Είναι πιθανόν να έχουμε συναντήσει ανθρώπους είτε στο εργασιακό μας, είτε στο εκπαιδευτικό μας περιβάλλον, με αρκετά ίσως πτυχία και περγαμηνές, οι οποίοι όμως μας απογοήτευσαν. Η στάση και η συμπεριφορά τους απέναντί μας ήταν σκληρή και χαρακτηριζόταν μάλλον περισσότερο από σνομπισμό, έπαρση, αλαζονεία, αγένεια και παθητικοεπιθετικότητα.
Όλα αυτά τα αρνητικά χαρακτηριστικά τους διακρίνουν και μοιάζουν σαν να μην μπορούν να τα αναγνωρίσουν πάνω τους. Είναι άτομα που έχουν πολύ καλή εκπαίδευση, αλλά καθόλου καλή μόρφωση, διότι η μόρφωση, όπως λέει και η ίδια η λέξη, «μεταμορφώνει» το άτομο. Το κάνει να απαλλαγεί από τα μειονεκτήματά του και το ωθεί προς την καλλιέργεια ανώτερων και ηθικότερων αξιών και αρετών. Η μόρφωση θα έπρεπε να μας κάνει καλύτερους ανθρώπους.
Τι, λοιπόν, συμβαίνει στο σχολείο και στο πανεπιστήμιο και δεν επιτυγχάνεται ο βασικός στόχος της παιδείας και της μόρφωσης; Άνθρωποι που έχουν κοπιάσει τόσο σκληρά για να αποκτήσουν τις περγαμηνές τους, δηλαδή, όλα εκείνα τα πτυχία «διάσημων» πανεπιστημίων που ξεχωρίζουν για την ποιότητα του ακαδημαϊκού τους επιπέδου, και που όμως τους βλέπουμε να παρουσιάζονται ως αυθεντίες που μπορούν να ασκούν κακοπροαίρετη κριτική, υποτιμώντας και ενίοτε αποδομώντας την προσωπικότητα των άλλων.
Μοιάζει με οξύμωρο σχήμα το να έχουν κοπιάσει τόσο για να μάθουν πώς να γίνουν ηθικοί άνθρωποι και αντ’ αυτού να επιλέγουν το αντίθετο. Τότε προς τι όλη αυτή η προσπάθεια; Ο Ψυχαναλυτής και παιδίατρος, Αλντό Ναουρί, στο βιβλίο του με τίτλο: «Όρια στην παιδική παντοδυναμία/εκπαιδεύοντας σωστά τα παιδιά», αναφέρεται σε κάτι που νομίζουμε ότι παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον: «Είναι σαφώς προτιμότερο να διαθέτουμε αυτοκίνητο με καλοσυντηρημένη μηχανή, γερά φρένα, σωστό συμπλέκτη και ρυθμισμένα φώτα. Όμως η αρτιότητα του αυτοκινήτου δεν μπορεί να μας προσφέρει καμία ασφάλεια αν δεν γνωρίζουμε λεπτομερώς και κυρίως, αν δεν τηρούμε τους κανόνες κυκλοφορίας.
Η διδασκαλία των κανόνων που διέπουν τη ζωή στην κοινωνία και που παράλληλα εξασφαλίζουν ένα όσο το δυνατό καλύτερο μέλλον στο παιδί είναι αναμφισβήτητα έργο των γονιών. Το αν οι γονείς νιώθουν πολλές φορές να τους διαποτίζει ή ακόμη και να τους συνθλίβει ο απόηχος των δικών τους προσωπικών ιστοριών, τις οποίες μετά βίας μπορούν να αναγνώσουν και που αναπόφευκτα θα στιγματίσουν κάποια στιγμή τα παιδιά τους, αυτό είναι ένα άλλο ζήτημα. Σε κάθε περίπτωση, μπορούν να ζητήσουν βοήθεια και να την έχουν.» (Α. Ναουρί, 2012).
Με τη μεταφορά αυτή του αυτοκινήτου, του Ναουρί, θεωρούμε πως κατά αντίστοιχο τρόπο, υπογραμμίζεται το γεγονός ότι δεν αρκεί η αρτιότητα, της εκπαίδευσης για τη διαμόρφωση ενός ανθρώπου που θα διακρίνεται από αρετές και ηθική. Τα παιδιά δεν εκλαμβάνουν ως «σημαντικούς άλλους» μονάχα τους δασκάλους και τους καθηγητές τους, αλλά πρωτίστως και πρωταρχικώς τους ίδιους τους γονείς τους. Οι γονείς, λοιπόν, ως πρότυπα, «τι» και «πώς» θα προσφέρουν και θα μεταλαμπαδεύσουν στα παιδιά τους; Ποιες αξίες, και ποια ιδανικά, τη στιγμή που οι δικές τους προσωπικές ιστορίες, τα βιώματά τους, έχουν δημιουργήσει στους ίδιους ελλείμματα και ανασφάλειες, τις οποίες βάλανε κάτω από το χαλάκι της ύπαρξής τους, το οποίο, όμως, είναι πάντα εκεί και πάνω στο οποίο σκοντάφτουνε και οι ίδιοι και τα παιδιά τους, αλλά και όλοι όσοι τους πλησιάζουν.
Επομένως, αν δεν «επιλύσουμε», πώς θα «προχωρήσουμε»; Θα αφήσουμε τη «δουλειά», το έργο κατά τον Ναουρί, που ως γονείς οφείλουμε να κάνουμε, μεταθέτοντάς το στο σχολείο ή στο πανεπιστήμιο, θεωρώντας ότι η αρτιότητα της εκπαίδευσης αρκεί για να καλύψει το δικό μας έλλειμμα παιδείας από το σπίτι και όλες τις αρετές και τις αξίες που δεν δώσαμε. Και έτσι όταν δεν εργαστούμε πάνω στα ελλείμματά μας, στα τραύματα που μας λύγισαν ή μας «γονάτισαν», τότε θα αναγκαστούμε να τα ζήσουμε ξανά, και θα κάνουμε τους άλλους να πονέσουν, όπως πονέσαμε και εμείς.
Νιώθουμε πως θα ήταν άδικο να έχουμε πονέσει τόσο, να μας έχουν φερθεί οι ίδιοι οι γονείς μας με σκληρότητα, και αυτό να συμβαίνει μονάχα σε εμάς. Και γίνεται τόσο οικεία αυτή η σκληρότητα που την διοχετεύουμε στους άλλους γύρω μας, επαναλαμβανάνοντάς τη, ξεκινώντας από τα ίδια μας τα παιδιά κι έπειτα, αναλόγως, προς τους μαθητές μας, τους υφισταμένους μας κοκ, ακριβώς επειδή είναι αυτό που μέσα από τα βιώματά μας έχουμε γνωρίσει καλύτερα και δεν είναι τίποτα άλλο από: σκληρότητα. Επιστρέφουμε στους άλλους αυτό που έχουμε λάβει. Δε θα ξεφύγουμε από αυτό, αν δεν το εντοπίσουμε πρώτα. Αν δεν ζητήσουμε να μας αξιολογήσουν κι εμάς, αφού δεν είμαστε σε θέση να αξιολογήσουμε τον εαυτό μας και το πώς συμπεριφερόμαστε στους άλλους γύρω μας.
Πηγή:
Αλντό Ναουρί, «Όρια στην παιδική παντοδυναμία/εκπαιδεύοντας σωστά τα παιδιά», 2012.
Κουραβάνας Νικόλαος & Παπαδοπούλου Ελένη, Ψυχολόγοι, MSc.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου