Σύμφωνα με τους Downey et al., η ευαισθησία στην απόρριψη αναφέρεται σε έναν ιδιαίτερο τρόπο σκέψης. Χαρακτηρίζεται από αγχογόνες προσδοκίες απόρριψης στις διαπροσωπικές σχέσεις.
Μερικοί άνθρωποι είναι ιδιαίτερα επιρρεπείς στο να περιμένουν ότι μια σχέση, ακόμη κι αν πρόκειται για σχέση που εξελίσσεται πολύ καλά, θα οδηγηθεί σε χωρισμό. Τέτοια άτομα εμμένουν στην πιθανότητα ότι θα απορριφθούν και αγχώνονται για αυτό. Αυτός ο τρόπος σκέψης έχει ιδιαίτερη σημασία, επειδή μπορεί να βλάψει μια καλή σχέση.
Ακόμη κι αν δεν βασίζονται σε πραγματικά γεγονότα, οι αγχογόνες προσδοκίες δημιουργούν διαπροσωπική ένταση που μπορεί να εξασθενήσει ακόμα και μια δυνατή σχέση. Οι προσδοκίες της απόρριψης μπορούν να αποτελέσουν μια αυτοεκπληρούμενη προφητεία.
Οι Downey et al. αξιολογούν τις ατομικές διαφορές στην ευαισθησία απόρριψης μέσω ερωτηματολογίου. Στους συμμετέχοντες χορηγείται ένας κατάλογος διαπροσωπικών αιτημάτων. Για κάθε περίσταση, οι συμμετέχοντες υποδεικνύουν την υποκειμενική αίσθηση που έχουν για την πιθανότητα ο ερωτικός σύντροφός τους να αποδεχτεί ή να απορρίψει το αίτημά τους. Επίσης, οι συμμετέχοντες υποδεικνύουν το πόσο ανήσυχα ή αγχωμένα θα ήταν αναφορικά με την απάντηση του άλλου ατόμου για κάθε περίσταση.
Σε μια διαχρονική έρευνα σε φοιτητές έγιναν δύο μετρήσεις σε δύο διαφορετικά χρονικά σημεία: στις αρχές του ακαδημαϊκού έτους συμπλήρωσαν το ερωτηματολόγιο. Τέσσερις μήνες μετά, εντόπισαν ένα υποσύνολο ατόμων που είχαν αρχίσει μια σχέση μετά τη συμπλήρωση του ερωτηματολογίου και τους ζητήθηκε να γράψουν αναφορά για τη νέα τους σχέση.
Συμπλήρωσαν μια μέτρηση για τις επώδυνες προθέσεις για τη νέα τους σχέση. Δόθηκαν στους συμμετέχοντες υποθετικές πράξεις που θα μπορούσαν να οφείλονται σε πολλές αιτίες και τους ζητήθηκε να δηλώσουν κατά πόσο κάθε πράξη ήταν μια ένδειξη ότι ο ερωτικός σύντροφος τους πλήγωσε σκόπιμα.
Οι ερευνητές είχαν τη δυνατότητα να καθορίσουν το εάν η ευαισθησία στην απόρριψη θα συντελούσε σε σκέψεις για την επικείμενη σχέση.
Τα ευρήματα αποκαλύπτουν πως όντως η ευαισθησία στην απόρριψη προέβλεπε πεποιθήσεις για τη νέα σχέση. Όσοι βρίσκονταν υψηλότερα στην ευαισθησία απόρριψης πριν αρχίσει η σχέση τους ήταν πιθανότερο να υποθέσουν ότι ο σύντροφός τους είχε κάποιες εχθρικές προθέσεις όταν η σχέση ήταν σε εξέλιξη.
Η ευαισθησία στην απόρριψη είναι μια μεταβλητή της προσωπικότητας σε συγκεκριμένο πλαίσιο. Αφορά ένα μοτίβο σκέψης που λαμβάνει χώρα σε ένα συγκεκριμένο πλαίσιο: τα διαπροσωπικά σκηνικά στα οποία υπάρχουν πιθανότητες να μη γίνει το άτομο κοινωνικά αποδεκτό από κάποιους για τους οποίους νοιάζεται.
Οι Downey & Feldman συσχέτισαν την εντός πλαισίου μεταβλητή τους, την ευαισθησία στην απόρριψη, με καθολικές μεταβλητές χαρακτηριστικών ως εξής: προσδιόρισαν το κατά πόσο η ευαισθησία στην απόρριψη προέβλεπε σκέψεις για την εχθρότητα αφού εξήγησαν πρώτα τη σχέση ανάμεσα στις σκέψεις και σε διάφορες καθολικές εννοιολογικές κατασκευές της προσωπικότητας. Σύμφωνα με τα ευρήματα της έρευνας που διεξήγαγαν βρήκαν ότι είναι σημαντικό η προσωπικότητα να μελετάται εντός συγκεκριμένου πλαισίου. Επίσης, βρήκαν ότι τόσο τα άτομα με ευαισθησία στην απόρριψη όσο και οι σύντροφοί τους αντλούν μικρότερη ικανοποίηση από τη σχέση τους, εν συγκρίσει προς τα άτομα που βρίσκονται χαμηλά στην ευαισθησία απόρριψης.
Είναι πιθανότερο να διαλυθούν οι σχέσεις ανθρώπων που βρίσκονται υψηλά στην ευαισθησία απόρριψης από ότι οι σχέσεις όσων δεν έχουν ροπή σε αγχόγονες προσδοκίες απόρριψης.
Πηγή:
Cervone, D. & Pervin, L.A (2013). Προσωπικότητα. Έρευνα και εφαρμογές. Εκδόσεις Gutenberg.
Νίκος Κουραβάνας & Ελένη Παπαδοπούλου, Ψυχολόγοι, MSc, MA.
