε ένα αγαπημένο πρόσωπο, στενό φίλο, έμπιστο/η συνάδελφο.
-Εάν παρατηρήσετε κάποια από τα παραπάνω συμπτώματα σε ένα μέλος της οικογένειας ή φίλο/η, μιλήστε σε αυτό το άτομο και προτείνετε να επισκεφθεί έναν γιατρό ή πάροχο ψυχικής υγείας. Να θυμάστε όμως ότι δεν μπορείτε να αναγκάσετε αυτό το άτομο να επισκεφθεί γιατρό ή ειδικό ψυχικής υγείας παρά τη θέλησή του. Ορισμένες φορές, είναι σημαντικό να επισκεφθείτε πρώτα εσείς κάποιον ειδικό, προκειμένου να σας εξηγήσει αναλυτικά πώς μπορείτε να προσεγγίσετε και να μιλήσετε σε κάποιο άτομο που θεωρείτε ότι έχει συμπτώματα της οριακής διαταραχής προσωπικότητας.
Αιτίες
Όπως και με άλλες διαταραχές ψυχικής υγείας, οι αιτίες της οριακής διαταραχής προσωπικότητας δεν είναι πλήρως κατανοητές. Εκτός από περιβαλλοντικούς παράγοντες — όπως το ιστορικό παιδικής κακοποίησης ή παραμέλησης — η οριακή διαταραχή προσωπικότητας μπορεί να συνδέεται με άλλες διαταραχές ψυχικής υγείας μεταξύ των μελών της οικογένειας ή με ανωμαλίες του εγκεφάλου. Ορισμένες έρευνες έχουν δείξει αλλαγές σε ορισμένες περιοχές του εγκεφάλου που εμπλέκονται στη ρύθμιση των συναισθημάτων, την παρορμητικότητα και την επιθετικότητα. Επιπλέον, ορισμένες χημικές ουσίες του εγκεφάλου που βοηθούν στη ρύθμιση της διάθεσης, όπως η σεροτονίνη, μπορεί να μην λειτουργούν σωστά.
Παράγοντες κινδύνου
Ορισμένοι παράγοντες που σχετίζονται με την ανάπτυξη της προσωπικότητας μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο εμφάνισης οριακής διαταραχής προσωπικότητας. Αυτά περιλαμβάνουν:
-Κληρονομική προδιάθεση. Μπορεί να διατρέχετε υψηλότερο κίνδυνο εάν ένας στενός συγγενής - η μητέρα, ο πατέρας, ο αδελφός ή η αδελφή σας - έχει την ίδια ή παρόμοια διαταραχή.
-Στρεσογόνα παιδικά χρόνια. Πολλά άτομα με τη διαταραχή αναφέρουν ότι έχουν κακοποιηθεί σεξουαλικά ή σωματικά ή παραμελήθηκαν κατά την παιδική ηλικία. Μερικοί άνθρωποι έχασαν ή χωρίστηκαν από έναν γονέα ή στενό φροντιστή όταν ήταν νέοι ή είχαν γονείς ή φροντιστές με κατάχρηση ουσιών ή άλλα προβλήματα ψυχικής υγείας. Επιπροσθέτως, η έκθεση σε εχθροπραξίες και σε ασταθείς οικογενειακές σχέσεις διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο.
Πηγές:
https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/borderline-personality-disorder/symptoms-causes/syc-20370237 (retrieved at 10:00, 12/28/23)
https://www.nimh.nih.gov/health/topics/borderline-personality-disorder (retrieved at 17:00, 04/02/24)
Κουραβάνας Νικόλαος & Παπαδοπούλου Ελένη, Ψυχολόγοι, MSc.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου